Сабақтың мақсаты: Білімділік : қазақ халқының мәдени даму деңгейімен

Теректі ауданы

Подстепный қазақ жалпы орта білім беретін мектебінің тарих пәнінің мұғалімі

Иргалиева Жазира

олардың тұрмыс тіршілігіндегі, салт – дәстүріндегі

ерекшеліктермен таныстыру.

2.Дамытушылық: ұлттық мәдениетке деген

қызығушылықты оята отырып, оқушылардың бойында

ізденгіштік, шығармашылық, танымдық қабілетін дамыту.

3.Тәрбиелік: ұжымшылдыққа, достық пен татулыққа, ел

тарихы мен мәдени мұраларға деген сүйіспеншілікті

арттыру.

Сабақтың түрі: сайыс сабақ.

Сабақтың әдісі: топпен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: кестелер, буклеттер, интерактивті тақтадан слайдтар

көрсету.

Оқушылар үш топқа бөлініп білімдерін жарыстырады. «Бәйге» - қазақтың ұлттық ойыны, ат жарысы. Белгілі бір мерекелі күндерде, аламан бәйге жариялау – қазақ халқының ежелгі дәстүрі. Бұл бәйгеден озып келу атың жүйрік те, төзімді болуына, шеберлігіне байланысты. Сөйтіп «Білім бәйгесінің ұраны» Күш білімде! деп бәйгемізді бастайық.

Бәйге 8 жарыс түрінен болады:

І.Тіркелу.

ІІ.Жорға жарыс.

ІІІ.Теңге алу.

Ү.Қыз қуу.

ҮІ.Көкпар.

ҮІІ.Аударыспақ.

ҮІІІ. Ханталапай

Осынау дүбірімен күй ақтарған,

Бәйгеден озып келу сияқты арман,

Туған ел үшін үміт үзбей қарап отыр,

Тұлпардан қалаған өңкей тұяқтардан,

Алдағы бір баратын бағыт анық,

Сәйгүлік екеніңді тағы таныт

Бәйгеде аттың басын тартпас болар,

Ал енді тізгініңді ағыталық.

тапсырма беріледі.)

Тұлпар ,Сұңқар ,Барыс топтары.

Шарты: Әр топ өз атын, төсбелгісін тіркейді.

ІІ. Жорға жарыс.

Шарты: сұрақ – жауап, әр топқа он сұрақтан беріледі.

1.Тұлпар тобына: 1. Киіз үйдің төбесі? (шаңырақ)

2.Жүннен тоқылған бұйым?(алаша)

3.Жазғы сырт киім? (шапан)

4.Келіншектің бас киімі?(сәукеле)

5.Әлі атын жоймаған қала? (Түркістан)

6.Киік терісінен тігілген киім? (жарғақ)

7.Жылдың басы қай ай? (наурыз)

8.Қазақтардың компасы? (темір қазық)

9.Түйе иесі? (Ойсылқара)

10.Юпитердің қазақшасы? (есекқырған)

2.Жүннен басылған төсеніш? (киіз)

3.Қазақтың қыстық киімі? (күпі)

4.Әжелердің бас киімі? (кимешек)

5.Түйе сүтінен сусын? (шұбат)

6.Сиыр иесі? (Зеңгі баба)

7.Қазақша жыл басы? (тышқан)

8.Жазғы жайылым? (жайлау)

9.Жылқы иесі? (Қамбар ата)

10.Айттырылған қыз? (қалыңдық)

1. Ұлттық бала жиһазы?

2.Жүннен басылған аяқ киім?

3.Бала өмірге келгенде жасалатын ең алғашқы дәстүр?

4.Қыздардың шашына тағатын әшекей?

5.Әулеттің үлкені кім?

6.Қыста қоныстайтын аймақ?

7.Алғашқы мүшел?

8.Немеренің баласы кім?

9.Сиыр иесі?

10.Ағаның әйелі?
ІІІ. Теңге алу.

Шарты: Топ мүшелері қазақ халқының әдет – ғұрпы мен салт – дәстүрлері

бойынша сөздікпен жұмыс. Сөздік оқылады, ал топ мүшелері тез жауап

берулері тиіс.

Азан – таңартеңгілік намазға шақыру.

Азан шақырып ат қою – нәрестеге ат қою.

Айға бата беру – жаңа ай туғанда айтылатын ырым.

Асар – бір істі көпшлік болып көтеріп алу.

Ауыз тию – ұсынылған астан дәм тату.

Базарлық – тойдан келгенде әкелетін сый.

Байғазы – сыйлық көрімдік.

Бауырына салу – бала қылып асыру.

Ерулік – жаңа көшіп келген көршіні қонақ ету.

Жеті ата – шежіренің бастауы.

Кіндік шеше – жаңа туған баланың кіндігін кескен кісі.

Қалың мал – қалыңдық үшін берілетін төлем.
ІҮ. Желіс жарыс.

Шарты: қазақтардың шаруашылығы негізінен мал, бұл жарыста топтар бір –

біріне кез – келген малдың атын айтады және қарсы топ сол малдан

алынатын өнімді,төлін,иесін айтады.

Сиыр – сүт. Сиыр-бұзау.Сиыр-Зеңгі баба

бір – бірінен бес қадам алыс тұру керек, егер ұл қыздың сұрағына жауап

берсе бір қадам аттай береді)сұрақтарды алдын – ала өздері даярлап алып

келеді.

керек.
Тұлпар тобына: Барыс тобы:

топ жарыса жауап береді.