Сабақтың мақсаты: а Лексикалық жолмен жасалған туынды сөздер туралы
жүктеу/скачать 0,5 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сынып 5 Жұрнақ жалғану жолымен жасалған туынды сөздер. Қатысқандар саны: 6
- Жұрнақ туралы ұғымын кеңейте отырып, туынды сөздердің жасалу жолын үйрену. Сабақ мақсаттары
- Барлық оқушылар Жасалу жолын біледі, түсінеді.
- Кейбір оқушылар Туынды сөздерге талдау жасай алады.
- Тілдік мақсат Оқушылар түбірден жұрнақты ажырата алады, жұрнақ арқылы жаңа сөз жасай алады. .... (істей алады)
- Негізгі сөздер мен тіркестер
- Алдыңғы оқу - сөзжасам туралы түсінік. Жоспар
- 2.Топқа бөлу
- Жаңа сабақ: презентация 1. Топтық жұмыс
- Түбір сөздерге сөз тудырушы жұрнақтар жалған- ғанда, жаңа мағыналы сөздер жасалады.
- Сөз, біл, жаз, әдеп, айт, бол, жас, сана.
- 3. Сабақты бекіту:«Семантикалық карта»
- Балдар саны - Баға – Мұғалімнің бағалауы
Өзіндік сараптама: Саралау-cіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделенлдіруді қалай жоспарлайсыз? Бағалау оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз? Пәнаралық байланыс қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері АКТ-мен байланыс құндылықтардағы байланыс Сабақ барысында оқушы-лардың сұрақтарына жау-ап беріп, көмектесемін. Деңгейлік тапсырма орындаған кезде тапсыр-маны күрделендіріп бере-мін. Сұрақ-жауап кезінде қиындау сұрақ қоямын. Сабақ барысында бағалау парақшалары арқылы өздері өзін бағалайды. Кері байланыс арқылы.
Сабақ/оқу мақсаттары шынай ма? Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен? Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз. Сабақ мақсаты тақырыпқа сай болды. Бүгін оқушылар жұрнақ арқы-лы жаңа мағыналы сөз жасалатынын білді. Сыныптағы ахуал жақсы болды, оқушылар жұмысқа белсенді қатысып, барлығы жауап беру-ге тырысты. Жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды. Берілген уақыт ішінде үлгерген жоқпын, себебі бұл жаңа форматтағы сабақ болғандықтан шығар. Мен осы сабақ жоспарына түзетулер еңгізген жоқпын.
Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: Топтық жұмыс. 2: Семантикалық картаны толтыру. Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да,оқуды да ескеріңіз)? 1: Оқушылардың өзін-өзі бағалауы. 2: Ықпалдастыру атмосферасы. Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім? абақтың тақырыбы: Жұрнақтар жалғану жолмен жасалған туынды сөздер. Сабақтың мақсаты: а) Лексикалық жолмен жасалған туынды сөздер туралы білімдерін пысықтау. Жұрнақтар жалғану жолмен жа-салған туынды сөздерді лексикалық жолмен жасалған туынды сөздермен салыстыра түсіндіру. ә) Тәрбиелік мақсаты – еібексүйгіштікке, адамгер-шілікке, инабаттылыққа және әдебиетті сүюге тәр-биелеу. Көрнекіліктері: Таблица, үлестірмелі материалдар, суретті карточкалар. Сабақ әдісі: сұрақ-жауап, баяндау, тест әдістері. І Сабақтың барысы: 1) Ұйымдастыру кезеңі. 2) Оқушыларды түгелдеу. 3) Оқушылардан үй тапсырмасын сұрақ-жауап арқылы сұрау. а) Үйге берілген 360-жаттығуды орындауға тақтаға екі оқушы шығарамын. ә) Үлестірмелі карточкалар (тест сұрақтары, суретті карточкалар) таратылып, бірнеше оқушыларға тапсырма беремін. Тақтадағы үй жұмысы тексеріліп болған соң сол екі оқушыға мынадай сұрақтар қоямын. 1. Сөзжасам дегеніміз не? 2. Жаңа сөз тудырудың қандай тәсілдерін білесіңдер? 3. Қазақ тілінде сөздер қаншаға бөлінеді? 4. Түбір сөздер мен туынды сөздерге мысалдар келтір: оқу, мал т.б. 5. Лексикалық жолмен жасалған туынды сөздер дегеніміз не? Жауап берген соң орындарына отырады. Оқушылардағы үлестірмелі кестелердегі жауаптарды тексеремін. Өткен сабақты қорыту. а) Сонымен сөзжасам дегеніміз – жаңа сөздердің жасалуы. Қазақ тілінде сөздер түбір сөздер және туынды сөздер болып екіге бөлінеді: жер, жұрт, жұмыс түбір сөз болса, жер серігі, жұмысшы, жылы сөз туынды сөз болады. ә) Сөздің сыртқы түрі өзгермей-ақ, жаңа мағынаға ие болуын лексикалық жолмен жасалған туынды сөз дейміз. Жаңа сабақ: Жұрнақтар жалғану жолмен жасалған туынды сөздер. Түбір сөздерге сөз тудырушы жұрнақтар жалғанғанда жаңа мағыналы сөздер жасалады. Мысалы: ауыл/дың, бала/лық үй/шік, ас/хана арба/кеш Жұрнақтар екі түрлі болады: Сөз тудырушы, сөз түрлендіруші жұрнақтар. 1) Сөздің мағынасын өзгертіп, жаңа сөз тудыратын жұрнақ сөз тудырушы жұрнақ дейміз. Мысалы: аш, тол сөздерінен ашық, толық деген жаңа сөздер жасалған ық жұрнағы арқылы. 2) Сөдің негізгі мағынасын өзгертпей, оған қосымша мағына үстейтін жұрнақ сөз түрлендіруші жұрнақ дейміз. Мысалы: қалашық, көлшік түбірлері – қала, көл дегендер: -шық (шік) жұрнағы түбірлердің негізгі мағыналарын өзгертпеген. Ол тек қаланың, көлдің кішкентай екенін білдіреді. Бір сөзге бірнеше жұрнақ жалғана береді. Мысалы: сен-ім-ді, оқы-т-у-шы-лық т.б. Оқулықпен жұмыс: 362-жаттығу. Көп нүктенің орнына хана жұрнағы арқылы жасалатын сөздерді қоямыз. 363-жаттығу. Мәтінді оқып, түсінігімізді айтамыз. Мәтіннен туынды сөздерді теріп жазамыз. Күз/де, күз/гі. Қон/ыс, көк/теу жаттығуды орындап болған соң 3 топ та жаңа сөз жасайды. 1 топ 2 топ 3 топ Жаңа сабақты пысықтау: Оқушыларға үш түрлі краточка тапсырамын. Қорытынды: тақтаға үш плакат ілемін. Плакатта әріптер бар. Әріптерді құрастырып сөз, мақалдар құрастырады. 1 топ Әріптердің орнын ауыстыра отырып, жаңа сөз жаса. Осыдан жұрнақ арқылы жасалған сөзді тап. 2 топ. Сағат тілі бойынша екі әріптен қалдыра Отырып оқысаң, ел туралы мақал оқисың. Осылдан жұрнақ арқылы жасалған туын-ды сөзді тап. 3 топ. Уайым өтесің теңіз Батасың желқайық кетесің тәуекел түбі де мінесің да түбі Уайым түбі теңіз Батасың да кетесің, тәуекел түбі желқайық мінесің де өтесің. Осы жазылған тәртібімен оқымай, шахмат атының жүру тәртібі бойынша оқысаңдар халық мақалы шығады. Желқайық қандай сөз? Үй тапсырмасы: 364-жаттығу. Үлгі: Алдар Көсе – қазақ халық ауыз әдеиетіндегі арасына көп тараған қандай? ұнамды күлдіргі кеіпкер. сүйкімді, жағымды көңілді, сайқымазақ Бағалау. Тест сұрақтары 1. Буынның түрлерін ата. а) ашық, тұйық, бітеу буындар ә) ашық, жабық б) тұйық, жабық, ашық в) бітеу, жабық, қысаң 2. Екпін қаншаға бөлінеді? а) 4 ә) 3 б) 2 в) 6 3. Антонимдік сөзді тап. а) биік-терең ә) қиын-жеңіл б) үлкен-алып 4. Сөз буынға қай жерде дұрыс бөлінген? а) Ең-бек-те-ну ә) Еңбект-ену б) Еі-бек-тену 5. Тіл дыбыстарын зерттейтін тіл білімінің саласы қалай аталады? а) синтаксис ә) фонетика б) лексика 6. Дауыссыз дыбыстар салдар мен үннің қатынасына қарай қаншаға бөлінеді? а) 2-ге: жуан, жіңішке ә) бөлінбейді б) 3-ке: ұяң, үнді, қатаң в) 4-ке: еріндік, езулік, ашық, қысаң 7. Бір сөздің ішіндегі бір дыбысты көтеріп не созып айту тәсілі қандай екпін деп аталады? а) дыбыс екпіні ә) сөз екпіні б) тіркес екпіні 8. Басқа тілден еген сөздерді қалай атайды? а) диалект ә) кәсіби сөздер б) кірме сөздер 9. Көнерген сөздерді тап. а) саяжай, теңге, кеден ә) күн, ай, аспан б) космос, ғарыш, кеме в) садақ, сауыт, қызыл атау
Балдар саны - Баға – Мұғалімнің бағалауы - (6слайд)
Оқушылар стикерге сабақта не оңай , не қиын болғандығын жазады. Бағалау парағы, стикерлер.  
Өзіндік сараптама: Саралау-cіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделенлдіруді қалай жоспарлайсыз? Бағалау оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз? Пәнаралық байланыс қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері АКТ-мен байланыс құндылықтардағы байланыс Сабақ барысында оқушы-лардың сұрақтарына жау-ап беріп, көмектесемін. Деңгейлік тапсырма орындаған кезде тапсыр-маны күрделендіріп бере-мін. Сұрақ-жауап кезінде қиындау сұрақ қоямын. Сабақ барысында бағалау парақшалары арқылы өздері өзін бағалайды. Кері байланыс арқылы.
Сабақ/оқу мақсаттары шынай ма? Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен? Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз. Сабақ мақсаты тақырыпқа сай болды. Бүгін оқушылар жұрнақ арқы-лы жаңа мағыналы сөз жасалатынын білді. Сыныптағы ахуал жақсы болды, оқушылар жұмысқа белсенді қатысып, барлығы жауап беру-ге тырысты. Жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды. Берілген уақыт ішінде үлгерген жоқпын, себебі бұл жаңа форматтағы сабақ болғандықтан шығар. Мен осы сабақ жоспарына түзетулер еңгізген жоқпын.
Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1: Топтық жұмыс. 2: Семантикалық картаны толтыру. Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да,оқуды да ескеріңіз)? 1: Оқушылардың өзін-өзі бағалауы. 2: Ықпалдастыру атмосферасы. Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім? рамматикалық тақырып: Жұрнақ арқылы жасалған жаңа сөздер Сабақтың мақсаты: 1.Білімділік: Мәтінге сүйене отырып грамматикалық тақырыпты түсіндіру.Сөздердің морфологиялық жолмен жасалуы туралы түсінік беру. Оқулық, сөздік, қосымша материал бойынша сөйлей алу, жұмыс істеу.Тақырып бойынша сұраққа жүйелі жауап беру, әңгімені тиянақты баяндай білуге үйрету. 2.Дамытушылық:Оқушының тіл байлығын дамыту, тіл мәдениетін қалыптастыру. Білік дағдыны, есте сақтау дағдысын қалыптастыру. Оқушының ойлау қабілетін, ой белсенділігін,әсемділік,сезімталдыққа баулу. 3.Тәрбиелік: Халықтың ауыз әдебиетінен үлгі алып,елінің саналы азаматы болуына тәрбиелеу.Ұлтжандылыққа, азаматтылыққа, өнерге баулу. Қоғамдық идеялық көзқарасын қалыптастыру. Шәкірттерді рухани құндылықтар арқылы имандылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Жаңа оқу материалын беру сабағы.Кіріктірілген сабақ. Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндіру,әңгімелеу,танымдық ойындар,өзіндік жұмыс,оқулықпен жұмыс логикалық сұрақтар қою,деңгейлік тапсырмалар. Сабақтың жабдығы: Кесте, портреттер, үлестірме қағаздар,видео, слайд, интерактив. тақта, электрондық оқулық. Сыныппен жұмыс түрі: даралап, ұжымдық Жаңа оқыту технологиясы: М.М.Жанпейісова «Модульдік оқыту технологиясы».(Деңгейлік тапсырмалар,бағалау парақтары,оқыта-үйрету ойындары) СТО элементтері. Сабақтың барысы І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.Өздеріннің сабаққа дайындығын балл жүйесімен анықтау. -Балалар, сабаққа дайындықтарыңды бақылау үшін 5 баллдық жүйемен өздеріңді бағалаңдар.(Бұл мұғалімге баланың сабаққа қандай деңгейде дайын екенін көрсетеді) ІІІ. Жаңа білімді меңгерту кезеңі. -Балалар,бүгінгі сабағымыздың грамматикалық тақырыбы: Жұрнақ арқылы жасалған жаңа сөздер (словобразовательные аффиксы) Түбір сөздерге сөз тудырушы жұрнақтар жалғағанда ,жаңа мағыналы сөздер жасалады.Мысалы:кес+пе,сүз+бе,көр+ме,қаш+па,өр+мек,ек+ін,жең+іс,көр+ме,ақ+та,біл Сөздік жұмысы. Бастық-начальник
Жұрнақтар Мысалдар 1 -шы/-ші образует существительные обозначающие профессию человека Жазу «писать»+шы «писатель» Етік «сапоги»+ші «сапожник» 2 -лық/лік, -дық/-дік -тық/-тік Образует сущ.,обозначающие отвлеченные понятия Бала «ребенок»+лық «детство» Дос +тық Қала+лық, ауыл+дық 3 -лас/-лес -дас/-дес -тас/-тес Образует сущ.,обозначающие совместное местонахождение или совместное действие Жер «земля»+лес «земляк» Сынып «класс»+тас «одноклассник» Имя «ат»+тас «тезка» Жол «дорога»+дас «друзья» Құрбы «друг»+лас «ровесники» №1 тапсырма.-шы/-ші жұрнақтарын жалғаңыз,орыс тіліне аударыңыз. Аң ,әдебиет,би,егін,ем,жұмыс,сату,үгіт,өтірік,қобыз,жүргізу. №2 тапсырма. –лық/-лік,-дық/-дік,-тық/-тік жұрнақтарын жалғаңыз,орыс тіліне аударыңыз. Дос,жазушы,аға,бала,жолдас. №3 тапсырма.-лас/-лес,-дас/-дес,-тас/-тес жұрнақтарымен зат есім жасап,орыс тіліне аударыңдар. Қызмет,қалам,ата,жұмыс. Сабақтың қорытындысы: -Бүгін қандай сөздерге тоқталдық? -Жаңа сөздер қалай жасалады екен? -Қандай жұрнақтарды өттік? Үй тапсырмасы:Жаңа сөздерді жаттау. Жаңа сөздермен 5 сөйлем жазып келу. жүктеу/скачать 0,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||