Сабақ түрі бойынша аудиторлық сағат саны Сабақ түрі бойынша аудиторлық емес сағат саны Барлығы (с.)

Тақырып 11. Жануарлар әлемінің ресурстары

жүктеу/скачать 85,2 Kb. бет 14/17 Дата 30.09.2023 өлшемі 85,2 Kb. #183130 түрі Сабақ

Бұл бет үшін навигация:

• Тақырып 12. Қазақстанның негізгі су биоресурстары. Есептеу тәсілдері

Тақырып 11. Жануарлар әлемінің ресурстары Мақсаты: Қазақстанның жануарлар дүниесі (сүтқоректілер, насекос жегіштер, қолқанаттылар, кеміргіштер, қоянтәрізділер және жыртқыштар) және олардың шаруашылықтағы маңызы туралы түсінік беру. Тапсырма: 1. Отанымыздың баға жетпес байлығының бірі - жануарлар дүниесі туралы түсінік. 2. Сутқоректілер класы немесе аңдар. 3. Насекомжегіштер және қолқанаттылар отрядтарының шаруашылықта маңызы бар өкілдері. 4. Кеміргіштер отрядының бағалы терісі үшін ауланатын өкілдері. 5. Қоянтәрізділер отрядынан кәсіптік және әуесқойлық жолмен ауланатын өкілдері. 6. Жыртқыштар отрядының шаруашылықтағы маңызы бар өкілдері және олардың биологиялық ерекшеліктері. Тапсырманы орындау бойынша әдістемелік нұсқау (қысқаша): Насекомжегіштер отряды (Insectivora bowdich, 1821). Бұл отрядқа жататын аңдар – шағын және орта мөлшерлі қарапайым сүтқоректілер шаруашылықта маңызы бары жупар тышқан туысынан жупар (Desmana moschata Linnaeus 1758). Жупар терісі бағалы аң, бірақ саны өте аз болғандықтан оны аулауға 1920 жылдаң бастап тииым салынған. Қазірде ол қорғауға алынып Қазақстанның “Қызыл кітабына” еңгізілген оны сақтап қорғау үшін жайық өзені бойында шағын қорықтар ұйымдастырылған. Қолқанаттылар (Chiroptera blumenlach, 1779). Қолқанаттылар Арктика және Антарктика құрылықтарынан басқа жерлерде кеңірек таралған әуеде ұшып тіршілік етуге бірден бір бейімелген сүтқоректілердің өкілдері. Бұл отрядтың көптеген өкілдерінің ғылым үшін маңызы зор, ал кейбірулері жұқпалы аурулар таратуға қатысуы мүмкін мысалы қостүсті жарқанат (Verpertilio murinus Linnaeus, 1758), ал кеңқұлақ жарқанат (Nadarida teniotis Raginesgue, 1814) сирек кездесетіндіктен Қазақстанның “Қызыл кітабына” тіркелген. Тақырып 12. Қазақстанның негізгі су биоресурстары. Есептеу тәсілдері Мақсаты: Қазақстанның территориясындағы су қоймаларыныда кездесетін су биоресурстарының түр құрамымен танысу, су биоресурстарының қорын сақтау мен тиімді пайдалану жолдарын қарастыру. Тапсырма: Қазақстан су омыртқасыздарының биоресурстары. Қазақстан су омыртқалыларының биоресурстары. Қазақстанда ауланатын балықтардың негізгі топтары. Бағалы балықтарды қолдан өсіру жолдары. Тапсырманы орындау бойынша әдістемелік нұсқау (қысқаша): Құрғақ затқа есептегенде жердің жалпы биомасса мөлшері (бы- лайша айтқанда, суды есептемегенде, көпшілік тіршілік организм- дердің бөлігін құрайды) 1,3 трлн тонна деп бағаланады. Мұндайда статистиканың көзқарасы бойынша (алайда экономикалықта емес, биологиялықта емес, экологиялықта емес) оның бәрі құрлықта болады. Әлемдік мұхиттың бүкіл биомассасы 35 млрд тоннаға жуық (Жердің биомассасының 3%-ынан да аз), оның ішінде біз пайдалана- тын теңіз өнімі балықтарға 85% келеді, барлығы 0,5 млрд тонна. Анықтама. Дүние жүзінде жыл сайынғы балық аулау мөлшері әр жылы өзгеріп отырады және шамамен 100 млн тоннадан асады, былайша айтқанда адам жыл сайын әлем мұхитының балықтарының төрт- тен бір бөлігін алады екен. Мұхиттың биомассасының негізі – фито- және зоопланктон- дар. Біз аулайтын балықтар, өгізшелер жайылымда жайылғандары сияқты, планктондар «жайылымдарда» жайылады. Және «сіңіріл- ген» массаның және қосылған салмақтың «шыққандағы» ара қатына- сы бірдей болады. Жердің су ресурстарын, ауаның және тірі заттардың массаларын салыстырып көрген қызық сияқты. жүктеу/скачать 85,2 Kb. Достарыңызбен бөлісу: