Зерттеу сұрағы: Орталық Азияға ең үлкен өзгерісті әкелген кімдер: қыпшақтар ма, әлде моңғолдар ма?
Оқу мақсаты
Қазақстан аумағындағы мемлекеттердің басқару жүйесінің ерекшеліктерін анықтау;
Сабақтың мақсаты
Барлығы: Моңғол шапқыншылықтарының салдары туралы оқиды, түсінеді.
Көпшілігі: Орталық Азия мен Қазақстан аумағына қандай өзгерістер әкелгендігінанықтайды, талдайды;
Кейбірі: Қазақстан аумағындағы мемлекеттердің басқару жүйесінің ерекшеліктерін сипаттайды, мысалдар келтіреді
Бағалау критерийлері
Моңғолдардың Орталық Азияны жаулап алуының негізгі себептері мен салдарларын анықтайды;
Қыпшақтар жорықтарының себептері мен саяси үдерістерге тигізген әсерін анықтайды;
Қазақстан территориясындағы саяси, мәдени, этникалық өзгерістердің деңгейін талқылап, өз түсінігін қалыптастыруды жалғастырады;
Қазақстан аумағындағы мемлекеттердің басқару жүйесінің ерекшеліктерін анықтайды;
Тілдік міндеттер
Пәндік лексика мен терминология:
Ақсүйектер, қара сүйектер, мүліктік теңсіздік , жер иелену түрлері.
Диалог пен жазуға пайдалы сөздер тізбегі:
Әскер, әлеуметтік, саяси жағдай, қосылу, ақсүйек, қарасүйек, заң, әскери жүйе, біріктіру.
Алдыңғы білім
Моңғол шапқыншылығы кімнің есімімен байланысты?
Сабақтың құндылығы
Ақиқат
Сабақтың қасиеті
Шыншылдық, отаншылдық, өз бойынан ақиқат іздеу.
Сабақ кезеңдері
Жоспарланған іс-әрекеттер
Дерек көздері
Сабақтың басы
1 минут
3 минут
5 минут
Сабақтың ортасы 10 минут
5минут
4 минут
3 минут
Ұйымдастыру кезеңі.
1.Топтпастыру. (10,100,1000,10000 сандар арқылы топқа бөлу)
2.Алдынғы білімді әртүрлі суреттер ұсыну арқылы жаңа сабақпен байланыстыру, сұрақ -жауап түрінде ақпарат алмастыру.
(бұл жерде алдыңғы білім бойынша түсініктерін жүйелеу, сұрақ қою арқылы өткен тақырыппен байланыстыра отырып жаңа сабақтың тақырыбын анықтау)
Қалыптастырушы бағалау:
Оқушылардың дұрыс жауаптарын мадақтау "Үш шапалақ".
3.Жаңа тақырыпқа болжам.
Моңғол шапқыншылықтарының салдарлары – туралы түсінік беру. Білім алушылардың білмдерімен ұштастыру
Бейнефильм көрсету.
4.Топқа тапсырмалар
І-топ
Моңғолдардың Орта Азияға шабуылы
ІІ-топ
Моңғол шапқыншылықтарының салдарлары
ІІІ-топ
Моңғолдардың шапқыншылығынан кейінгі орын алған өзгерістер
ІV-топ
Қазақстан территориясындағы ұлыстардың құрылуы
Бағалау критерийлері:
-Моңғолдардың Орталық Азияны жаулап алуының негізгі себептерін анықтайды;
-Моғолдардың Орта Азияға тигізген салдарларын анықтайды.
-Қазақстан территориясындағы этникалық өзгерістердің деңгейін талқылап, өз түсінігін қалыптастыруды жалғастырады;
-Қазақстан аумағындағы ұлыстардың басқару үйесіндегі өзгерістерін анықтайды.
Қалыптастырушы бағалау (Жетон арқылы бағалау) 5. «Ақылды телпек»
«Ақ телпек» - статистикалық деректер келтіреді.
«Қара телпек» - оқып жатқан тақырыптың сәтсіз жақтарына мысалдар келтіреді
« Жасыл телпек» - ақылға сыйымсыз идеялар айтады
«Қызыл телпек» - оқу барысында бастан кешкен сезімдеріңіз
6. Ой қорыту. Ұсынылған деректердің негізінде өздерінің зерттеу қорытындылары бойынша пікірталас ұйымдастырамын.
Топта талқылап ой қорытуға уақыт беріледі.
Орталық Азияға ең үлкен өзгерісті әкелген моңғолдар, өйткені...
1. ..................
2. ...................
Орталық Азияға ең үлкен өзгерісті әкелген қыпшақтар, себебі...
1. ........... .....
2. ..................
Бағалау критерийлері:
Дәлелді нақты дәйектер келтіру және дәлелдеу.
Сөйлеу шеберлігі
Қалыптастырушы бағалау:
Оқушылардың дұрыс жауаптарын мадақтау "Үш шапалақ".
Кері байланыс. «Қол, көз, құлақ» әдісі
Қолмен - орындадым
Көзбен - көрдім
Құлақпен - тыңдадым
Шыңғысханның, моңғолдар шапқыншылығы суреттері
Қазақстан тарихы туралы моңғол деректемелері. ауд. Н. Базылхан; ғыл. ред. М. Қ. Әбусейітова. Р. Б.
Шыңғыс ханның Қазақстан мен Орта Азия жерлерін жаулап алуы, Ұлыстардың қалыптасуы. http://e-
history.kz/kz/contents/view/490
Моңғолдар жаулап алғаннан кейінгі этностық өзгерістер
(мәтін) https://kk.wikipedia.org/wiki
Кляшторный С.Г., Султанов Г.И. Казахстан. Летопись трех тысячелетий.
- Алма-Ата: Рауан, 1992.
Сабақтың соңы
4 минут
1 минут
Рефлексия:
"Үш сөзбен"
Оқушылар өздеріне берілген 12 сөздің ішінен өздерінің бүгінгі сабақтағы жағдайын сипаттайтын 3 сөзді таңдап айтасыз
Үй тапсырмасы. Эссе жазу.
Тақырыбы: «Неге көбіміздің тұрпатымыз моңғолоидтық сипатта, ал кейбір адамдар еуропоидтық нәсілге жақынырақ?»
Критерий: Ойын анық, дәлелді жеткізу.
40- 50 сөз.
Қосымша ақпарат
Дифференциациялап оқыту
- Оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз?
- Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?
Талқылау үрдісі кезінде барлық оқушылардың бірегей қатысуын қадағалаймын.
Дәйекті дәлелдерге ғана негізделген қорытындыға жетудің мағынасының мәні, сыныптағы қабілеті төмен оқушы дәлелдерге негізделе отырып кем дегенде өзін ойын білдіре алады, ал қабілеті жоғары оқушы тәуелсіз, негізгі жауап береді.
Рефлексия
Сабақ мақсаты/оқу мақсаты қаншалықты жүзеге асты? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Дифференциациялап оқыту өз мәнінде жүзеге асты ма? Өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?
Сабақ барысында ОМ толығымен ашылды. Оқушылардың көпшілігі оқу мақсаттарына қол жеткізді. Оны оқушылардың мәтінді талдау барысында, өз пікірлерін дәлелдермен негіздеу барысынан байқауға болады. Кейбір оқушыларға көмек көрсетілді.
Әр топқа басқа оқушыларға қолдау көрсету мақсатында тілдік қабілеті жоғары оқушылар отырғызылды.
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды. Жоспар бойынша барлық тапсырмалар орындалды.
Сабақ жоспарынан үлкен ауытқулар болған жоқ. Тек оқушылар білімдерін мәлімдеу барысында уақытты үнемдемейді. Сабақ уақытын тиімді пайдалануды арттыру керек.
Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1: Қазақстан территориясындағы этникалық өзгерістердің деңгейін талқылап, өз түсінігін қалыптастыруды жалғастырды.
2: Оқушылар берілген деректерден барынша ақпарат алып, оны талдап, қорытынды шығарды
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1: оқушылардың белсенділігі
2: материалдардың сапалылығы
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?
Жұптық және топтық жұмыстар оқушылардың бірлесіп жұмыс жасау (бірін бірі тыңдау, өз пікірін білдіру, дәлелдер келтіру) дағдыларын жетілдіруге әсерін тигізді.
Қуанышты
Немқұрайлылыққққыыық
Сенімді
Рахаттану
Ізденіс
Алаңдау
Сенімсіздік
Тыныш
Енжар
Қайсарлы
Жігерлі
Сенімді