Сабақтың мақсаты: Білімділік: Әдеби тіл және мемлекеттік тіл туралы түсінік қалыптастыру, «Тіл туралы» заң туралы мағлұмат беру
жүктеу/скачать 1,35 Mb.
|
ІІІ. Жаңа сабақты бекіту 208-жаттығу Ауызша талдау Мәнерлеп оқу Сөйлемдерді жеке-жеке оқып, етістіктерін табу, қай сөйлем мүшесі қызметін атқарып тұрғанын анықтау 209-жаттығу Сөйлемдерге синтакситік талдау жасау 210-жаттығу Етістіктерді теріп жазып, шағына, райына ажырату Тимеді – ж.ө.ш., а.р. Байқаған жоқ – б.ө.ш., а.р. 211-жаттығу 1. Мәнерлеп оқу 2. Мазмұнына талдау жасау 3. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау ІҮ. Қорытынды Ү. Бағалау ҮІ. Үйге тапсырма: 212-жаттығудың 1-бөліміне синтаксистік талдау жасау Сұрақ-тапсырмалар бойынша жұмыс
Үйге 212-жаттығудың 1-бөліміне синтаксистік талдау жасап келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. Қосымша сұрақ-тапсырмалармен жұмыс. ІІІ. Өткен тақырыптарды қайталауға арналған жаттығу жұмыстары 212-жаттығу 1. Мәнерлеп оқу 2. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау
Мәнерлеп оқу Тақырып қою Ауызша ой, тіл дамыту Тілдің пайдасы мен зияны туралы білетіндерін сұрау Сөйлемдерге морфологиялық талдау жасау 214-жаттығу 1. Мәнерлеп оқу 2. Етістіктерді тауып, толық талдау жасау
шыққам – нег.ет., есімше, І ж.ж.ж., б.ө.ш., Мәтінге сүйене отырып, Аянға мінездеме жазу ІҮ. Қорытынды Ү. Бағалау ҮІ. Үйге тапсырма: 215-жаттығу Үлгі бойынша талдау жасап келу Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Морфология тарауынан өткенді қайталау Сабақтың мақсаты: Білімділік: Морфология тарауынан сөз таптарының сөйлемдегі қызметі туралы алған білімдерін қайталау, бекіту Тәрбиелік: Оқушыларды парасаттылыққа, байыптылыққа, білуге алға ұмтылуға тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушылардың сөздік қорын, ойын дамыту Сабақтың типі: Пысықтау сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Мәнерлеп оқу, талдау, ауызша тіл дамыту, шығармашылық жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 215-жаттығу бойынша үлгіге сүйене отырып, талдау жасап келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін.
«Ақсүйек» мәтінін мәнерлеп оқу Мәтін мазмұнына талдау жасау, мағынасын таратып айту Мәнінен есімше және көсемше тұлғалы етістіктерді тауып, мағынасы мен қызметін ауызша түсіндіру 217-жаттығу 1. Мәтінді мәнерлеп оқу 2. Ойынға ат қою 3. Етістіктерді теріп жазып, шағын ажырату 218-жаттығу 1. Мәтінді мәнерлеп оқу 2. Өзіндік жұмыс Мәтіннен әр топ өздеріне берілген сөз таптарын теріп жазу Зат есім: Сын есім: Сан есім: Есімдік:
Етістік: Үстеу:
Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау
Сынақ-тапсырма бойынша жұмыс «Достықта не жақсы, не жаман» деген сұрақ төңірегінде 10 ереже түзіп шығу
Үйге сынақ-тапсырма бойынша «Достықта не жақсы, не жаман» деген сұрақ төңірегінде 10 ереже түзіп шығуға берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау ІҮ. Жаңа сабақ Синтаксис – грек сөзі, «біріктіру», «құрау», «реттеу» деген мағынаны білдіреді. Қазір грамматиканың бір саласы, сөз тіркесі мен сөйлемнің құрылым-құрылысын қарастырады. Тілдің ойды білдіретін ең кіші бөлшегі – сөйлем. Сөйлем – сөздердің бір-бірімен грамматикалық байланысқа түсуі арқылы құралады. Егер құрамындағы сөздерді қосымшасыз алсақ, мағыналық байланыс болмайды. Синтаксис сөйлемдердің мағыналары мен түрлерін, сөйлемдегі сөздердің грамматикалық байланысқа түсуін, сөздердің тіркесуін зерттейді. Сөздер сөйлемде бір-бірімен грамматикалық байланысқа түсіп қолданылады. Сөйлемдегі кем дегенде екі сөздің бірінің екіншісіне сабақтаса байланысуын сөз тіркесі дейміз. Сөз тіркесі Есімді Етістікті Сөз тіркесінің түрлері басыңқы сөздің қай сөз табынан болуына қарай анықталады.
Сын есім есімді тіркес Сан есім есімдік
Ақбураның құс секілді ұшатын ерекше қасиеті болатын. Ақбураның қасеті - есімді Құс секілді ұшатын – етістікті Ұшатын қасиеті – есімді Қасиеті болатын – етістікті Ерекше қасиеті – есімді
2. Сөйлемдердегі бір-бірімен байланысып тұрған сөздерді атап, қай сөз таптарының байланысып тұрғанын атау 224-жаттығу 1. «Шөген» мәтінін мәнерлеп оқу 2. Мәтін мазмұнына талдау жасау 3. Мәтінен қалаған 3 сөйлемдердегі сөздерді байланыстыры, сөз тіркестерінің түрлеріне ажырату Үлгі: Аса шеберлікті қажет ететін бұл сайыс түрі қазақ халқында ұлттық ойын ретінде қолданылған.
1. Мәтіндегі сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау 2. Сөйлемдегі сөз санын анықтап, қандай сөз тіркестері бар екенін ажырату.
226-жаттығу Мәтіннен қалаған 5 сөйлемді сөз тіркестеріне жіктеп, түріне ажырату Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Сөз тіркесі, күрделі сөздер мен тұрақты тіркестер Сабақтың мақсаты: Білімділік: Сөз тіркесі, күрделі сөздер мен тұрақты тіркестер туралы, олардың бір-бірінен айырмашылығы, қолданылуы жайлы алған білімдерін тереңдету. Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы әдебиетті, халықтық салт-дәстүр, ұлттық ойындарды қастерлеп, құрметтеуге, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу. Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорын дамыту, дүниетанымын кеңейту Сабақтың типі: Аралас сабақ Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс –тәсілдері: Сұрақ-жауап, түсіндірмелі, талдау,т өзіндік жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 226-жаттығу бойынша мәтіннен қалаған 5 сөйлемді сөз тіркестеріне жіктеп, түріне ажыратып келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. ІІІ. Өткен сабақты қорытындылау ІҮ. Жаңа сабақ Тұрақты тіркес 1. Екі не одан да көп сөзден тұрады Күрделі сөз 2. Бір мағынаны білдіреді 3. Сырттай ұқсас 4. Орындары тұрақты Күрделі сын есімдер Күрделі сан есімдер Күрделі зат есімдер Күрделі етістік Негізгі сөз бен көмекші сөздер
Күрделі сөз ┼ басыңқы сөз = сөз тіркесі Тұрақты тіркестер
1. Мәнерлеп оқу 2. Баған түрінде теріп жазу
1. Мәтінді мәнерлеп оқу 2. Мазмұнына талдау жасау 3. Қарамен жазылған сөздердің сөз тіркесі, күрделі сөз немесе тұрақты тіркес екенін ажырату 232-жаттығу 1. Мәтінді мәнерлеп оқу 2. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау
Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Сөз тіркесі, күрделі сөздер мен тұрақты тіркестер Сабақтың мақсаты: Білімділік: Сөз тіркесі туралы алған білімдерін тереңдете отырып, оларды күрделі сөздер мен тұрақты тіркестерден ажырата білуге, сөйлемдерден тауып, талдай білуге үйрету Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, пайымдылыққа, қазақ музыка өнерін құрмет тұтуға, әсемдікке тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорын дамыту, дүниетанымын кеңейту Сабақтың типі: Пысықтау сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс –тәсілдері: Сұрақ-жауап, сөйлемдерді сөз тіркестеріне талдау, өзіндік жұмыс, Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге сөз тіркесі, күрделі сөздер мен тұрақты тіркестер деген тақырыпты қайталап оқып келуге және тұрақты тіркестері мен күрделі сөздері бар сөйлемдер жазып келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын тексеремін. Қосымша сұрақтар: Сөз тіркесі дегеніміз не Сөз тіркесінің күрделі сөздер мен тұрақты тіркестерден айырмашылығы неде? Күрделі сөздер мен тұрақты тіркестерді бір-бірінен қалай ажыратамыз. Мысалдар арықылы дәлелдеңдер. ІІІ. Өткен сабақты пысықтауға арналған жаттығу жұмыстары: 234-жаттығу 1. Мәнерлеп оқу 2. Мазмұнына талдау жасау 3. Сөйлемдердегі сөз тіркестерін тауып, түріне ажырату Салған жерден түсінсе – етістікті Абай түсінсе – етістікті.... 235-жаттығу Ауызша 1. Мәнерлеп оқып шығу 2. Мазмұнына талдау жасау Көкбай туралы мағлұмат 3. Сөз тіркестерін анықтап
1-қатар - сөз тіркесі 2-қатар - күрделі сөз 3-қатар - тұрақты тіркестерді теріп жазу Қонақасы, қонақүй, мүшелтой, қабілетті бала, жүрегі алып ұшу, зығырданы қайнау, пікірталас, жаман-жәутік, құлаққа ұрған танадай, аппақ, құдық қазу, әңгір таяқ орнату, талапкерлер сөйледі, демалысқа кету, тілашар, қаннен-қаперсіз, көңіліне қона қоймау.
1. Мәнерлеп оқу 2. Мазмұнын таратып айту 3. Тапсырма бойынша жұмыс ІҮ. Қорытынды Ү. Бағалау ҮІ. Үйге тапсырма: 236-жаттығу Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Сөздердің байланысу тәсілдері Сабақтың мақсаты: білімділік: Сөздердің байланысу тәсілдері туралы алған білімдерін тереңдету, жаттығу жұмыстары арқылы бекіту тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, еңбексүйгіштікке, ұқыптылыққа, пайымдылыққа, еңбекті бағалай білуге тәрбиелеу дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөйлемдегі сөздердің байланысын ажарата білуін дамыту Сабақтың типі: пысықтау сабағы Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, өзіндік жұмыс, талдау, т.б. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырмасын сұрау Үйге 233-жаттығуға синтаксистік талдау жасап келуге берілген болатын. Үй тапсырмасын дәптерлерінен тексеремін. Қосымша сұрақтар: Сөздердің бір-бірімен байланысу тәсілдері дегеніміз не? Түрлерін ата Мысал келтір. ІІІ. Өткен сабақты пысықтауға арналған жаттығу жұмыстары 1-тапсырма Төмендегі сөйлемдегі сөздердің тіркестерін анықтап, байланысу тәсілдерін ажыратыңдар. Машиина үшін мен жауап беремін. Келген қоныстанушылардың аттары оған өлең сияқты естілді. Болашақ қаланың көшелері төрт пәтерлі жалғыз қабат ағаш үйлерден тізіле бастады. Мәтібұлақ! Бұл – картаға түспеген жер. Бұл жерге жаңа сатық шаруашылығы орнады. Жібек – сауыншы. 2-тапсырма Өзіндік жұмыс Бірінші топтағы сөздерді екінші топтағы сөздермен ыңғайына қарай сөз тіркесіне айналдырып, қандай тәсілмен байланысқанын айт. Жазық, бөлінген, мұны, баланың, мамндыққа, көпір арқылы, өндірістік, біз, үйге шейін, машинамен, жұмыстан. Үлескі, дала, естіген, баулу, бас агрономы, бригада, өту, жүгіру, құрылысшымыз, бару, келу. 3-тапсырма Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау Бізге орыс әдебиетінен бір жас мұғалима сабақ берді. Бір күні ол сабақ үстінде маған Марк Твеннің «Том Сойердің басынан кешкендерін» дауыстап оқытты. Өзге балалар ұйып тыңдап отырды. Сабақта біз оны оқып тауыса алғамыз жоқ. Содан бастап менің ермегім тек қана кітап болуға айналды. ІҮ. Қорытынды Ү. Бағалау ҮІ. Үйге тапсырма: Өткенді қайталау, көрскем әдебиеттен 5 сөйлемге синтаксистік талдау жасап келу Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Сөздердің байланысу түрлері Сабақтың мақсаты: Білімділік: Сөз тіркесі туралы алған білімдерін тереңдету, есімді және етістікті тіркес туралы білім қалыптастыру Тәрбиелік: Оқушыларды еңбексүйгіштікке, кісі еңбегін бағалай білуге, адамгершілікке, ізденімпаздыққа тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорларын дамыту Сабақтың типі: Жаңа білімді игерту сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіңс-тәсілдері: Түсіндірмелі, талдау. Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Жаңа сабақ ІІІ . Жаңа сабақты бекіту 1-тапсырма Берілген сөйлемдерден сөз тіркестерін тауып, сөз тіркесінің түрлеріне ажырату Бүкіл бір квартал жерді баспахана алып жатыр. Барлық газет-журналдар мен кітаптар осында басылып шығады. Біз баспахананың ішіне кіріп көрдік. Ақшыл бояумен боялған терезелердің ар жағында шамдар жарқырап жанып тұр. Кең бөлмеде зырлаған машиналар, кісілер көрінеді. Тоқсаусыз жүріп жатқан еңбек үні естіледі. Сол газеттерді баспахана жұмысшылары жеті қараңғы түнде басып шығарады. 2-тапсырма Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау Тымырсық ауа мен ауыр ескек оны әбден қалжыратты. Енді ол мүлде тынышсыздана бастады. Жаңа ғана мөлдіреп жатқан аспан әлемінде енді ағыл-тегіл бұлттар көше бастады. Баланы асықтырып отырған қарт енді ескекті өз қолына алды. Ауыр жүк тиелген үлкен қайық жағаға қарай жөнелді. Қарт бір ескекті тастай салды да, орындығының астынан шекпеніні алып киді. 3-тапсырма Сөйлемдерге морфологиялық талдау жасау Абай осы жолы қалада көп жатты. Оқуға балаларын орналастырған алғашқы жылында олаарды қимай жүргені де болады. Күз бойы, қыстың ортасына шейін Гоголь атындағы кітапханада күн ұзын отырады. Кей кештерде өзі оқыған романдардың қызықтарын Баймағамбетке әңгіме етеді. Оның айтуы арқылы Баймағамбет те көп әңгіме жиып жүр. ІҮ. Қорытынды Ү. Бағалау ҮІ. Үйге тапсырма: 6 сөйлемге талдау жасау Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Матасу Сабақтың мақсаты: Білімділік: Сөз тіркесінің құрылысы туралы алған білімдерін тереңдету, түрлерімен таныстыру, матаса байланысқан сөз тіркесі туралы білім қалыптастыру Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндері арқылы оқушыларды табиғатты, қоршаған ортаны аялай білуге, денсаулықтарын сақтауға, қайырымдылыққа, жанашырлыққа тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорларын дамыту, сөз тіркестерін ажырата білуге машықтандыру Сабақтың типі: Жаңа білімді игерту сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіңс-тәсілдері: Түсіндірмелі, мәнерлеп оқу, талдау, сұрақ-жауап Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Жаңа сабақ Сөз тіркесінің құрылысы байланысу түрлеріне қарай мынадай: матаса байланысқан сөз тіркесі меңгере байланысқан сөз тіркесі қабыса байланысқан сөз тіркесі жанаса байланысқан сөз тіркесі Бірнеше зат есім немесе заттанған сөз ілік септік жалғауында, екінші сөз тәуелдік жалғауында келу арқылы байланысқан сөз тіркесін матаса байланысқан сөз тіркесі дейміз. Матау – есімді сөз тіркесі. Оқушының жабдығы, қаланың халқы, онның бірі, әкесінің баласы, жазушының қасиеті, менің әдетім. Кейде ілік септік жалауы түсіп қалады. Ауыл малы, ақын өлеңдері Кейде тәуелдік жалғауы түсіп қалып қолданылады. Біздің бала, сіздің үй. ІІІ . Жаңа сабақты бекіту 248-жаттығу Мәнерлеп оқу Түсіндіру Матаса байланысқан сөз тіркестерін теріп жазу Мәтіннен І.с. жалғауы түсіп қалған сөздерді өзі байланысқан тәуелдік жалғаулы сөзбен бірге теріп жазу 249-жаттығу 1. Мәнерлеп оқу 2. Аңшы достарымен әңгіме иесінің неліктен кездеспей кеткенінен болжам жасау 3. Сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау 4. Сөз тіркесінің байланысу түрлерін ауызша ажырату 250-жаттығу 1. Мәнерлеп оқу 2. Әңгіме мазмұнын түсіндіру 3. Матаса байланысқан сөз тіркестерін теріп жазу
250-жаттығу, соңғы азат жол: 2 сөйлемге синтаксистік талдау, 1 сөйлемге морфологиялық талдау Қазақ тілі Сабақтың тақырыбы: Матасу Сабақтың мақсаты: Білімділік: Сөз тіркесінің құрылысы, сөз тіркесінің байланысу түрлері жайлы алған білімдерін тереңдету, матасу туралы білімдерін нығайту Тәрбиелік: Жаттығу мәтіндерінің мазмұны арқылы оқушыларды еңбексүйгіштікке, тазалыққа, ұқыптылыққа, адамгершілікке тәрбиелеу Дамытушылық: Оқушы ойын, тілін, сөздік қорын дамыту, сөздердің байланысу тәсілдерін ажырата білуге машықтандыру Сабақтың типі: Пысықтау сабағы Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, талдау, эссе, кітап-дәптермен жұмыс Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі ІІ. Үй тапсырамысын сұрау Үйге 250-жаттығудың 2-азат жолы бойынша матаса байланысқан сөз тіркестерін тауып, жазып келуге берілген болатын. Үй тапсырамсын тексеремін. Қосымша сұрақтар: Матасу дегеніміз не? Матасудың өзіндік ерекшеліктері неде? Жасырын тұрған қосымша арқылы жасалған матаму түріне мысал келтіріңдер. ІІІ. Өткен сабақты пысықтауға арналған жаттығу жұмыстары 251-жаттығу Мәтінді мәнерлеп оқу Мазмұндау Тақырыпты ашу Матаса байланысқан сөз тіркестерін табу 2-тапсырма Бозторғай Бозторғай өзінің туысы қараторғаймен көрші тұрады. Ертелі-кеш ән салып, көңілін көтереді. Қараторғайдың да шиқылдап бірсыдырғы ыңылдайтын «өнері» болатын. Бозторғайдың өнерінен кейін қараторғайдың шиқылы аяқ асты болып, ескерусіз қалды.
Меңгеру
Есімді меңгеру Етістікті меңгеру
Алтын етікті де аяққа киеді. Жақсы – ісімен жақсы. Жанындағы досына, жақынына сену – адам баласының ең қымбатты қасиеті. Т.с-де жасырын тұрып та қолданыла береді. Шай ішу, нан илеу, ағаш кесу т.б. Ән салу, ант ішу, зар илеу, ат қою жүктеу/скачать 1,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|