Пентозофосфат айналым, маңызы. 5. Білім берудің және оқытудың әдістері

Семинар, тестілеу

1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.

2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж

3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.

4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.

қосымша:

1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011

1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.

3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011

4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,

5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007

1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008

2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007

3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,

под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011

Ағылшын тілінде

1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.

3. Saini A.S. , Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.

1. Гомополисахаридті таңдаңыз.

а) гепарин

б) гиалурон қышқылы

в) декстран

г) дерматан сульфат

д) кератан сульфат

2. Жасушааралық қуысты толтыратын гетерополисахарид:

а) гиалурон қышқылы

б) гепарин

в) дерматан сульфат

г) кератан сульфат

д) гепарин сульфат

3 Адам ағзасындағы депонирлеуші негізгі көмірсу.

а) гликоген

б) крахмал

в) галактаза

г) глюкоза

д) фруктоза

4. Көмірсудың негізгі қызметі:

а) құрылымдық

б) энергетикалық

в) рецепторлы

г) қысқартушы

д) қорғаныс

5. Көмірсулар класына жатады:.

а) альдегидоспирттер

б) карбон қышқылдары

в) екіатомды спирттер

г) күрделі эфирлер

д) оксиқышқылдар

6. Альдозаларға жатпайды

а) глицеральдегид

б) рибоза

в) эритроза

г) дезоксирибоза

д) дигидрооксиацетон

7. Адамның көмірсуға тәуліктік қажеттілігі (г)

а) 200-300

б) 20-100

в) 400-500

г) 150-200

д) 100-200

8. Лактоза ыдырағанда глюкозадан басқа түзілетін көмірсу

а) галактоза

б) фруктоза

в) манноза

г) рибоза

д) дизоксирибоза

9. Пентозаларға жатпайды:

а) рибоза

б) ксилоза

в) дезоксирибоза

г) фруктоза

д) арабиноза

10. Көміртектің 7 атомынан тұратын моносахарид

а) глюкоза

б) рибоза

в) манноза

г) седогептулоза

д) фруктоза

11. Глюкоза және галактозадан тұратын дисахаридті таңдаңыз:

а) сахароза

б) мальтоза

в) лактоза

г) трегалоза

д) седогептулоза

12. Нуклеин қышқылдарының құрамына кіреді.

а) триозалар

б) тетрозалар

в) пентозалар

г) гексозалар

д) гептозалар
№ 11 сабақ

1. Тақырыбы: Гликогеннің алмасуы. Гликогеноздар және агликогеноздар. Көмірсулардың алмасуының бұзылуы.

2. Мақсаты.

1. Гликогенолиз және гликогеннің ыдырау жолдары туралы білімді меңгеру.

2. Қандағы глюкозы деңгейін реттеудің сұрақтарын қарастыру.

3. Гликоген алмасуы туралы білім алу. Гликогеноздар және агликогеноздар.

4. Көмірсу алмасуының бұзылуы туралы түсінік алу.

3. Оқыту мақсаты:

1. Гликоген алмасуының бұзылуы туралы білім беру, гликогенолиз және гликогеногенез.

2. Гликоген алмасуының бұзылуы туралы білім беру, гликогеноздар және агликогеноздар.

4. Тақырыптың негізгі сұрақтары

1. Гликоген, биологиялық рөлі. Гликогеногенез.

2. Гликогенолиз, амилолиз және фосфоролиз.

3. Гликогеннің ыдырауы және түзілу процесстерінің өзара қатынысы.

4. Гликогеноздар мен агликогеноздар.

5. Ағзада көмірсу алмасуының реттелуі.

6. Көмірсу алмасуының бұзылуына әкелетін факторлар.

7. Көмірсу алмасуының патологиялары (гипергликемия, гипогликемия)

Семинар, тестілеу, мәселелік есептер.

1. Т.С. Сейтембетов, Биологиялык химия, Алматы-2011 ж.

2. С.О. Тапбергенов, Медициналық биохимия, Алматы-2011ж

3.С.Сеитов, Биологиялық химия, 2012ж.

4. П.К.Кенжебеков, Биологиялық химия (арнайы бөлімдері), -Шымкент, 2005 ж.

қосымша:

1. Биохимия сұрақтары мен жауаптары. ҚР ҰҒА корр., проф. С.М.Адекеновтің ред.басшылығымен.-Алматы, 2011

1. Тапбергенов С.О. Медицинская биохимия.- Астана, 2001.

2. Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия.- М., 2007.

3. Биохимия, под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М., 2011

4. Строев Е.А. Биологическая химия. 1986, Москва,

5. Николаев А.Я. Биологическая химия. Москва, М., 2007

1. Комов В.П. Биохимия: учеб. Для вузов-М., 2008

2. Кухта В.К. Основы биохимии – М., 2007

3. Биохимия. Тесты и задачи: Учебное пособие для студентов медвузов ,

под ред. Чл.-корр. РАН, проф. Е.С. Северина.- М.,2005.

4. Биохимия в вопросах и ответах. Под. Ред. чл.-корр. НАН РК, д.х.н.,

проф. С.М.Адекенова.-Алматы, 2011

Ағылшын тілінде

1. Lehninger «Principles of biochemistry», Fourth Edition, David L. Nelson, Michael M. Cox, 2005.

2. Murray R. K., Granner D.K., Mayes P.A., Rodwell V.W., Harpers Biochemistry. 1988.

3. Saini A.S. , Kaur J., Textbook of biochemistry.-New Delhi, 1995.

Тест сұрақтары

а) глюкоза-6-фосфат

б) глюкоза-1-фосфат

в) глюкоза

а) глюкоза-6-фосфат

б) глюкоза-1-фосфат

в) глюкоза

4. 
   3. Лактозамияның себебі.
   

б) лактаза түзілмейді

в) амилаза түзілмейді

г) қандағы лактозаның жоғары концентрациясы

д) қандағы лактозаның төмен концентрациясы

4. Кейбір нәрестелерді сүтпен тамақтандырғаннан кейін болатын, дипепсиялық құбылыстардың себебі (диарея, іш ауру, іштің желденуі)

а) глюкозаның сіңірілуінің бұзылуы

б) галактозаның сіңірілуінің бұзылуы

в) лактазаның жетіспеуінен

г) лактазаның түзілуінің бұзылуы

д) лактазаның белсенділігінің төмендеуі

5. Макроэргиялық қосылыс болып табылмайды …

а) изоцитрат

б) 1,3- дифосфоглицерат

в) сукцинил КоА

г) фосфоенолпируват

д) ацетил КоА

6. Лактоземия кезінде ... байқалады.

7. Гликогенолизді ... тұрақтандырады.

8. Көміртектің 7 атомынан тұратын моносахарид

а) глюкоза

б) рибоза

в) манноза

г) седогептулоза

д) фруктоза
9. Гликоген фосфорилазаның әсерінен ыдырағанда, 1,6 байланыс түзетін молекуланың тармақталу нүктелеріне айналады. 1,6 байланыс тармақталғаннан кейін қалдық декстринде фосфоролиз ары қарай … қатысуында жүреді:

а) альфа-амилаза

б) бетта-амилаза

в) фосфорилаза 3 киназа

г) олиго -1,6-глюкозидаза

д) глюкоза -6-фосфатаза

а) альфа-амилаза

б) бетта-амилаза

в) сахараза

г) мальтоза

д) синтезделмейді

энзимдік колориметрия әдісімен анықтауға арналған реагенттер

жиынтығы.

Жұмыстың негізі: ά-Д- глюкозаны оттекпен тотықтырған кезде, глюкооксидазаның (GOD) сутек асқын тотығының эквимолерлі мөлшері түзіледі. Пероксидаза (РОД) әсерінен сутегінің асқын тотығы хромогендік субстраттар, боялған өнімдер түзіледі. 510нм толқын ұзындығыда бояудың интенсивтілігі пробадағы глюкозаның концентрациясына пропорционалды.

Қажетті құрал-жабдықтар:

1. Фотометр, жартылай автоматты немесе автоматты анализатор, толқын ұзындығы 510 (490-510)нм.

2. Ауыстыратын, бір рет қолданылатын ұштары бар дозаторлар.

3. Дистилденген су немесе иондалмаған.

4. Физиологиялық ерітінді.

5. Белгілі бір мөлшердегі глюкозасы бар бақылау материалдары,осы тиісті әдіспен аттестацияланған.

Жұмыс алдында реагенттерді анализ жасау үшін таңдалған температураларға шейін қыздыру қажет.

Толқын ұзындығы-510нм (490-510)нм.

Оптикалық жолдың ұзындығы-1см (5мм).

Инкубация температурасы: бөлмелік (18-25С) немесе 37С.

С= Еоn/ Ек х10ммоль/л

Еоn-оптикалық

Ек – оптикалық калибратор

10ммоль/л- глюкоза концентрациясы калибрде ммоль/л

№ 13 сабақ

1. Мочевина +Н₂О ---- ^УРЕАЗА →2NН₃+СО₂

2.NН₃ + α – кетоглутарат + NADН ---^ГЛДГ→ L-глутамат + Н₂О

NADН NAD⁺ тотығу жылдамдығы пробадағы мочевина концентрациясына пропорционалды және толқын ұзындығы -340нм фотометрия әдісі арқылы анықталды.

Жұмыс алдында реагенттерді таңдалған температураларға шейін жылыту керек.

Толқын ұзындығы: 340нм

Оптикалық жолдың ұзындығы:1см (5мм)

Инкубация температурасы: 37⁰С(25⁰ С,30 ⁰ С)

Фотометрлеу: ауаға қарсы немесе жеке пробаға қарсы.

Пробиркаларға құю	Тәжірибелік проба	Калибрлік проба	Жеке проба
Жұмысшы реагент	10,мл	1,0мл	1,0мл
Үлгі	0,01мл	-	-
Калибратор	-	0,01	-

Пробаны тыңғылықты араластыру қажет, 30сек -37⁰С инкубирлейді, Е₁ тәжірибелік , калибрлік жеке пробаның оптикалық тығыздығын, 60сек. (тура) кейін Е₂ өлшеу қажет.

Реакция оптикалық тығыздықтың кемуімен жүреді.

1.(ΔЕ) – оптикалық тығыздығының өзгеруін тәжірибелік және калибрлік, жеке пробаның оптикалық тығыздығының өзгеруімен есептеп (тек қана 37⁰С температурада немесе 30⁰)есептеп шығару қажет.

ΔЕ_оn = (Е1- Е2) _оn - (Е1- Е2)_хол; ΔЕ_к = (Е1- Е2) _к- (Е1- Е2)_хол;

2. Мочевинаның (С) концентрациясын мынадай формула бойынша анықтайды:

Қан сарысуындағы немесе қан плазмасында.

С= ΔЕ_т / ΔЕ_т х 13,3.

Бұл жерде: ΔЕ_т – тәжірибелік пробаның өзгерісі оп. т. бірлігі; ΔЕ_к – калибратордың оптикалық тығыздығының өзгерісі, оп. т. бірлігі; 13,3-калибратордағы мочевина концентрациясы, ммол/л.

Суткалық несепте:

С= ΔЕ_т / ΔЕ_т х 13,3.

бұл жерде: ΔЕ_т – тәжірибелік прбаның оптикалық тығыздығының өзгеруі, опт. тыз. өлшемі: 1343-калибратордағы несептен сұйытылған күйдегі, мочевина концентрациясы, ммоль/л, к- суткалық несептің көлемі л.

Ескерту.

Қалыпты мөлшерлер.

Қанның сарысуында және қан плазмасында: 1,7-8,3ммоль/л (10-50мг/дл).

Несепте: 333-583ммоль/суткасына (20-35г/сутки).