Қозғалыстың орташа жылдамдығы мен уақытын біле отырып, жүрілген жолды табуға болады:
Осы формулаға (3.3) өрнекті қоя отырып, тыныштық күйден бірқалыпты үдемелі қозғалыс кезінде жүрілген жолды табамыз:
s =
|
vt
|
.
|
(4.2)
|
|
2
|
Егерде (4.1) формулаға (3.4) өрнегін қоятын болсақ, онда тежеу кезінде жүрілген жолды табатын боламыз:
s =
|
v0t
|
.
|
(4.3)
|
|
2
|
Соңғы екі формулаға v0 мен v жылдамдықтары кіреді. Оларды (3.1) және (3.2) формулалар бойынша табуға болады. (3.1) өрнегін (4.2) формулаға, ал (3.2) өрнегін (4.3) формулаға қоя отырып, мына формуланы аламыз:
s =
|
at2
|
.
|
(4.4)
|
|
2
|
Алынған формула тыныштық күйден бірқалыпты үдемелі қоғалыс үшін де, және де дене жол соңында тоқтағанда, жылдамдығы кеміп отыратын қозғалыс үшін де әділетті болады. Осы екі жағдайда жүрілген жол қозғалыс уақытының квадратына пропорционал болады (жай уақытқа ғана емес, бірқалыпты қозғалыс жағдайында болғандай). Осы заңдылықтарды бірінші болып Г. Галилей тағайындады.
Жаңа сабақты қорытындылау.
2-кестеде бірқалыпты үдемелі түзусызықты қозғалысты сипаттайтын негізгі формулалар берілген:
2-кесте
Бірқалыпты үдемелі қозғалыс
Қозғалыс сипаты
|
v0 = 0, v ≠ 0
|
v0 ≠ 0, v = 0
|
үдеу
|
a =
|
v
|
|
t
|
|
a =
|
v0
|
|
t
|
|
Уақыт
|
Жылдамдату уақыты
t =
|
v
|
|
t
|
|
Тежеу уақыты
t =
|
v0
|
|
a
|
|
Жылдамдық
|
Ақырғы жылдамдық
v = at
|
Бастапқы жылдамдық
v0 = at
|
Жүрілген жол
|
s =
|
at2
|
|
2
|
|
s =
|
at2
|
|
2
|
|
Пысықтау сұрақтары.
Есеп шығару үлгілері:
Үй жұмысы: өткен тақырыпты қайталау: есептер жинағынан 53-56 есептер(Рымкевич А)
Достарыңызбен бөлісу: |