Сабақтың мақсаты: Білімділік: Әдеби тіл және мемлекеттік тіл туралы түсінік қалыптастыру, «Тіл туралы» заң туралы мағлұмат беру
жүктеу/скачать 1,35 Mb.
|
ҮІ . Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма: Оқу, 173-жаттығудың 2-бөліміне грамматикалық талдау жасап келу. Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Қалау рай Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің райлары туралы алған білімдерін тереңдете отырып, қалау райың мағынасы, жасалуы туралы білім қалыптастыру. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы ұқыптылыққа, тазалыққа, ізденімпаздыққа тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін дамыту, байланыстырып сөйлей білу дағдыларын жетілдіру, сөздік қорын байыту. Сабақтың типі: Аралас сабақ Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, ой дамыту, өзіндік жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 173-жаттығудың 2-бөлімі бойынша берілген жұмбаққа грамматикалық талдау жасап келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау Шартты рай дегеніміз не? Шартты райдың жасалу жолдарын түсіндіріңдер. Мысалдар арқылы өз ойларыңды дәлелдеңдер. ІҮ. Жаңа сабақ Етістіктің райларының ішінде мағынасы және жасалуы жағынан ерекше түрі – қалау рай. Етістіктің қалау райы іс иесінің қимылды, іс-әрекетті қалауын, соған ынтасын, ниетін білдіреді. Менің көп жұмысты атқарғым келеді. Сен Әйгерімнің есебін шығаруға көмектесіп жібергейсің. Ербол өзіне берілген тапсырманы уақытында орындаса игі еді. Ү. Жаңа сабақты бекіту 1-тапсырма Берілген етістіктерді қалау райлы етістіктің жасалу жолының барлық түріне қойып айту Ойнама Берме Көр Жасыр Тарсылдатпа Тік Бақыла 174-жаттығу 1. Сөйлемдерді көшіріп жазып, морфологиялық талдау жасау 2. Шартты райлы етістіктердің астын сызып, білдіретін мағынасын ажырату
«Менің арманым» деген тақырыпқа қалау райлы етістіктерді қатыстыра отырып, шағын эссе жазу ҮІ. Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма: 176-жаттығу Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Етістіктің райларын қайталау Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің райлары туралы алған білімдерін бекіту, олардың жасалу жолдары мен өзіндік ерекшеліктерін қайталау. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы ерлікке, отансүйгіштікке, парасаттылыққа, әдебиетті, өнерді сүюге тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорын дамыту, рай түрлерін ажырата білуге машықтандыру. Сабақтың типі: Қайталау сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, ой дамыту, өзіндік жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 176-жаттығу бойынша «Ойланыңыз, табыңыз» деген тапсырма бойынша жұмыс жасап келуге берілген болатын. ІІІ. Өткен сабақты қайталауға арналған жаттығу жұмыстары 178-жаттығу Етістіктерді теріп жазып, шағына, райына ажырату Болатын – а.ө.ш., ашық рай Көрінеді – а.о.ш., ашық рай. Бекінген – б.ө.ш., ашық рай, т.б.
Ф. Оңғарсынованың өлеңін мәнерлеп оқу Мәтіндегі ашық рай, бұйрық рай және қалау райлы етістіктерді теріп жазып, тұлғасына талдау жасау Ашық рай Қалау рай Бұйрық рай 180-жаттығу Мәтінді мәнерлеп оқу Мазмұнына талдау жасау Топтық жұмыс 1-қатар : Сөйлемдерден етістіктерді теріп жазып, шағын, райын ажырату 2-қатар: Сөйлемдерді көшіріп жазып, синтаксистік талдау жасау 3-қатар: Шығармашылық жұмыс «Бақыт дегеніміз не?» деген тақырыпқа рай түрлерін қатыстыра отырып, шағын шығарма жазу Пысықтауға арналған сұрақтар бойынша жұмыс ІҮ. Қорытынды Ү. Бағалау ҮІ. Үйге тапсырма: Мақал-мәтел, өсиет сөздердің негізінде «Атаның баласы ғана емес, адамның баласы болсам» тақырыбында шығарма жазу. Қазақ тілі 7-сынып Сабақтың тақырыбы: Есімшенің түрленуі. Есімшенің тәуелденуі Сабақтың мақсаты: Білімділік: есімшенің түрлену ерекшелігі, тәуелденуі туралы білім қалыптастыру, бұрынғы алған білім, білік, дағдыларын дамыту, тереңдету. Тәрбиелік: оқушыларды ұқыптылыққа, тазалыққа, парасаттылыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорын дамыту, есімшенің түрленуін ажырата білу машықтарын қалыптастыру Сабақтың типі: Жаңа білімді игерту сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, өзіндік жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Жаңа сабаққа кіріспе ІІІ. Жаңа сабақ Есімше екі түрлі мәнде, екі түрлі қызметте жұмсалатын етістіктің ерекше түрі.ол: Жіктеліп, етістік қызметін атқарады. Есімдерше түрленіп (септеліп, көптеліп, тәуелденіп), есім қызметін атқарады. Сондықтан да есімше деп аталады. Есімшенің жұрнақтары: -ған, -ген, -қан, -кен - ар, -ер, -р, -с -мақ, -мек, -пақ, -пек, -бақ, -бек -атын, -етін, -йтын, -йтін Есімшенің тәуелденуі: Оңаша Ортақ І. Менің айтқаным І. Біздің айтқанымыз ІІ. Сенің айтқаның ІІ. Сендердің айтқандарың Сіздің айтқаныңыз Сіздердің айтқандарыңыз ІІІ. Оның айтқаны ІІІ. Олардың айтқандары
1. Сөйлемдерді көшіріп жазып, синтаксистік талдау жасау 2. Қарамен жазылған сөздерді тұлғасына қарай талдау
Тәуелденген есімшелерді қатыстырып, сөйлем құрастыру Тапсырма Сөйлемдерге морфологиялық талдау жасап, есімшелерді табу, түрленуіне назар аудару Айтқаның Серікбай ғой. Игілік шеткі аттың неден үріккенін де көрді. Жүгіре бере өкшесінен су кіргенін сезді. Бар үй ішінің тосатыны Иіс, соның бай үйінен қайтқанын болымсыз үмітпен күтеді. Бірақ өзінің де жатып-тұрғанын сезген жоқ. Өзіндік жұмыс Берілген етістіктерден есімше жасап, тәуелдеп, сөйлемдер құрау Әндет, күл, шымырла, жайна, бөлен, тара, елті, құмарт, жарқылда, сайра
2. 6 сөйлем жазу, талдау Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Есімшенің жіктелуі. Есімшенің септелуі Сабақтың мақсаты: Білімділік: Есімшенің түрленуіндегі өзіндік ерекшеліктері, оның тәуелденуі жайлы алған білімдерін тереңдету, есімшенің жіктелуі, септелуі жайлы білім қалыптастыру Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндері арқылы еңбексүйгіштікке, ұқыптылыққа, пайымдылыққа, тазалыққа тәрбиелеу Дамытушылық: оқушы ойын, есімшелерді түрлендіріп, талдай білуін дамыту Сабақтың типі: Аралас сабақ САабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, өзіндік жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге тәуелденген есімшесі бар 6 сөйлем жазып, талдап келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау ІҮ. Жаңа сабақ Есімшенің жіктелуі: Оңаша Ортақ І. Мен көргенмін І. Біз көргенбіз ІІ. Сен көргенсің ІІ. Сендер көргенсіңдер Сіз көргенсіз Сіздер көргенсіздер ІІІ.Ол көрген. ІІІ. Олар көрген. Есімшенің септелуі А. барған І. барғанның Б. барғанға Т. барғанды Ж.барғанда Ш.барғаннан К. Барғанмен Болымсыз түрі –ма, -ме + с + ж.ж. Ү. Жаңа сабақты бекіту 185-жаттығу 1. Өлең шумақтары мен мақал-мәтелдерді мәнерлеп оқу 2. Сөйлемдерге морфологиялық талдау жасау 3. Есімшелерді тауып, олардың түрлену жолын түсіндіру 186-жаттығу 1. Өлеңдерді оқып, мазмұнына, дауыс ырғағына талдау жасау 2. Морфологиялық талдау жасау 3. Болымсыз етістіктен кейін жалғанған есімшенің –с жұрнағы мен жіктік жалғауының өзгеріске ұшыраған түріне көңіл аударту 4. Сүйегім, тақсыр және тартынбай сөздеріне фонетикалық талдау жасау
1. Мақалдарды мәнерлеп оқып, мазмұынына, тәрбиелік мәніне талдау жасау 2. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау
Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау ІҮ. Жаңа сабақ Есімше әр түрлі сөйлем мүшесі бола алады. Есімше + ж.ж. баяндауыш Жаңбыр жауар, көк шығар. Есімше + З.е. Есімше + І.с. анықтауыш Домбыраны қолға алсам, Ағылған жыр мен күй көрем. Есімше А.с. бастауыш Оқыған білер, Ерінбеген етікші болар. Есімше + (Б.с, Т.с., Ж.с., Ш.с., К.с.) толықтауыш Білмегеніңді үлкеннен сұра, Үлкен білмесе, кішіден сұра. Есімше + (Б.с, Т.с., Ж.с., Ш.с., К.с.) пысықтауыш Есімше - Шылау Осыны сезген сайын Абай тоқтаусыз жыр шертеді. Ү. Жаңа сабақты бекіту 188-жаттығу Мақал мәтелдердегі есімшелердің сұрақтарын анықтап, қай сөйлем мүшесі болып тұрғанын табу Үлгіге сай талдау жұмысын жүргізу Туған үйдің, туған ананың – қандай? , анықтауыш 189-жаттығу Берілген сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау Жұмыскерлерге барақтар салынған. 190-жаттығу Мәтінді мәнерлеп оқу Есішелерді тауып, ауызша талдау жасау (сұрағын анықтау, түрлену түрі мен қай сөйлем мүшесі қызметін атқарып тұр) 191-жаттығу Мақал-мәтелдердегі есімшелердің түрленген тұлғаларына ауызша талдау жасау 192-жаттығу Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау ҮІ. Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма: 195-196 жаттығулар Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Көсемшенің түрленуі Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің ерекше түрі көсемшенің түрленуі жайлы түсінік беру, жаттығу жұмыстары арқылы бекіту Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы тапқырлыққа, адалдыққа, ақарапайымдылыққа, парасаттылыққа тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорын дамыту, дағдыларын қалыптастыру Сабақтың типі: Аралас сабақ САабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, ауызша тіл дамыту Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 195-196 жаттығулар берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау Өткен сабақты пысықтауға арналған сұрақ-тапсырмалар арқылы қорытындылаймын. ІҮ. Жаңа сабақ Көсемше де екі түрлі қызметте жұмасалады: Тікелей жіктеліп ( барып-пын) немесе күрделі етістіктің негізгі етістік сыңары (ажырата алмайды) болып, нақты қимылды білдіріп, етістік қызметінде қолданылады. Қимылдың амалын білдіріп, үстеу қызметінде жұмсалады. айтқалы отыр Бай мен жалшы дауласып, Бәйдібек биге барыпты. Тамақ беріп әлдендірдім, ескімді беріп киіндірдім. Көсемше жұрнақтары: -а, -е, -й жіктеледі -ып, -іп, -п -ғалы, -гелі, -қалы, -келі жіктелмейді Ү. Жаңа сабақты бекіту 197-жаттығу Ауызша Берілген көсемшелерді жіктеу 198-жаттығу Мәтінді мәнерлеп оқу Үлгі бойынша талдау жасау Жоғалып кетіпті – жоғал – нег. ет., -ып – көс.ж., кет –көм.ет., -іп –көс.ж., - ті – ж.ж.ІІІж. 199-жаттығу Көсемшелерді байланысқан сөздерімен теріп жазып, тұлғалық талдау жасау, жағын ажырату Қожанасыр бар-ып-ты, табаққа сал-ып, қасық қой-ып-ты. 200-жаттығу Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау 201-жаттығу Сөйлемдерге морфологиялық талдау жасау ҮІ. Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма: 202-жаттығу Мәтіннен есімше және көсемше формалы етістіктерді баған түрінде теріп жазу
Көсемше жіктеліп, баяндауыш қызметін атқарады. Терезеден көкпеңбек болып қала көрінеді Көсемше қимылдың амалын, жай-күйін, мақсатын, себебін білдірп, пысықтауыш болады. Таудың сай-сайымен сумаңдап, сылдырлап бұлақтар ағады. Кейде жіктеліп келген баяндауышпен, есімшеден болған анықтауышпен, септеліп келген есімшелермен, тұйық етістіктен болған толықтауышпен бірыңғай мүше болады. Осы жақта бір қарт атамыз бар дегенге жолығып, қолын алып, бір-екі ауыз ақылын сұрайын деп едім. Ү. Жаңа сабақты бекіту 203-жаттығу Сөйлемдерге синтаксисьік талдау жасау Көсемшелерге сұрақ қою арқылы сөйлемнің қай мүшесі екенін анықтау Сибан көші Еламанның аулына қарамай, әрі асып кете берді. Өзіндік жұмыс Көсемшенің жасалу жолдарының үш түріне мысалдар келтіріп, сөйлемдер құрау 204-жаттығу Мақал-мәтелдерді мәнерлеп оқу Морфологиялық талдау жасау Көсемшенің қызметін анықтау Дұшпан күлдіріп айтады, дос жылатып айтады. 205-жаттығу Ауызша талдау Мәнерлеп оқу Мазмұндау Көемшелерді тауып, қай сөйлем мүшесі екенін ажырату ҮІ. Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма: 206-жаттығу Адам бейнелері берілген сөйлемдерді көшіріп жазып, морфологиялық талдау жасау Пысықтауға арналған сұрақтармен жұмыс Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Кенен Әзірбаев (диктант) Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің шақтары, райлары жөнінде алған білімдерін тексеру, жазу сауаттылықтарын арттыру. Тәрбиелік: Мәтін мазмұыны арқылы өнерді құрметтеуге, тарихты қастерлей білуге, әсемдікке тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы жазу сауаттылықтарын, ойын, тілін дамыту Сабақтың типі: Білім сынау сабағы Сабақтың түрі: Диктант Сабақтың әдіс-тәсілдері: Мәнерлеп оқу, өзіндік жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Диктант жазуға дайындық ІІІ. Диктант жаздыру Кенен Әзірбаев Өздеріңе таныс «Бозторғай» әнін Кенен 11 жасында шығарған. Шешесінен 7 жасында жетім қалған. Жалшылықта жүріп, аспандағы бозторғайға осылайша мұңын шаққан еді. Бірде бала қойшы көрші ауылда той болып жатқанын естіді. Жайып жүрген қойын досына тапсырады да, Көкшолағымен тойға кетіп бара жатқандарға қосылады. Жол-жөнекей Шәлипа деген қызбен айтысады. Байдың қызы оны менсінбейді. Осы жолы Кенен «Көкшолақ» әнін шығарады. Осыдан бастап ол «бала ақын» аталып, жиын-тойларда өнерімен көзге түседі. Сүйінбай, Бөлтірік, Сарбас сияқты арқалы ақындардың шығармаларынан, өздерінен өнеге алады. Оның мектебі де, университеті де өмірдің өзі, халық ауыз әдебиеті болады. Кенен Әзірбаев – ең алдымен әнші, ақын, халық сазгері. Оның әндері халық арасына кең тараған. Кенен –айтыс ақыны. Он алты жасынан-ақ белгілі ақындармен айтысқа түскен. (120 сөз)
Берілген сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау: 1-топ: Өздеріңе таныс «Бозторғай» әнін Кенен 11 жасында шығарған. 2-топ: Бірде бала қойшы көрші ауылда той болып жатқанын естіді. ІҮ. Қорытынды Ү. Үйге тапсырма: Өткенді қайталау Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Тұйық етістіктің түрленуі Сабақтың мақсаты: Білімділік: Тұйық етістіктің түрлені жайлы білім қалыптастыру, тұйық етістіктің жазылу емлесін меңгерту. Тәрбиелік: Оқушыларды ауызбіршілікке, татулыққа, адамгершілікке тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорын дамыту Сабақтың типі: Аралас сабақ САабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау, өзіндік жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 206-жаттығу бойынша адам бейнелері берілген сөйлемдерді көшіріп жазып, морфологиялық талдау жасауға және пысықтауға арналған сұрақтармен жұмыс жасап келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау ІҮ. Жаңа сабақ Тұйық етістік қимылдың, іс-әрекеттің атын ғана білдіреді, бірақ етістіктерше жақтық, шақтық мағына бермейді. Түбір + у Көбіне заттық мағынаға ие болады. Тұйық етістік зат есім сияқты түрленеді. Тұйық етістік тіелей септеледі, тәуелденеді, бірақ жіктелмейді. Тұйық етістікке көптік жалғауы жалғанса, одан кейі тәуедік жалғауы жалғанады. Емлесі: Сөз дауыссызға бітсе, у дауысты Дауыстыға біте, у дауыссыз болып жалғанады. ы, і + у у п, к, қ + у п б к г қ ғ
Тапсырма Ойланыңыз да айтыңыз. У дыбысына аяқталған сөздердің бәрі тұйық етістік бол бере ме? Жұмбақтың шешуін тап. Жаю, тыю, сүю деген сөздер қай сөз табына жатады? 207-жатттығу «Құмырсқалар өркениеті» тақырыбындағы мәтінді мәнерлеп оқу Абзац бойынша оқушыларға мазмұндату Өзіндік жұмыс 1-нұсқа: у тұйық етістік болатын сөздерді 2-нұсқа: у зат есім болатын сөздерді теріп жазу 1-3 азат жолдарға морфологиялқ талдау жасау 7-азат жолға синтаксистік талдау жасау Шығармашылық жұмыс «Адамдарға сөзіңмен ұнау үшін не істеу керек?» деген сұрақ төңірегінде ойланып, эссе жазу ҮІ. Қорытынды ҮІІ. Бағалау ҮІІІ. Үйге тапсырма: Көркем әдебиеттен тұйық етістікті сөйлемдер жазып, тұйық етістікті сөздің қай сөйлем мүшесі қызметін атқарып тұрғанын анықтау Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Етістіктің сөйлемдегі қызметі Сабақтың мақсаты: Білімділік: Етістіктің формалары жөнінде алған білімдерін тиянақтау, етістіктердің сөйлемдегі қызметі жайлы білім қалыптастыру. Тәрбиелік: Оқушыларды жинақылыққа, еңбексүйгіштікке, тазалыққа, өнер-білімге ұмтылуға тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорын дамыту Сабақтың типі: Жаңа білімді игерту сабағы САабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Түсіндірмелі, талдау, мәнерлеп оқу, сұрақ-жауап Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Жаңа сабақ Етістік шақ, рай тұлғасында жіктеліп келіп, баяндауыш болады. Тұйық етістік сөйлем соңында Ж.с-де немесе басқа тұлғаларда тұрып-ақ баяндауыш болады. Қойшының қоңыр лашығының бір үзігі сыпырылған. Асан баласын Семейде оқытуда Етістік көсемше тұлғасында іс-әрекеттің амалын, қасиетін білдіріп, пысықтауыш болады. Тұйық етістік Б.с., Т.с., Ж.с., Ш.с., К.септіктерінің бірінде келіп немесе шылаулармен тіркесіп келіп, пысықтауыш болады. Біз газет оқығалы кітапханаға бардық. Жиналыста тазалық сақтау, жаңа тұрмыс құру, оқу турал айттым. Етістік есімше және тұйық етістік тұлғаларында А.септігінде келіп, бастауыш болады. Қайталау – оқу анасы. Ізденген жетер мұратқа. Есімше формалы етістік немесе А.с –гі тұйық етістік З.е-мен тіркесіп келіп, анықтауыш болады. Б.с.,Т.с., Ж.с., Ш.с., К.септіктерінің бірінде келіп, екеуі де кейде толықтауыш болады. Мына оқиғадан кейін осыны мойындауға тура келді. жүктеу/скачать 1,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|