Сынып: 5 Күні :
Пән:Жаратылыстану
Тақырыбы: Өзендер.
Мақсаты:
Білімділік: Өзендер туралы түсінік беру. Өзендердің теңіздерден айырмашылығын айту. Қазақстанның ірі өзендеріне тоқталу.
Дамытушылық: Атласпен жұмыс жасау арқылы оқушылардың ойлау қабілеттерін дамыту, картамен жұмыс жасауға дағдыландыру.
Тәрбиелік: Суды қорғауға, үнемдеуге тәрбиелеу.
Сабақ барысы: 1. Үй жұмысын тексеру.
2. Жаңа материалды меңгерту.
3. Бекіу.
4. Үй тапсырмасын беру.
Үй тапсырмасын сұақ-жауап арқылы тексеру:
1.Теңіз дегеніміз не? Орналасуына қарай теңіздерді қалай ажыратамыз?
2.Көл дегенді қалай түсінесің?
3.Адам өмірі үшін көлдер мен теңіздердің қандай маңызы бар?
4.Мұхитта мен теңіз суларының ластануы неге байланысты?
5.Еуразияның жағалауын қандай теңіздердің сулары шайып жатыр?
Жаңа сабақ.
Географиялық карталардан өзендердің белгіленуін қарастыру.
Өзен дегеніміз не?
Бастау.
Өзен аңғары.
Өзен жайылмасы.
Өзеннің саласы.
Географиялық карталарға мән беріп қарасңдар, материктердің үстінде жіп сияқты жан-жаққа созылып жақан көкшіл бояуларды көресіңдер. Бұлар жай сызылып қойылған бояулар емес, өзендер. Өзен дегеніміз- табиғи жолмен жасалған арна арқылы ағатын су. Өзеннің басталар жерін бастау деп атайды. Өзен басталар жерінен құяр жеріне дейінге аралықты өзен алабы дейді. Өзен аңғары- өзен албындағы, ұдайы ағып жатқан судың әсерінен төмен түскен жер. Көбінесе лкен өзендерге екі қапталынан кішігірім өзендер келіп құяды. Оларды өзеннің саласы деп атайды. Дүние жүзіндегі ең ұзын өзен –Ніл. Оның ұзындығы 6671 км. Ал ең суы мол өзен –Амазонка. Қазақстандағы ең ұзын өзен-Ертіс.
Бекіту.
Алдымен тақырыпты оқып шығып, атласпен жұмыс жасау. Картадан Ніл, Амазонка, Ертіс, Есіл, Тобыл, Жайық, Сырдария, Іле, Шу өзендерін тауып алып кескін картаға белгілеу.
Сұрақтарға жауап беру:
1.Өзен дегеніміз не?
2.Судың ағыны қалай пайда болады?
3.Өзеннің құрамдас бөліктерін ата?
4.Өзің тұратын ауыл, қала арқылы ағатын өзенге мысал келтір.Үй тапсырмасы: § 23 оқу, 1-3 сұрақтарға жауап беру.
Сынып: 5 Күні :
Пән:Жаратылыстану
Тақырыбы: Механикалық қозғалыс.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларғаға механикалық қозғалыс жалпы қозғалыс жайлы түсінік беру.
Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз ойларын жеткізе білуіне,қарым-қатынас жасауды үйрету.Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.
2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.
3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушылар әрекеті
|
1
|
Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.
|
Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.
|
2
|
Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.
1.Табиғатта физикалық-химиялық құбылыстарға нені жатқызуға болады?
2.Физикалық және химиялық құбылыстардың қандай айырмашылығы бар?
3.Қандай құбылысты физикалық құбылыс дейміз?
|
Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.
|
3
|
Адам қозғалыссыз өмір сүре ала ма?Қозғалыс дегеніміз не? Кеңістікте дененің салыстырмалы түрде басқа денеге қарағанда орналасқан жерін өзгертуі.Жалпы айтатын болсақ табиғаттағы кез келген өзгерісті қозғалыс деп түсінеміз.Бір орыннан үнемі қозғалмайтын дене жоқ. Мысалы, адам пойызда отырғанда салыстырмалы түрде орындықта қозғалмай отыруы мүмкін,бірақ ол белгілі бір бағытта пойыз арқылы жүріп бара жатыр.Яғни дененің жылдамдығын бір қалыпты тоқтаусыз сақтауын-инерция дейді.
|
Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.
|
4
|
Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.
1.Механикалық қозғалыс дегеніміз не?
2.Механикалық қозғалысқа мысал келтіріңдер.
3.Инерция дегеніміз не?
Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.
|
Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.
|
5
|
§41 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.
|
Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.
|
6.
|
Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.
|
Мұғалімді тыңдап, бағаланады. Күнделіктеріне баға қойғызады Қоштасады.
|
Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану Күні:
Тақырыбы: Тепе-теңдік
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға адамдардың тепе-теңдікті сақтауы туралы түсінік беру.
Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз ойларын жеткізе білуіне,қарым-қатынас жасауды үйрету.Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.
2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.
3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушылар әрекеті
|
1
|
Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.
|
Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.
|
2
|
Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.
1.Механикалық қозғалыс дегеніміз не?
2.Механикалық қозғалысқа мысал келтіріңдер.
3.Инерция дегеніміз не?
4.инерцияға мысал келтіріңдер.
|
Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.
|
3
|
Кез келген қозғалмай тұрған денеге белгілі бір мөлшерде сыртқы күш әсер етеді.Дененің қозғалмай тұруына бір күш екінші күшті ығыстырып тепе-теңдікті сақтайды.Жануарлар денесінің тепе-теңдігі миға байланысты болады. Кейбір жануарларда тепе-теңдікті сақтауға арналған қосымша органдары қызмет атқарады. Адамдардағы тепе-теңдікті сақтайтын құлақ түбі органдары. Біздер жүрген кезде құлақ түбіндегі органдарындағы сұйық қозғала бастайды.Егер сендер бір орында тұрып бір жағыңа қарай бірнеше рет айналып тоқтасаң-басыңның айналып тұрғандығын байқайсың. Себебі біздер тоқтағанмен жоғарыдағы аталған сұйықтық біраз уақытқа дейін айналып тұрады.
|
Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.
|
4
|
Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.
1.Тепе-теңдік дегеніміз не?
2.Тепе-теңдікке мысал келтіріңдер.
3.Адамдардың тепе-теңдікті сақтауына не әсер етеді?
Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.
|
Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.
|
5
|
§42 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.
|
Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.
|
6.
|
Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.
|
|
Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану. Күні :
Тақырыбы: Ғаламшардағы тіршілік.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға жалпы ғаламшардағы тіршілік туралы жан-жақты түсінік беру.
Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз ойларын жеткізе білуіне,қарым-қатынас жасауды үйрету.Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.
2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.
3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушылар әрекеті
|
1
|
Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.
|
Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.
|
2
|
Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.
1.Тепе-теңдік дегеніміз не?
2.Тепе-теңдікке мысал келтіріңдер.
3.Адамдардың тепе-теңдікті сақтауына не әсер етеді?
|
Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.
|
3
|
Тірі организмдер 4 патшалыққа бөлінген: микроорганизмдер,саңырауқұлақтар,өсімдіктер және жануарлар.Жер бетіндегі барлық өсімдіктер флораны,ал жануарлар фаунаны құрайды. Жердің организмдерден тұратын және оларды қалыптастырушы тіршілік ортасын биосфера қабығы (грекше биос-тіршілік) дейміз Биосфераға гидросфераның барлығы, литосфераның жоғарғы қабаты және атмосфераның төменгі қабаты кіреді.Яғни тіршілік бар жердің барлығы кіреді.
1.Тірі организмдердің бір-біріне ұқсастығы мен айырмашылығы неде?
2.Қандай тіршілік иелерін өсімдіктерге және жануарларға жатқызамыз?
|
Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.
|
4
|
Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.
1.Биосфера дегенді қалай түсінесің?
2.Биосфераның шекарасын анықта.
3.Адам биосфераның бір бөлігі бола ала ма?
4.Флора және фауна деген не?
Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.
|
Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.
|
5
|
§43 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.
|
Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.
|
6.
|
Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.
|
|
Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану. Күні:
Тақырыбы: Жануарлардың көп түрлілігі және маңызы.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға жануарлардың көп түрлілігі және олардың өмір сүру сипатына қарай ажыратылатындығы бойынша түсінік беру.
Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз ойларын жеткізе білуіне,қарым-қатынас жасауды үйрету.Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.
2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.
3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушылар әрекеті
|
1
|
Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.
|
Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.
|
2
|
Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.
1.Биосфера дегенді қалай түсінесің?
2.Биосфераның шекарасын анықта.
3.Адам биосфераның бір бөлігі бола ала ма?
4.Флора және фауна деген не?
|
Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.
|
3
|
Жануарлар дүниесі алуан түрлі болып келеді.Ғаламшарымызда тірі организмдердің қанша түрі бар екендігін ешкім дәл айта алмайды.Оқымыстылардың айтуынша 5-6 мл, кейбіреулері 25-30 млн деп есептейді.Бізге белгілі жануарлардың түрлері жылдан –жылға көбеюде.
Олар қоректенуіне қарай бірнеше топқа бөлінеді:
А) Өсімдікпен қоректенетіндер-
Ә) Жыртқыштар-бүркіт,шортан,арыстан т.б.
Б) Аралас қоректенетіндер-құзғын қарға, торғай.
В) Паразиттер-аскарида,кене және т.б.
Адамның өмір сүруі үшін жануарлардың маңызы зор. әртүрлі тамақ өнімдерін алады.
|
Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.
|
4
|
Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.
1.Қоректенуіне қарай, жануарлар қандай топқа бөлінеді?
2.Адамға жануарлардың қандай пайдасы бар?
3.Адамдар жануарларды қалай қорғайды?
Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.
|
Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.
|
5
|
§44 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.
|
Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.
|
6.
|
Сабаққа қатысқаны бойынша бағалау.
|
|
Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану. Күні :
Тақырыбы: Жануарлар арасындағы қарым-қатынас.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға табиғаттағы барлық жануарлар қоршаған орта жағдайымен,бір-бірімен байланыста тіршілік ететіні жайлы түсінік беру.
Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз ойларын жеткізе білуіне,қарым-қатынас жасауды үйрету.Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.
2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.
3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушылар әрекеті
|
1
|
Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.
|
Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.
|
2
|
Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.
1.Қоректенуіне қарай, жануарлар қандай топқа бөлінеді?
2.Адамға жануарлардың қандай пайдасы бар?
3.Адамдар жануарларды қалай қорғайды?
|
Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.
|
3
|
Табиғаттағы барлық жануарлар қоршаған орта жағдайымен ,бір-бірімен байланыста тіршілік етеді.Байланыс бейбіт жағдайда немесе керісінше болу мүмкін. Бір жерде тіршілік ететін жануарлар арасында азық,ұя салу үшін бәсекелестік те туындап тұрады.Мысалға,Африка саванналарында әр түрлі тұяқтылар үйірі мекен етеді. Барлығы да шөппен қоректенгенімен ,басты қорек ететін шөп түрлері бір –біріне ұқсамайды. Жануарлар тіршілігіндегі байланыстардың бірнеше түріне мысал келтіріңдер.
А) Жыртқыштар-
Ә) Талшықтылар-
Б) Коменсализм-
В) Ішкі паразитизм-
Г) Сыртқы паразитизм-
|
Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.
|
4
|
Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.
1.Жануарлардың бір-бірімен қандай қарым-қатынасы болатыны жайлы мысал келтіріңдер.
2.Адам денсаулығына зияны бар жануарлар.
Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.
|
Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.
|
5
|
§45 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.
|
Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.
|
6.
|
Сабаққа қатысқаны бойынша бағу.
|
|
Сынып: 5 Пән:Жаратылыстану. Күні :
Тақырыбы: Өсімдіктердің көп түрлілігі мен маңызы.
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға табиғаттағы барлық өсімдіктер қоршаған орта жағдайымен,бір-бірімен байланыста тіршілік ететіні жайлы түсінік беру.
Дамытушылық: Жалпы оқу іскерліктерін үйрену,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз ойларын жеткізе білуіне,қарым-қатынас жасауды үйрету.Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Сабақтың жоспары: 1 кезең-ұйымдастыру. 4 кезең-бекіту.
2 кезең- үй тапсырмасын сұрау. 5 кезең-үйге тапсырма беру.
3 кезең- жаңа тақырыпты меңгерту. 6 кезең- қорытынды, бағалау.
Сабақ барысы:
Кезең
|
Мұғалім әрекеті
|
Оқушылар әрекеті
|
1
|
Оқушымен амандасып, оқушының зейінін сабаққа аударады.
|
Амандасады Кітап, дәптерін шығарып сабаққа дайын отырады.
|
2
|
Үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау.
1.Қоректенуіне қарай, жануарлар қандай топқа бөлінеді?
2.Адамға жануарлардың қандай пайдасы бар?
3.Адамдар жануарларды қалай қорғайды?
.Жануарлардың бір-бірімен қандай қарым-қатынасы болатыны жайлы мысал келтіріңдер.
4.Адам денсаулығына зияны бар жануарлар.
|
Оқушылар өткен тақырып бойынша сұрақтарға қыскаша жауап береді.
|
3
|
Жер бетіндегі өсіп тұрған өсімдіктердің барлығын өсімдік жамылғысы немесе флора дейміз.Қазіргі кезде жер бетінде шамамен 0,5 млн өсімдік түрлері бар.Қазақстанда шамамен 6000 өсімдік түрі кездеседі.Олар бір-бірімен пішіні,құрылысы,өмір сүру ұзақтығы ,көбею ерекшелігімен ,таралу аймағы жағынан ажыратылады.
Өсімдіктер айырмашылығына қарай екі сатыға бөлінеді.Төменгі және жоғарғы сатылы өсімдіктер.
|
Жаңа тақырыпты дәптеріне жазады. Мұғалімді тыңдап, керек жерлерін дәптерге қысқаша жазып алады.
|
4
|
Тақырыпты бекіту үшін мұғалім келесі сұрақтарды қояды.
1.Төменгі сатылы өсімдіктерді ата.
2.Жоғарғы сатылы өсімдіктерді ата
3.Табиғатта және адам өмірінде өсімдіктердің қандай маңызы бар?
Одан кейін тақтаға сұрақтар жазылады, сол сұрақтарға оқушылар жауап беруі тиіс.
|
Мұғалім қойған сұрақтарға жауап береді. Тапсырмаларды орындайды.
|
5
|
§46 оқу мазмұндау. Мәтін соңындағы тапсырмаларға жауап беру.
|
Үй тапсырмасын күнделіктеріне жазып алады.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
