Ақ Орда - ..................аумағында ........... кейінгі құрылған алғашқы мемлекет. Орталығы ................. өзенінің орта ағысы бойына орналасқан ............... қаласы болды. Ақ Орданың аумағы ................ ханның екі баласы ............. мен .............. хандардың жерін қамтыды. Ақ Орда ............... өзенінен .............. ойпатына дейінгі, Сырдарияның ...................... және ................... ағысы аралығындағы кең-байтақ аумақты алып жатты.
.......... ғасырдың екінші ширегінен бастап Ақ Орда ............... біржола бөліне бастайды.
............. жылдардың өзінде мемлекеттің астанасы ................. бір жылдың ішінде ............ хан ауысады. Осы талас-тартысты дер кезінде пайдаланған Орда Еженнің ұрпағы ............. хан билігін өз қолына алып, мемлекеттің күш-қуатын нығайтады.
Ж. «Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуында Ақ Орданың орны қандай?» сұраққа дәлел жасайды.(оқулықтан мәліметтер жинайды 123 және 132беттпен)
Оқушылардың жауаптарында төмендегі мәселелер қамтылуы мүмкін:
Ақ Орда мемлекетінің құрылуының алғышарттары….
Негізгі себеп болған...
Бірқатар факторлар келесі факторларға әсер етті, мысалы...
Бұл оқиға /өзгеріс маңызды болды / айтарлықтай, өйткені…
Менің анықтағаным...
Қорытындылай...
Т.Сабақ соңында тарихи тұлғалардың оқиғалармен өзара байланысын табады,олардың жүргізген саясатының нәтижелерін тұжырымдайды, себеп-салдарларын анықтайды.
Қазақ елі. Қазақстан тарихы. Kazak eli. 1 seriya. http://www.youtube.com/watch?v=Jkuzz_U8D-E
http://www.vostlit.info (Восточная литература. Средневековые исторические источники Востока и запада).
Қазақстан тарихы 7сы.«Атамұра»2012ж Сборник материалов относящихся к истории Золотой Орды /Извлечения из персидских сочинений, собранные В.Г.Тизенгаузеном и обработанные А.А.Ромаскевичем и С.Л.Волиным. - Т.II. – М.-Л., 1941.
Юдин В. П. Орды: Белая, Синяя, Серая, Золотая...//Казахстан, Средняя и Центральная Азия в XVI—XVIII вв.—Алма-Ата, Наука КазССР, 1983.
Султанов Т.И. Поднятые на белой кошме. Потомки Чингиз-хана. – Алматы, 2001.
Орта ғасырдағы Қазақстан тарихы 7 сын(Атамұра – 2012)
Рефлексия
5 минут
Бүгінгі сабақта білгенім
Бүгінгі сабақтан білгім келеді
Бүгінгі сабақтан мен үшін құнды
Үйге тапсырма: тапсырмаларды оқулықпен тың дайындалу.
ЖЕТІСТІГІМ
Қосымша ақпарат
Дифференциациялап оқыту
- Оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз?
- Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?
Талқылау үрдісі кезінде барлық оқушылардың бірегей қатысуын қадағалаймын.
Дәйекті дәлелдерге ғана негізделген қорытындыға жетудің мағынасының мәні, сыныптағы қабілеті төмен оқушы дәлелдерге негізделе отырып кем дегенде өзін ойын білдіре алады, ал қабілеті жоғары оқушы тәуелсіз, негізгі жауап береді.
Бағалау
Оқушылардың білімін қалай тексересіз?
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:XІІІ-XҮ ғасырларда Қазақстан аумағында құрылған мемлекеттердің саяси үдерістерін анықтады.
2: Оқушылар берілген деректерден барынша ақпарат алып, оны талдап, қорытынды шығарды
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1: оқушылардың белсенділігі
2: материалдардың сапалылығы
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
Жұптық және топтық жұмыстар оқушылардың бірлесіп жұмыс жасау (бірін бірі тыңдау, өз пікірін білдіру, дәлелдер келтіру) дағдыларын жетілдіруге әсерін тигізді.
Қауіпсіздік ереже
Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік ережелері
АКТ-ны қолдану
Құндылықтармен байланыс(тәрбие элементі)
Рефлексия
Сабақ мақсаты/оқу мақсаты қаншалықты жүзеге асты? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Дифференциациялап оқыту өз мәнінде жүзеге асты ма? Өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
Сабақ барысында ОМ толығымен ашылды. Оқушылардың көпшілігі оқу мақсаттарына қол жеткізді. Оны оқушылардың мәтінді талдау барысында, өз пікірлерін дәлелдермен негіздеу барысынан байқауға болады. Кейбір оқушыларға көмек көрсетілді.
Әр топқа басқа оқушыларға қолдау көрсету мақсатында тілдік қабілеті жоғары оқушылар отырғызылды.
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды. Жоспар бойынша барлық тапсырмалар орындалды.
Сабақ жоспарынан үлкен ауытқулар болған жоқ. Тек оқушылар білімдерін мәлімдеу барысында уақытты үнемдемейді. Сабақ уақытын тиімді пайдалануды арттыру керек.
Тексерген:
Сабақтың тақырыбы:
Моғолстан. Әбілқайыр хандығы (2 сабақ)
Мұғалімнің аты-жөні: Өтегенова С
Күні: 18.02.2019ж
СЫНЫП: 7 «Ә»
Қатысқан оқушылар саны:
Қатыспаған оқушылар саны:
Сабақ негізделген оқу мақсаттары
6.3.1.6 – картаны қолдану арқылы XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі саяси үдерістерді түсіндіру;
6.1.1.2 – XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің этноәлеуметтік құрылымын анықтау;
6.3.2.5 – тарихи оқиғалардың өзара байланысын анықтап, Қазақстан аумағында XIII – XV ғасырларда құрылған мемлекеттердің сыртқы саясатын түсіндіру
Сабақ нәтижесі:
Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді.
Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: Топтық жұмысты брлесе орындайды.Өз бетінше жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Қосымша үлестірме ресурстармен жұмыс жасайды.
Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:
Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.
Топқа бөлемін : «Билеттер арқылы» топқа бөлінеді. Оқушыларды кассадан билеттер алып, 1,2,3 вагондарға бөлініп отрады.
Психологиялық ахуал қалыптастыру: «Қызыл гүлім-ай» би
Сынып реттілігін қадағалау.
Оқушыларды түгелдеу. Оқу құралдарын байқау.
Бір-бірімізді тыңдаймыз десек 1 рет қол шапалақтаймыз!
Ұйымшыл боламыз десек 2 рет
Белсенділік танытамыз десек 3 рет шапалақтаймыз!
1-топ:
«Бақыт» вагоны
2-топ:
«Сүйіспеншілік» вагоны
3-топ:
«Жарқын өмір» вагоны
«Қызыл гүлім-ай» би билету.
Жаңа білім
10 минут
Білу және түсіну
Берілген мәтіндерді балалар оқып алады. «Жариялау» әдісі
(Әрбір топ берілген сұрақ бойынша өз позициясын жариялау керек. Бұл үшін топ ішінен спикер берілген уақыт ішінде (5 мину) басқа қатысушылар алдында сөйлеп, топ ұстанымын жеткізеді.)
Оқулық,
мәтіндер.
Ортасы
10 минут
Қолдану
Оқулықта берілген тапсырмаларды орындау.
Зерттеу сұрағы: Моғолстан мен Әбілқайыр мемлекеттеріндегі оқиғалар қандай саяси өзгерістерге әкелді?
Қолдану:XV ғасырдың басындағы Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығының аумағын,шекарасын кескін картаға түсіру
Зерттеу:XVI ғасырдың басындағы Қазақ хандығының ішкі,сыртқы саясаты туралы дерек мәтінін оқып,Қасым ханның мемлекетті нығайтудағы ролі туралы қажетті ақпаратты іріктеп алады,сұрақтарға жауап береді.
Анализ:Қасым ханның қасқа жолының бес бөлімінің атауын жазады және талдайды.
Тілдікмақсаттар
1. Қасым хан саясатын талдау мақсатында ролдік ойынға қатысады, сұрақ қояды (айтылым дағдысы).
2. ХVІ ғасырдағы Қазақ хандығы Хақназар ханның өлім алдындағы билігі туралы ақпарат бар карточкалар сүйене отырып, негізгі ой түйінді шығарады (оқылым дағдысы).
Керей мен Жәнібек қандай істерімен халық есінде қалды?
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет
Ресурстар
№1
Сабақтың басы
5 мин
Стимул тудыратын сурет
Сабақтың тақырыбымен,оқу мақсатымен таныстыру.
1,2,3 слайд
http://550kazakhan.kz/?p=
Қазақстан тарихы көне заманнан бүгінгі күнге дейін. 5 томдық. ІІ том. Атамұра, 2010., 373-384 бб.
Қазақ елі. Қазақстан тарихы.Kazak eli. 3 seriya. Бейнематериал.
https://www.youtube.com/watch?v=mT3gMlq26S0
Қасым хан.
https://www.youtube.com/watch?v=
Сабақтың ортасы
30 мин
Б.Қасым ханның портретін көрсетіп,картаны пайдалана отырып Қасым ханның кім болғанын және оның билігі тұсындағы саясатына қысқаша сипаттама беру.
Зерттеу:
Оқушыларға Қасым ханның ішкі, сыртқы саясаты туралы дерек көздерінен ықшамдалып алынған мәтіндер беріледі.Мәтіннен төмендегі сұрақтарға жауап беруге тапсырма беріледі:
Қасым хан заңдары қазақ еліне қандай өзгерістер әкелді?
Бұл заңдардың Қазақ хандығында сақталуы қаншалықты маңызды болды?
Топтық жұмысты топ бағалайды, критерийлерге сай мағлұматтар болса онда оқушы мақстына жетті
Сабақтың соңы
5 мин
Сергіту сәті
Оқушылар
№2
Сабақтың басы
10 мин
Кесте – жеке жұмыс
Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығы туралы мәлімет жинақтау – оқулықпен жұмыс
Хақназар хан кім болған?
https://www.youtube.com/watch?v=
Материалы по истории Казахских ханств XV – XVIII веков (извлечения из персидских и тюркских сочинений). – Алма-Ата: Наука, 1969.
Мысалы, келесі ақпараты бар карточкалар таратуға болады: «Аласапыран кезең – бұл ХVІ ғасырдың 20-50 жылдарын қамтыған Қазақстан тарихының бір кезеңі».
«ХVІ ғасырдың 20-50 жылдары қазақ билеушілері арасындағы саяси тұрақсыздықпен сипатталады».
« Ішкі қырқыстардың кері нәтижелері сыртқы саяси жағдайда да білінді. Қазақ билеушілеріне қарсы моғол және өзбек хандарының одағы қалыптасты».
«Қазақ хандығын қалпына келтіру әрі нығайтудың жаңа кезеңі Қасым ханның ұлы Хақназардың хан болуымен (1538-1580) байланысты».
«Хақназар Қазақстан тарихына ең жігерлі, икемді, көреген, қазақ билеушілері бірі ретінде кірді».
Мысалы, «Хақназар хан Қазақ хандығының Жайық жағасындағы жағдайын нығайтып,ол жерлерден ноғай мырзаларын ығыстыруға бағыт алды. 1568ж. және 1577ж. Ноғай ордасына қарсы жорықтар жасады».
«ХVІ ғасырдың 60-70 жылдары
Сібір хандығымен табан тірескен күрес жүргізді. Хақназар әскері Тобылдың жоғарғы жағындағы жерлерді басып алып, осы жердегі башқұрт руларының басым бөлігін қол астына алды».
««ХVІ ғасырдың 70-80 жылдары Мауараннахрда Абдаллах басқарған мықты мемлекетпен «достық пен әскери одақ туралы ант беріскен келісім» жасасты. Одақ Ташкенттің билеушісі Баба сұлтанға қарсы бағытталды».
«Хақназар келісімге Баба сұлтанға қарсы соғысқа қатысты. Қазақ жасағы Түркістан мен Сауран аймақтарын басып алды».
«1571-1572 жылдары Мәскеу билеушісі Иван Грозныймен елшіліктер алмасуы болып өтті».
Сабақтың ортасы
20 мин
Б Сабақтың соңында оқушылар «Не себепті Қ. Жалайри:«Жәнібек ханның ұлдарының арасында аса белгілі болғаны Қасым хан еді...» деп жазды?сұрағына жауап береді.
Б Еске қалған мәліметті тексеру мақсатында «Тарихи диктант» ұйымдастырыңыз.
Ж Оқушыларға Қасым ханға хат жолдауға тапсырма беруге болады.
Критерийлері:
50-70 сөз;
Қасым ханның тұсындағы Қазақ хандығының жағдайын айтып кету;
Қорытынды ой шығару.
Картамен жұмыс:
Қасым хан тұсындағы Қазақ хандығын кестеге түсіру
Үйге тапсырма
5 мин
§ 38– қайталау
Кітаптың авторы – Жолдасбаев С. Атамура – 2012 жыл
Сабақтың соңы
5 мин
Рефлексия
2 жұлдыз,1 тілек
Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?
Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?
Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.
Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады
Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз
Денсаулық сақтау технологиялары.
Сергіту сәттері мен белсендііс-әрекет түрлері.
Осы сабақтақолданылатынҚауіпсіздіктехникасыережелерініңтармақтары
Сабақбойынша рефлексия Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме? Жеткізбесе, неліктен? Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма? Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?
Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақтыжақсартуға не ықпалетеалады (оқытутуралы да, оқутуралы да ойланыңыз)?
