Сабақ түрі : Жаңа білім беру сабағы. Сабақ мақсаты
жүктеу/скачать 146,44 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ІІІ. Жаңа тақырыпты зерделеу. Сабақтың тақырыбын, міндеттерін айту. Адамға тіл, құлақ қандай керек болса... білім де сондай керек Ахмет Байтұрсынов
- №1 слайд
- М. Әуезов
- А. Байтұрсынов 1917 жылы өз пікірлестерімен бірге "Алаш" атты партия құрды.
- Әбіш Кекілбаев. Дамыту кезеңі.
- «Қырық мысал»
| Сабақ барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі: 1. Амандасу. 2. Студенттерге назарын сабаққа аудару. ІІ. Өткен тақырыпты тексеру: XX ғасыр басындағы әдебиеттің дамуына не әсер етті? Бұл кезеңдегі әдебиеттің жаңа бағыт, тың серпін алуына кімнің ықпалы ерекше болды? XX ғасырдың бас кезінде айтыс дәстүрін қандай ақындар жалғастырады? XX ғасырдың бас кезіндегі әнші-композиторлар кімдер? ІІІ. Жаңа тақырыпты зерделеу. Сабақтың тақырыбын, міндеттерін айту. Адамға тіл, құлақ қандай керек болса... білім де сондай керек Ахмет Байтұрсынов Ахмет Байтұрсынұлының өмірі мен шығармашылық жолы туралы айту. Ахметтің өмірі мен шығармашылығын №1 слайд бойынша түсіндіру. (бейнежазбадағы слайд арқылы өмірбаяны, шығармалары көрсетіледі) А. Байтұрсынұлына: "Бір басында сан салалы өнер тоғысқан, телегей- теңіз энциклопедиялық білім иесі, қайшылығы мол тартысты ғұмырында қараңғы қалың елін жарқын болашаққа сүйреуден басқа бақыт бар деп білмеген ірі тұлға, халықтың "рухани көсемі” –деп М. Әуезов баға берген. Өмірбаяны: Қазақ халқының осындай біртуар азаматы қазіргі Қостанай облысы, Торғай атырабындағы, Сартүбек деген жерде ел арасында беделді, қайратты кісі Шошақұлы Байтұрсын шаңырағында 1973 жылы 18 қаңтарда дүниеге келген. Қалың қазақ ортасы, қаймағы бұзылмаған сахара тұрмысы табиғатынан дарынды туған баланың сезім дүниесін, ой әлемін тербеп, толқытады. Әділетсіз өмірдің улы зары бала жүрегін он үшінде жаралайды. Әкесі Байтұрсын мен оның інісі Ақтас аулына келіп кедей шаруаның басына қамшы үйіре берген орыс оязының озбырлығына шыдамай, 1885 жылы 12 қазанда ояз бастығы полковник Яковлевтің басын жарып жібереді. Мұның арты – дүние- мүлікті тартып алу, түрме, абақты, Сібірге 15 жылға жер аударылу. Табиғатынан дарынды, талантты, ойлы, қабілетті, өз бетімен ізденеді Ауыл мектебінен сауат ашады. Торғай қаласындағы орысша - қазақша училищеде оқыды. Орынборда мұғалім даярлайтын мектепте оқыды. Ақтөбе, Қостанай, Қарқаралыда мұғалім болды. «Қазақ» газетінің бас редакторы болды. 1913ж 2 - ақпанда Қазақ газетін ашады. Абайдың тарихи қызметі жайлы Қазақтың бас ақыны атты мақала жазды. 1909ж губернатор Тройницкийдің жарлығымен 8 ай нақақтан - нақақ Семей абақтысына қамалды. Табиғатынан аса дарынды туған талапты бала Ахмет 1882- 84 ж. әуелі көзі қарақты адамдардан өз үйінде хат танып, артынан жақын жердегі ауыл мектебінен сауат ашады да, 1886- 1891 ж. Орынбордағы мұғалімдік мектепте оқып, білім алады. 1895 ж. 1 маусымнан бастап мұғалім болады. Ақтөбе, Қостанай, Қарқаралы атырабында бала оқытады, өмір, тіршілік күресіне араласады, әділет үшін күреседі, жуандарға, байларға қарсылық білдіреді, патшаның отаршылық саясатын айыптайды. 1901 жылдан бастап қолы бос кездерде өзі ізденіп, сан алуан, кітаптар оқиды, әдебиетпен айналысады, оқу құралдарын жасайды, өлең – жыр тудырады, фольлор нұсқаларын жинайды. Ел ішінде жас, оқыған, еркін мінезді батыл ойшыл бедел- атағы өсе бастайды. А. Байтұрсынов 1917 жылы өз пікірлестерімен бірге "Алаш" атты партия құрды. "Ахмет Байтұрсынұлы- ұлттық тарихымызда ешкіммен салыстыруға болмайтын ерекше тұлға” – деп бағалаған Әбіш Кекілбаев. Дамыту кезеңі. Байтұрсынұлы шығармашылық жұмысын өлең жазудан бастаған. Онда ол еңбекші халықтың ауыр халін, арман - тілегін, мұң - мұқтажын көрсетіп, жұртшылықты оқуға, білім - ғылымға, рухани биіктікке, адамгершілікке, мәдениетті көтеруге, еңбек етуге шақырады. Патшалық Ресейдің қанаушылық - отаршылдық саясатын, шенді - шекпендінің алдында құлдық ұрған шенеуніктердің опасыздығын сынады. Ақынның алғашқы өлеңдері «Қырық мысал» атты аударма жинағында 1909 ж. Санкт-Петербургте жарық көрді. Бұл кітабы арқылы қалың ұйқыда жатқан қараңғы елге жар салып, олардың ой - санасын оятуға бар жігер - қайратын, білімін жұмсайды. Ақын әрбір аудармасының соңына өзінің негізгі ойын, айтайын деген түйінді мәселесін халқымыздың сол кездегі тұрмыс - тіршілігіне, мінезіне, психологиясына сәйкес қосып отырған. Қалай да халықты ояту, оның санасына, жүрегіне, сезіміне әсер ету жолдарын іздеген ақын ұлы Абай тапқан соқпақ орыс әдебиеті үлгілерін пайдалану, аударма жасау дәстүріне мойынсұнады. И. А. Крылов туындыларын аударып, "Қырық мысал” деген атпен 1909 жылы Петербургте бастырып шығарды. Мысалдарда әр түрлі аңдар, әр түрлі адамдар кейпінен хабар беріп, ишара тұжырым жасалады. Кісілердің мінезі, өмір ағысы, тағдыр сабағы, заман қабағына қатысты көптеген жайттарды, әсіресе, патша отаршыларының зорлық- зомбылығы, жуандардың, байлардың тепкісі, елдің азып- тозуына байланысты сарындарды А. Байтұрсынұлы жұмбақтап, тұспалдап жеткізеді. Кейде ашық, дәл айтылатын ойлар да бар. Мысал дегеніміз не? Мысалшы дегеніміз кім? Мысал-эпостық шығармалардың ішіндегі ең қысқа түрі. Әрқашан сатиралық сипатта болады. Көбіне аң, хайуанат, кейде зат туралы жазылады да, сол арқылы адам бойындағы мін, әлеуметтік ортадағы кемшілік мазаққа айналдырылып, сықақпен сыналады. Идеясы астарсыз, ашық тура, тілі мірдің оғындай өткір, шымшыма, шымыр келеді. Мысал аудару Ыбырай, Абай тәжірибесінен басталады. Бір мысалдың өзі әрқайсысының аудармасына ілікті. Бұл әдебиетте нәзирагөйлік тәсіл деп аталады. Ахмет Крыловтан аударса, Крыловтың өзі грек мысалшысы Эзоп, Рим мысалшысы Федрден аударған. Ғалымдардың пікірінше, Крыловтың 33 туындысы аударма екен. Біздің Ахмет атамыз да Крыловтан мысалдар аудару арқылы мысал жанрына үлкен үлес қосты. Каталог: wp-content -> uploads -> 2017 2017 -> Сабақтың тақырыбы : Аңыз әңгімелер «Асан қайғының жерұйықты іздеуі» 2017 -> Сабақтың тақырыбы: Ы. Алтынсарин әңгімелері 2017 -> Сабақтың тақырыбы Мен не үйрендім? Сабақ негізделген оқу мақсаты 2017 -> Сабақтың тақырыбы : Жылқы. С. Мұқанов 2017 -> Сабақтарында «мнемотехника»әдісін пайдалану. №48 «Ақ көгершін» 2017 -> Оқушыны іздендіру жолы – шығармашылық 2017 -> Сабақтың тақырыбы Менің отбасым. І дыбысы мен әрпі 2017 -> Әңгіме шебері Ы. Алтынсарин 2017 -> Б.Қ. Абдыкаимова №56 «Береке» балабақшасы тәрбиеші Астана қаласы 2017 -> Қысқа мерзімді жоспары: Мұғалімнің аты-жөні жүктеу/скачать 146,44 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|