Қасаба – қазақ қыз-келіншектері киетін бас киім. Қасаба жібек,
ши барқыт, пүліш, дүрия, шұға, парша секілді маталардан тігіледі. Сұлбасы дөңгелек етіп тақияға ұқсастырып пішіледі де, артқы жағына немесе желкесіне қарай бірте-бірте ойытқи түскен қүламасы болады, оның ұшы әйелдің арқасына қарай төгіліп жатады. Айдыны зерлі жіптермен кестеленіп, қиылысқан жерін алтын жолақпен жауып, зерлі өшекеймен безендіреді. Құламасына шашақтар тағылады. Қасабыны көбінесе жас келіндерге арнай тіккен. Қасабаның маңдай тұсына түрлі қымбат тастармен (перуза, ақық, лағыл, т.б.) тізілген дөңгелек табақшалармен бекітілген қыстырма ілінеді. Ал, самай тұсына тұралап, ұғаынырак күміс қоңыраушалармен ұшталған 5-6 тізбек салпыншақ қыстырылады.
Шәлі - әйелдерге арналған бас киімнің бірі . Кезінде талай ақын-жазушылар, суретшілер шәлі, орамал тақырыбында қалам толғаған. Осы идеяны ұстанған дизайнерлер әжелеріміздің тоқыма шәлілерін трендке енгізіп отыр.Сондықтан мұндай шәлілерді тоқып үйренуіңізге болады. Табиғи жүн немесе мақта жіптерге созылып кетпес үшін синтетиканы араластырған абзал.Шәліні көбінесе біртегіс көйлекпен, тағады. Көбіне қара түсті ұнататын консерваторлар да өздері үшін эксперимент жасап, шәлінің қарапайымдау түрін иығына жамылу арқылы жұмбақ образды сомдай алады.
Тақия - ерлер де қыздар да киетін жеңіл бас киім. Қыздар киетін тақия үкілі, моншақты болып келеді. Машинамен, қолмен «таңдай», «ирек», қабырға тігістерімен әдеміленіп сырылады. Тақияны пүліштен, қыжымнан ал астарын жібек, сәтеннен тігеді. Биік төбелі тақия мен тегіс төбелі тақияның тігілуі бірдей. Қыздар жазда ашық түсті жібек матадан немесе барқыттан тігілген төбесі жайдақ, көбіне кәмшәт терісімен көмкерілген тақия киген.Тақияға тіл көзден сақтасын деп үкі таққан.
I топ. Мәтін бойынша сұрақтар құрастырыңдар.
II топ. Мәтінді оқып, «Ерлердің бас киімі – Әйелдердің бас киімі» Венн диаграмма жасаңдар.
Сергіту сәті
2 топ мүшелері өздері құрастырған сөзжұмбақты шешу:
І – топ «Сәукеле» сөзі
|
|
|
|
|
қ
|
а
|
С
|
а
|
б
|
а
|
|
|
|
|
|
|
ш
|
Ә
|
л
|
і
|
|
|
|
|
|
ж
|
а
|
У
|
л
|
ы
|
қ
|
|
|
б
|
ө
|
р
|
і
|
К
|
|
|
|
|
|
к
|
и
|
м
|
Е
|
ш
|
е
|
к
|
|
|
|
|
қ
|
ұ
|
Л
|
а
|
қ
|
ш
|
ы
|
н
|
т
|
ө
|
б
|
е
|
т
|
Е
|
й
|
| 1.Қымбат матадан тігілген
қыздардың бас киімі.
2.Әйелдердің басқа тартатын
шашақты, сәндік орамалы
3.Тұрмыстағы әйелдердің тартатын
бас киімі
4.Қыздар да ұлдарда киетін ұлттық
бас киім
5.Әжелерлің тек беті ашық, басын,
иығын жауып тұратын бас киімі
6.Ерлердің қыстық бас киімі
7.Төбеге киетін жаздық шағын бас
киім
ІІ – топ «Тымақ» сөзі
|
|
|
|
Т
|
а
|
қ
|
и
|
я
|
ж
|
а
|
у
|
л
|
Ы
|
қ
|
|
|
|
|
к
|
и
|
М
|
е
|
ш
|
е
|
к
|
|
м
|
а
|
л
|
А
|
қ
|
а
|
й
|
|
|
|
|
|
Қ
|
а
|
л
|
п
|
а
|
қ
|
|
|
| Қыздардың үкілеген, әсем зергерлік
бұйымдар тағылған бас киімі.
Тұрмыстағы әйелдердің тартатын бас
киімі.
Әжелердің тек беті ашық, басын, иығын
жауып тұратын бас киімі.
4. Ерлердің қыстық бас киімі
5. Киізден тігілген жеңіл бас киімі
«Ұлттық киім дүкенінде» сұхбат құру.
«Қазіргі уақыт және ұлттық бас киім» Интервью алу
1. «Ұлттық бас киімді қазір киюге бола ма?»
2. Қазіргі уақытта ұлттық киім киіп жүруге қалай қарайсың?
3. Ұлттық киім тек үлкен адамдарға ғана үйлесе ме?
4. Өзің қазіргі заманға лайықталған киім үлгілерін киер ме едің?
5. Ұлттық киімімізді тек мерекеде киіп шығу дұрыс па?
6.Ұлттық киім киіп шыққан құрбыңа не айтар едің?
Рефлексия. Бүгінгі сабақ саған ұнады ма?
Бағалау. Оқушылар бағалау парақшаларын толтырады.
Үйге тапсырма: Өздерің үйде осы бас киім үлгісіне қарап, жаңаша түрлерінің
суретін салу.
Достарыңызбен бөлісу: |