Сабақтың мақсаты: Білімділігі
жүктеу/скачать 105,9 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтың тегі
- Пән аралық байланыс
- Карточкалармен жұмыс. Оқушыларға өткен сабақ бойынша карточкалар таратылады.
- Мысалы: мыс, мырыш, қалайы, қорғасын, күміс, алтын т.б. металдар табылған
- ҚР мұнай мен газ шоғырланған 14 алап және 220 кен орны бар.
| Тақырып: Қазақстанның пайдалы қазбалары
Сабақтың мақсаты: Білімділігі: Оқушыларға Қазақстанның пайдалы қазбалары, олардың кен орындары, орналасу ерекшеліктері туралы түсінік беру. Дамытушылығы: Оқушылардың ой — өрісі мен білім, білік, дағды іскерлігін дамыту арқылы пәнге деген қызығушылығын арттыру. Тәрбиелігі: Оқушыларды өз жерінің танып білуге, ондағы байлықтарды қадір тұтуға және жалпы табиғатты қорғауға тәрбиелеу. Сабақтың тегі: жаңа сабақ Сабақтың түрі: аралас Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, Қазақстанның физикалық картасы Пән аралық байланыс: Химия
І. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу,оқушыларды түгендеу. ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. Картамен жұмыс: Биік таулы өлкеге қандай таулар жатады (1 оқушы айтып, тауларды интерактивтегі картаға түсіреді) Карточкалармен жұмыс. Оқушыларға өткен сабақ бойынша карточкалар таратылады. 1.Қазақстанның қанша аумағын биік таулар алып жатыр? 2.Биік таулы өлкенің географиялық орыны қалай анықталады? 3.Қазақстанның биік тауларын картадан кімдер көрсетеді ? 4. Қазақстанның биік шыңы қай тауда? 5. Биік таулы өлкелердің жер бедері не себепті әр түрлі? 6. Тянь-Шань тауларының жер бедері туралы не білесің? 7. Батыс Алтайдың қазақстандық бөлігі неге кенді Алтай деп аталады? б) Таңдау тестісі арқылы оқушылардың білімін анықтау. 1. Қазақстандағы аласа тауларды ата. а) Сарыарқа, Мұғалжар ә) Тянь- Шань б) Алтай, Сарыарқа 2. Хан Тәңірінің биіктігі. а) 6999м ә) 6995 м б) 5995м 3. Қаратау жотасының биіктігі. а) 346м ә) 546м б) 556м 4. Қазақстандағы ең төмен жатқан ойыс а) Қаратау 122 м ә) Қарақия 132м б) Бақтыбай 152м Қорытынды: Батыс Алтайдың қазақстандық бөлігі неге кенді Алтай деп аталады? Батыс Атайдың шығыс бөлігі қатты тілімделген және шыңдарын мәңгі қар мен мұздар жауып жатады. Батыс Алтайдан көптеген пайдалы қазбалар алынады. Мысалы: мыс, мырыш, қалайы, қорғасын, күміс, алтын т.б. металдар табылған. Сондықтан да Батыс Алтайды Кенді Алтай деп атаған екен. Олай болса оқушылар бүгін біз Қазақстанның пайдалы қазбалары. Соның ішінде жанғыш қазбалы байлықтары мен танысамыз. ІІІ. Жаңа сабақ. Мұғалімнің кіріспе сөзі: – Жері байдын-елі бай. ҚР жер қойнауында Менделеев кестесінің 99 элементі кездеседі, соның 70 элементінің қоры мол. Оның 60 түрі өндіріледі. 6 мыңға жуық пқ алынатын кен орындары ашылған. Кенді емес. 1. Пайдалы қазбалар коллекциясын көрсету (Мына суретте не көріп тұрсыңдар) Біз Қазақстан аймағындағы таулар мен жазық жерлер туралы алдыңғы тақырыптарда өттік ендеше биік және аласа таулар қатты бұзылып , күшті кемірілген сайын кенге бай тереңдегі жатқан тау жыныстары жер бетіне жақындап, кейде тіпті жер бетіне шығып қалады. Көбіне бұзылған таулардан кенді қазбалар табылады. Шөгінді жыныстырда көбінесе кенсіз қазбалар қалыптасады. Біздің қасиетті де қасіретті жеріміз қазына байлыққа бай ел. Сарыарқа мен Атырау, Алтай мен Қаратау қойнаулары алтын сандық іспеттес. Қазақстан қазба, қазына байлық жағынан дүниежүзіндегі ең бай деген 10 елдің ішіне кіреді. Қазақстан әлемде вольфрам, қорғасын, барий қорынан 3 орын, мыс мөлшерінен 4 орын, уран рудасынан 5 орын, темір 7 орын, қалайы мен никельден 8 орын, көмір мен газ қорынан 9 орын алады. Мұнай қоры жөнінен Парсы шығанағындағы елдер, Латын Америкасы, Ресей, АҚШ кейінгі 13 орында алады. Қазақстанның геологиялық құрылысы даму ерекшеліктері пайдалы қазбалардың түзілуіне әсер етті. Пайдалы қазбалар 3 топқа бөлінеді:
Көмір кен орындары: Қарағанды, Екібастұз 10 көмір алабы, зоо кен орны бар, жалпы 162 млрд т қоры бар. Қарағанды алабы-3600 шқ2 жерді алып жатыр. Ол- негізгі көмір базасы. Тас көмірдің 80 қабаты анықталған. Қалыңдығы 120 м, жалпы қоры 45 млрд т. Екібастұз көмір алабындағы (Павлодар облысы) ауданы 160 шқ2 көмір қабатының қалыңдығы 150 м, ашық әдіспен өндіріледі, ал ең арзан «Алып» кенішінде жылына 36 млрд т көмір өндіріледі.
Рудалы кен орындарға: Кемпірсай, Торғай, Атасу, Аят, Лисаков Сирек кездесетін металдар: сынап, висмут, молибден де кездеседі. Рудасыз п.қ. фосфорит Қаратау жерлерінде орналасқан. Ас тұзы батыс Қазақстан, Индеркөлде, Арал, Балқаш көл маңында. Қазақстан құрылыс материалдарынан – әктас, мергель, гипс, отқа төзімді саз балшыққа, кварцитті құмға, минерал бояуларға бай. Жетіқара, Жезқазған, Бөгесай, Хантау кен орындарында асбест өндіріледі. Өз бетінше жұмыс: кестені толтыру.(кесте интерактивті тақтада) ПҚ
Қазақстан қандай пайдалы қазбалар жөнінен д\ж бойынша алдыңғы орында? (сызба) ІV. Бекіту ҚР қандай ПҚ бойынша д\ж алдыңғы орында? БҚО қандай ПҚ бай? ПҚ қалай өндіру қажет?
Тақырыбы: «Қазақстанның пайдалы қазбалары» Ашық сабақ жоспары:
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру 2. Үй тапсырмасын сұрау. а) Қазақтың ұлттық ойыны қоржыннан асық алу бойынша жүргізіледі. 1) Қаныш Сәтпаев кім? 2) Қ.И.Сәтпаевтың зерттеулері. 3) Қ.И.Сәтпаевқа халықтың құрметі. 4) Қазақстандағы ең биік тауды ата. 5) Қазақстандағы ең аласа тауды ата. б) Таңдау тестісі арқылы оқушылардың білімін анықтау. 1. Қазақстандағы аласа тауларды ата. а) Сарыарқа, Мұғалжар ә) Тянь- Шань б) Алтай, Сарыарқа 2. Хан Тәңірінің биіктігі. а) 6999м ә) 6995 м б) 5995м 3. Қаратау жотасының биіктігі. а) 346м ә) 546м б) 556м 4. Қазақстандағы ең төмен жатқан ойыс а) Қаратау 122 м ә) Қарақия 132м б) Бақтыбай 152м ІІІ. Жаңа сабақ: Жоспары: 1. Қазақстандағы пайдалы қазбалардың түрлері, ерекшеліктері, қолданылуы а) жанатын пайдалы қазбалар ә) рудалы пайдалы қазбалар б) рудасыз пайдалы қазбалар 2. Пайдалы қазбалардың кен орындары. 3. Қазіргі маңызы жанатын рудалы рудасыз мұнай көмір газ темір марганец хром никель алюминий полиметалл сирек кездесетін металдар фосфорит тұз құрылыс материалдары әктас мергель гипс, мәрмәр кварцит ІҮ. «Географиялық диктант». Дәптермен жұмыс. Мұнай мен газдың қоры республикамыздың батысында шоғырланған. Қазақстан көмірге бай. ...рудасы жөнінен 7-орында. ... рудасының құрамына бірнеше металдар..., ...., т.б. енеді. Қаратау қойнауы... бай. Ү. Өз бетімен жұмыс. Пайдалы қазбаларды кескін картаға түсіру. ҮІ. Картамен жұмыс. Шартты белгілерді кен орындарына орналастыру. ҮІІ. «Керуен жолы» дайындалған сұрақтар, географиялық шаралар. 1. Пайдалы қазбалар нешеге бөлінеді? 2. Өздерің тұрған жерде қандай пайдалы қазбалар кездеседі? Жұмбақ шешу 3. Өзін-өзі білдіреді бұл қала Қандай кенді қазғаным тап бір ғана. (Жезқазған) 4. Солға қарай оқысаң, бойынан ток жүреді, Оңға қарай оқысаң, металды жұрт біледі. (мыс, сым) ҮІІІ. «Ойлан, тап» Ребус, сөзжұмбақ шешу. ІХ. Үйге тапсырма §14. Сұрақтарға жауап беру. Х. Бағалау. ХІ. Қорытынды. Мұғалім сөзі: Біздің қасиетті де қасіретті жеріміз қазына байлыққа бай ел. Сарыарқа мен Атырау, Алтай мен Қаратау қойнаулары алтын сандық іспеттес. Қазақстан қазба, қазына байлық жағынан дүниежүзіндегі ең бай деген 10 елдің ішіне кіреді. Қазақстан әлемде вольфрам, қорғасын, барий қорынан 3 орын, мыс мөлшерінен 4 орын, уран рудасынан 5 орын, темір 7 орын, қалайы мен никельден 8 орын, көмір мен газ қорынан 9 орын алады. Мұнай қоры жөнінен Парсы шығанағындағы елдер, Латын Америкасы, Ресей, АҚШ кейінгі 13 орында алады. Қазақстанның геологиялық құрылысы даму ерекшеліктері пайдалы қазбалардың түзілуіне әсер етті. Пайдалы қазбалар 3 топқа бөлінеді: 1. Жанатын 2. Рудалы 3. Рудасыз Жанатын п.қ. көбінесе шөгінді жыныстарда кездеседі. Рудалы п.қ. көбінесе кристалды тау жыныстарында болады. Рудасыз п.қ. магмалық шөгінді жыныстарда кездеседі. Қазақстанда 6000 нан астам п.қ. кен орындары бар. Мұнай мен газ. Қазақстанның барыс бөлігінде шоғырланған, Өзен, Жетібай, Қаламқас, Құлсары кен орындары. Көмір кен орындары: Қарағанды, Екібастұз (жабық) (ашық) Рудалы кен орындарға: Кемпірсай, Торғай, Атасу, Аят, Лисаков Сирек кездесетін металдар: сынап, висмут, молибден де кездеседі. Рудасыз п.қ. фосфорит Қаратау жерлерінде орналасқан. Ас тұзы батыс Қазақстан, Индеркөлде, Арал, Балқаш көл маңында. Қазақстан құрылыс материалдарынан – әктас, мергель, гипс, отқа төзімді саз балшыққа, кварцитті құмға, минерал бояуларға бай. Жетіқара, Жезқазған, Бөгесай, Хантау кен орындарында асбест өндіріледі. Сабақтың тақырыбы : Қазақстанның пайдалы қазбалары Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларға Қазақстанның пайдалы қазбалары туралы жалпы түсінік беру. 2. Оқушылардың ой - өрісі мен , білім, білік, дағды іскерлігін дамыту арқылы пәнге деген қызығушылығын арттыру. 3. Оқушыларды әдептілікке, ұқыптылыққа, экологиялық тәлім арқылы адамгершілікке, елеін-жерін сүю арқылы патриоттыққа тәрбиелеу Сабақтың тегі: жаңа сабақ Сабақтың түрі: аралас Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу Көрнекілігі: Интерактивті тақта, Электронды оқулық, Қазақстанның физикалық картасы Пән аралық байланыс: Хмиия, әдебиет Сабақтың барысы І Ұйымдастару кезеңі: ІІ Үй тапсырмасын сұрау және қорыту 1. Биік таулы өлкеге қандай таулар жататынын сұрау және оны картадан таптыру 2. Алтай тау жоталарын картадан таптыру оның биік шыңы қалай аталады биіктігі қанша? ( Неге Батыс немесе кенді Алтай деп аталады?) 3. Сауыр мен Тарбағатайдың ұқсастығы мен айырмашылығын сұрау 4. Жоңғар немесе Жетісу Алатауы таулы өлкесі жайлы түсініктерін сұрау 5. Солтүстік, Батыс Тянь-Шань тау ларын картадан табу. Қорыту: Электронды оқулықтан Биік таулы өлкелер деген бейне фильмді көру. ІІІ Жаңа сабақ. 1. Пайдалы қазбалар коллекциясын көрсету (Мына суретте не көріп тұрсыңдар) 2. Пайдалы қазба дегеніміз не? (Ережесін сұрау) оқушы ойын толықтыру 3. Қазақстанның пайдалы қазбалары жайлы жалпылама тоқталу Біз Қазақстан аймағындағы таулар мен жазық жерлер туралы алдыңғы тақырыптарда өттік ендеше биік және аласа таулар қатты бұзылып , күшті жемірілген сайын кенге бай тереңдегі жатқан тау жыныстары жер бетіне жақындап, кейде тіпті жер бетіне шығып қалады. Көбіне бұзылған таулардан кенді қазбалар табылады. Шөгінді жыныстырда көбінесе кенсіз қазбалар қалыптасады. 7. Электронды оқулық бойынша, картамен тапсырма. 1. Картадан көмір кендерін көрсет 2. Картаlан мұнай мен газ кендерін тап 3. Картадан темір және марганец кендерін тап 4. Еартадан алюмини мен алтын кен орындарын көрсет 5. Картадан полиметалл жіне мыс кен орындарын көрсет 8. Пайдалы қазбалардың халық шаруашылығында маңызы қандай?. 9. Тиімді пайдалану дегеніміз не? 10. Анаграмма Ү. Бағалау: ҮІ. Үйге патсырма: § 18-19 оқу 5 - тапсырмадағы жоспар бойынша жанатын пайдалы қазбалардың біреуіне жауап жазып келу. Кескін картаға пайдалы қазба кен орындарын түсіру. жүктеу/скачать 105,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|