«Арманымның суреті». Барлығымыз көзімізді жұмып, қандайда бір арманымызды көз алдымызға елестетеміз. Ең маңызды армандарыңды таңдаңыздар. Енді көзімізді ашып өздеріңнің армандарыңның суретін саламыз.Соңында суреттері бойынша өз ойларын сұрап шығамын.
3.Үй тапсырмасын тексеру. 5 мин.
Мұғалім оқушылардың әуес болу, әуестік әлемі жайлы ойларын білу мақсатында оқулықтағы «Әуестік әлемі» деген аңыз әңгімені оқып береді. Аңыз әңгімені оқи отырып, оқушылар өздерінің бойындағы әуестіктің қаншалықты пайдалы жағы бар екеніне сын көзбен қарайды. Бірақ осылармен қатар адамның жақсы өмір сүруіне кедергі келтіретін, денсаулығына зиянды әуестік әлемі барын, сол үшін әуестік әлемін де адам өзі таңдауы қажеттігін түсінеді. Адам бойындағы жақсы қасиеттерді дағдыға айналдырып, күнделікті салауатты өмір салтының ережелерін сақтау керек деген қорытындыға келеді.
Сабақ барысын талқылау:
4.Жаңа ақпарат
Оқушылардың мәніннен алған түсініктері жаңа ақпаратпен толыға түседі. Салауаттылық жайлы пікірлері «Салауаттылық - әр адамның, сол сияқты бүкіл қоғамның өте құнды жетістігі» деген оймен бекиді.
Салауаттылық - әр адамның, сол сияқты бүкіл қоғамның өте құнды жетістігі. Ол өздігінен қалыптаспайды. әр адам өз өмір салтын өзі таңдап алуға құқылы.
5.Әңгiмелеу (сұхбат). 3мин. Оқулықтағы тапсырма оқушылардың салауатты өмір салты туралы білімдерін қорытындылау мақсатында берілген. өздерін салауатты өмір салтын насихаттаушы адамның орына қоя отырып, басқаларға үгіт-әңгіме жүргізеді, сонымен қатар өзіне де дұрыс жол таңдайды.
Өздеріңді салауатты өмір салтын насихаттаушы адамның орнына қойып, қорытындылау мақсатында дәптерде берілген 1,2-тапсырмаларды орындауға ұсынылады.
6.Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс. 12 мин.
Оқушылардың жаманнан жиреніп, жақсыдан үйренуге талпынысын арттыру мақсатында сахналау ұсынылады. Нұрлан мен атасының аяқталмаған әңгімесін оқушылар өздері түрлі жағдайда аяқтауы мүмкін. Мұғалім оқушылардың жауаптарын тыңдай отырып, балалардың өз бойларындағы қандай жақсы қасиеттерін бағалай білетінін, сонымен қатар зияндылығымен кедергі болатын жаман әдеттерге қандай көзқараспен қарайтынын біледі.
Бақытқа барар жол
7.Дәптермен жұмыс Салауатты өмір салтының бір жолы спорт екенін айта келіп, оқушылар сабақты «Спорт – біздің досымыз» әнімен аяқтайды.
8.Топпен ән айту. 3 мин.
Спорт – біздің досымыз
Сөзі К.Әлімқұловтікі,
әні М.Сағатовтікі
Жүйрік болса кім,
Күлімдейді күн.
Жарыста жүгір, алға ұш,
Кәне, сапқа тұр!
Допты дәлдеп ұр,
Оң жақтан да сол жақтан,
Бізде бар мол күш.
Қайырмасы:
Спорт – біздің досымыз,
Күш-қайрат сыналған.
Спорт – біздің досымыз
Бала кезден шыңдалған.
9.Үй тапсырмасы. 2 мин. 3,4 тапсырманы орындау
10.Қорытындылау,соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.
Балалар, енді бір сәт тынышталайық.
. Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Бүгінгі сабақтан алған әсерлерің мен жақсы ойларыңды естеріңе түсіріп көріңдерші... Оны өздеріңмен бірге қалу үшін жүректеріңе салып, бір-бірлеріңе жылы лебіздеріңді білдіріңдер.Аңсаған армандарларыңа жетулеріңізге тілектеспін. Бүгін сендер өте көп жақсы істер жасадыңдар, ойларыңды жеткізе білдіңдер. жақсы ойлар айттыңдар сол үшін сендерге рахмет айтамын!
Мерзiмі:
Тақырып: Өмір мектебі
Құндылық:сүйіспеншілік
Қасиеттер:мейірім, қуаныш, достық.
Сынып 5
Сабақ мақсаты: Адамгершілік құндылықтар мен адам қасиеттер туралы түсініктерін бекіту.
Міндеті: Білімділік - өзін-өзі тану пәнінен алған білімдерін жинақтап, қорыту;
дамытушылық - жағымды қарым-қатынас жасау іскерліктерін дамыту;
тәрбиелік - дұрыс өмірлік ұстанымын таңдай білуіне жол ашу.
«Арманымның суреті». Барлығымыз көзімізді жұмып, қандайда бір арманымызды көз алдымызға елестетеміз. Ең маңызды армандарыңды таңдаңыздар. Енді көзімізді ашып өздеріңнің армандарыңның суретін саламыз.Соңында суреттері бойынша өз ойларын сұрап шығамын.
3.Үй тапсырмасын тексеру. 5 мин.
Мұғалім оқушылардың «Өзін-өзі тану» пәнінен үйренген тағылымдары мен құндылықтарын еске түсіру мақсатында оқушыларға «Өмір туралы аңыз» әңгімесін оқуды ұсынады. Оқушылар әңгімені оқи отырып, жанұя, отан, сүйіспеншілік, бақыт, денсаулық, білім құндылықтарының қай-қайсысы болса да әрқашанда адам өміріне мағына беріп, мәнге толтыратынын түсінеді. Адамға өмір ұсақ-түйекке жұмсау үшін емес, маңызды істер мен құндылықтарды жүзеге асыру үшін берілген. «Адам ата-аналарына, балаларына, жақындарына көбірек уақыт бөліп, баса назар аударып, өз денсаулығын нығайтуы керек» деген әңгіменің тоқтамын оқушылар оқи отырып, отбасына, туыс-жақындарына сыйластық қарым-қатынастары беки түседі. Оқушылар әңгімені талқылай отырып, бір елде өмір сүретін адамдар, бір сыныпта оқитын ұл-қыздар өзара сыйластықта, тату-тәтті, қуанышты өмір сүруі – сол ортаның жарастығын көрсетеді, ал егер адам, құммен толтырылған екінші ыдыс сияқты, өз өмірін кәкір-шүкірмен өткізетін болса, онда маңызды заттарға орын қалмайды деген қорытындыға келеді.
Сабақ барысын талқылау:
4. Дәйексөз
Мұғалім өзін-өзі танудың адам өмірінде қаншалықты маңызы барын оқушыларға ұғындыру мақсатында дәйексөздің мәнін ашып түсіндіреді. Дәйексөздің мағынасына терең ой тастай отырып, оқушылар өзін тануы үшін адам басқалардың ісіне қарайтынын, яғни жаман істен жиреніп, жақсы істен сабақ алуға болатынын ойлайды. Ал өмірді танып, үлкен жолға қадам басу үшін алдымен өз жүрегінің тазалығы керек. «Өзін-өзі танудың» адамгершілік құндылықтары мен адами қасиеттерін бойларына сіңіріп, өзін солай болуым керек деп тәрбиелеу арқылы адам өмірде қай жерден болмасын өзіне орын таба алады. Сол себепті де өзің білетін жақсы қасиетіңді елге таныта алсаң, айналаңдағы адамдар да сенен қарап үлгі алып, өмірден өз орнын табуға талпына түспек.
Өзіңді танығың келсе,
Адамдардың ісіне қара.
Өмірді танығың келсе,
Өзіңнің жүрегіңе үңіл.
5.Әңгiмелеу (сұхбат). 3мин. Мұғалім оқушылардың жыл бойғы «Өзін-өзі тану» пәнінен алған білімдері мен үйренгендерінен қорытынды шығару мақсатында сұрақтар бойынша әңгімелесу жүргізеді. Оқушылар өздеріне, сыныптастарына сын көзбен қарай отырып, қандай өзгерістер байқағанын ортаға салады. Сол өзгерістер арқылы «Өзіңді тану арқылы өмірді танисың» деген ойдың растығына көз жеткізеді.
6.Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс. 12 мин.
Оқушылардың жыл бойы алған білімдері мен түсініктерін ортаға салу мақсатында шығармашылық жұмыс ұйымдастырылады. Оқулықта мейірімді ана, үнді данышпаны Агнем Гонджа Бояджиудың өмір туралы өсиет сөздері берілген. Оқушылар со өсиет сөздерді таңдап ала отырып, шағын шығарма жазады.
Әр баланың өмірлік ұстанымы әр түрлі, сол сияқты таңдауы да әр түрлі. Жүрегі махаббат пен мейірімге толы бір оқушы данышпанның «Өмір - махаббат» деген тоқтамын ұнатуы мүмкін, ал өмірдің мәнін жете түсіне білмеген ерке оқушы «Өмір құпия» деген ойға кетеді. Ал бірі «Өмір - қайғы» деуі де ғажап емес. Қалай десе де, өмір мектебінде жақсы мен жаман, ауыр мен жеңіл, ақ пен қара, үлкен мен кіші болады. Ең бастысы – адамның жүрегі таза, жаны сұлу болуы керек. Міне, мұғалім баланың жанын осындай жақсы жақтарға тартып, дұрыс жол, бағыт бере білсе болғаны.
√ Ең бастысы – жүрегің таза болсын;
√ Өмір – сенің мүмкіндігің, пайдалана біл;
√ Өмір – сұлулық, сүйсіне біл;
√ Өмір – арман, жүзеге асыр;
√ Өмір – парыз, орындай біл;
√ Өмір – ойын, ойнай біл;
√ Өмір –байлық, бағалай біл;
7.Дәптермен жұмыс Өмір туралы оқушылардың өз пайымдауларын қалыптастыру мақсатында дәптерде берілген 1, 2, 3-тапсыр-маларды орындауды ұсынуға болады.
8.Топпен ән айту. 3 мин.
Мектебім әні айту.
9.Үй тапсырмасы. 2 мин. 3,4 тапсырманы орындау
10.Қорытындылау,соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.
Балалар, енді бір сәт тынышталайық.
. Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Бүгінгі сабақтан алған әсерлерің мен жақсы ойларыңды естеріңе түсіріп көріңдерші... Оны өздеріңмен бірге қалу үшін жүректеріңе салып, бір-бірлеріңе жылы лебіздеріңді білдіріңдер.Аңсаған армандарларыңа жетулеріңізге тілектеспін. Бүгін сендер өте көп жақсы істер жасадыңдар, ойларыңды жеткізе білдіңдер. жақсы ойлар айттыңдар сол үшін сендерге рахмет айтамын!
Мерзiмі:
Тақырып: Салауаттылық – менің қалауым
Құндылық:сүйіспеншілік
Қасиеттер:мейірім, қуаныш, достық.
Сынып 5
Сабақ мақсаты: - Оқушылардың «денсаулық» ұғымының құндылығы туралы түсініктерін кеңейту.
Міндеті: Білімділік - салауатты өмір салтын сақтаудың адам өміріндегі маңызы түсіндіру;
«Арманымның суреті». Барлығымыз көзімізді жұмып, қандайда бір арманымызды көз алдымызға елестетеміз. Ең маңызды армандарыңды таңдаңыздар. Енді көзімізді ашып өздеріңнің армандарыңның суретін саламыз.Соңында суреттері бойынша өз ойларын сұрап шығамын.
3.Үй тапсырмасын тексеру. 5 мин.
Берілген мәтін баланың жаманнан жиренуіне, жақсыдан үйреніп, сабақ алуына көмектеседі. Оқушылар мәтінді оқып, темекінің залалды нәрсе екеніне, Сұлтан мен Қожаны салыстырып, олардың іс-әрекетін талдау барысында көздері жетіп, жаманнан дер шағында жиреніп, бас тарта алуды ұғынады. Өздерінің нақты шешім қабылдауына бағыт беріледі. Егер мүмкін болса, мұғалім сабақтың көрнекілігін арттыру және оқиғаны тереңірек талдау мақсатында «Менің атым Қожа» фильмінен көрсетуіне болады.
Менің Атым Қожа
(Үзінді)
Б.Соқпақбаев
∙ Қожа осы оқиғаданқандай сабақ алды?
∙ Қожаның Сұлтанның сөзіне ермеуі мүмкін бе еді?
∙ Сұлтан сияқты балалар өмірде жиі кездесе ме? Олардың ұсынысын қалай қабылдар едіңдер?
Мұғалім «Міне, содан бері темекіні аузыма алмақ түгіл, иісі мұрныма келсе зытып жөнелемін», - деген Қожаның қорытынды сөзімен мұндай таңдауды әр адам жасай алатынын, ол үшін жақсы мен жаманды дұрыс ажырату керегін түсіндіреді. Әр адам өз болашағы үшін өзі күресіп, өз өмірін өзі құра алады. Сондықтан да адам өзінің қандай болуын, қай жолмен жүруін өзі ғана таңдайтынын ұғындырады.
Сабақ барысын талқылау:
4.Дәйексөз. Оқулықтағы «Дәйексөз» айдарымен берілген А.Шопенгауердің «Біздің бақытымыздың оннан тоғызы денсаулыққа байланысты» деген сөзі бұл сабақты қорытындылау және денсаулықты күте білуіміз – бақытты болуымыздың бірден-бір баспалдағы екенін түсіндіреді.
5.Әңгiмелеу (сұхбат). 3мин.
Оқушылардың салауаттылық туралы ұғымдарын тереңдету мақсатында мұғалім сұрақтар арқылы пікірлеседі. Сол арқылы адамның денсаулығының мықты болуы – адамның өзіне байланысты екенін жеткізе білуі қажет. Жағымды және жағымсыз заттарды дұрыс таңдау арқылы да салауаттылық жолына шығуға болатынын мұғалім оқушының өзі берген жауаптарымен нақтылап отырады.
∙ «Таза жүру өмірде» дегенді қалай түсінесіңдер?
∙ Адамның денсаулығын сақтауға кім жауапты? Неге?
∙ Салауатты өмір салты дегенді қалай түсінесіңдер?
∙ Салауатты өмір сүруге не кедергі болады?
∙ Өздеріңде қандай жағымды және жағымсыз әдеттер бар? Олардың қалыптасуына не себеп болды?
∙ Өз бойыңдағы қандай әдеттерден арылғың келеді? Ол үшін не істеу керек деп ойлайсың?
6.Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс. 12 мин.
Топқа бөліп сурет салу
7.Дәптермен жұмыс1,2 тапсырманы орындау
8.Топпен ән айту. 3 мин.
«Менің атым Қожа» әнің айту.
9.Үй тапсырмасы. 2 мин.«Әуестік әлемі» деген аңыз әңгімені оқып келу.
10.Қорытындылау,соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.
Балалар, енді бір сәт тынышталайық.
. Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Бүгінгі сабақтан алған әсерлерің мен жақсы ойларыңды естеріңе түсіріп көріңдерші... Оны өздеріңмен бірге қалу үшін жүректеріңе салып, бір-бірлеріңе жылы лебіздеріңді білдіріңдер.Аңсаған армандарларыңа жетулеріңізге тілектеспін. Бүгін сендер өте көп жақсы істер жасадыңдар, ойларыңды жеткізе білдіңдер. жақсы ойлар айттыңдар сол үшін сендерге рахмет айтамын!
Мерзiмі:
Тақырып: Шығармашылық – жетістік бастауы
Құндылық:сүйіспеншілік
Қасиеттер:мейірім, қуаныш, достық.
Сынып 5
Сабақ мақсаты: Оқушылардың шығармашылық қабілетін ашу.
Міндеті: Білімділік - оқушыларға шығармашылық ұғымының мағынасын ашып, түсіндіру;
дамытулышық - баланың шығармашылық қызығушылығын ояту арқылы ішкі мүмкіндіктерін дамыту;
тәрбиелік - әр істі шыармашылықпен, құлшыныспен атқара білуге тәрбиелеу.
«Арманымның суреті». Барлығымыз көзімізді жұмып, қандайда бір арманымызды көз алдымызға елестетеміз. Ең маңызды армандарыңды таңдаңыздар. Енді көзімізді ашып өздеріңнің армандарыңның суретін саламыз.Соңында суреттері бойынша өз ойларын сұрап шығамын.
3.Үй тапсырмасын тексеру. 5 мин.
Оқушылардың жаңа ақпаратта айтылған «Іздену білімге құштарлықтан, сүйікті ісінің жаңа қырын ашуға жетелейді» деген ойды түйіндеу үшін мұғалім оқулықтағы А.Лопатина ізімен жазылған «Суретші туралы ертегі» мәтінін оқиды. Мәтінді оқушылардың өздеріне кезекпен оқытуды да ұйымдастыруға болады.
Суретші туралы ертегі
А.Лопатинаның ізімен
∙ Суретшінің әлемдегі сұлулықты жаңа қырынан тануына не себеп болды?
∙ Сұлулықты көріп, сезіне білуге бола ма? Қалай?
∙ Адам бойында шығармашылық болу үшін қандай қасиет қажет?
Мұғалім оқушыларға жетістікке қол жеткізу оңай емес екенін, ол үшін адамға табандылық пен шыдамдылық қажет екенін түсіндіреді. Жетістікке адам талмай, қажымай еңбек еткенде, қайраты мен ақылын жұмсағанда, ізденгенде, талаптанғанда ғана жете алатынына назар аудартады.
Сабақ барысын талқылау:
4.Дәйексөз. Мұғалім сабақты оқулықта берілген дәйексөзді талдаумен жалғасырады:
Барлық өмір қуанышы – шығармашылықта.
Р.Роллан
Дәйексөзде неліктен «Барлық өмір қуанышы - шығармашылықта» деп айтылғанына мән беріп, түсіндіреді.
5.Әңгiмелеу (сұхбат). 3мин. Оқулықта берілген «Ойланайық, пікірлесейік» сұрақтары арқылы мұғалім балалардың «ізденгіш», «талап», «қуаныш», «шығармашылық», «жетістік» туралы төменгі сыныпта игерген біліктерімен өз бойларында қалыптасқан жақсы қасиеттерін айқындайды.
∙ Жетістік деген не?
∙ Жетістікке қалай жетуге болады?
∙ Шығармашылықтың жетістікке жетуге ықпалы бар ма? Неге?
∙ Шығармашылықтың мәні неде?
∙ Адам жаңа бір нәрсені жасағанда, жетістікке жеткенде неліктен ерекше қуанады?
∙ Өздеріңнің ізденгіш, талапты достарың бар ма?
Мұғалім оқушыларға адам бойында қандай қасиеттер болғанда ғана шығармашылықпен жұмыс істей алатынын түсіндіреді.
Оқушылар шығармашылық арқылы жетістікке қол жеткізу оңай болмайтынын, ол үшін адам алдына бір мақсат қойып, сол мақсатына жету үшін көп талаптанып, іздену қажеттігін өз жауаптары барысында түсінеді. Тіпті кейбір оқушылар жетістікке қол жеткізген өз достарын мысалға ала отырып, сұрақтардың толық мәнін ашуы мүмкін.
6.Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс. 12 мин. Оқушылардың шығармашылық туралы білімдерін тереңдету мақсатында шығармашылық тапсырма ұсынылады. Шығармашылық жұмыс ретінде оқулықта ұғымдарды пайдаланып, түйінді сөздің мәнін ашатын шағын әңгіме жазуды ұсынады.
Мұғалім сөзжұмбақта анықталған ұғымдардың шығармашылыққа қатысына назар аудартып, оқушылардың пікірлерін, шағын әңгімелерін түйіндейді.
7.Дәптермен жұмыс Сөзжұмбақты шешу анықталған ұғымдардың шығармашылыққа қатысына назар аудартып, оқушылардың пікірлерін, шағын әңгімелерін түйіндейді.
8.Топпен ән айту. 3 мин.
Болайықшы осындай әнін айту
9.Үй тапсырмасы. 2 мин. «Менің атым Қожа» оқу.
10.Қорытындылау,соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.
Балалар, енді бір сәт тынышталайық.
. Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Бүгінгі сабақтан алған әсерлерің мен жақсы ойларыңды естеріңе түсіріп көріңдерші... Оны өздеріңмен бірге қалу үшін жүректеріңе салып, бір-бірлеріңе жылы лебіздеріңді білдіріңдер.Аңсаған армандарларыңа жетулеріңізге тілектеспін. Бүгін сендер өте көп жақсы істер жасадыңдар, ойларыңды жеткізе білдіңдер. жақсы ойлар айттыңдар сол үшін сендерге рахмет айтамын!
