Сабақтың мақсаты: ХV- хvііі ғасырдағы қазақ хандығының саяси-әлеуметтік құрылысын тереңдете түсіндіру. Сабақтың міндеттері

Тақырыптың жоспары:

1. 
   Хандық үкіметтің басқару жүйесі.
   
2. 
   Хан және хан сайлау.
   
3. 
   Ұлыстың әлеуметтік құрамы және «Жеті жарғы» мен билер кеңесі, меншік мәселесі.
   
4. 
   Салықтар мен міндеткерліктер.
   

Ата аймақ

Хандық

Ұлыс

Ру

Басқарудың ұлттық жүйесі

Бірігудің түрлері

Басшысы

Басшының негізгі қасиеттері

1

Ауыл

Ауыл-

Ауылдастарының шаруашылығын басқару, маусымдық көші-қон уақытын белгілеу, адам, көлік күшін дұрыс пайдалану, салықтың уақытында төленуін қадағалау

Білгір, тәжірибелі, саяси беделге ие, ауқатты

2

Ата аймақ

қосылатын бірнеше ауылдан

Ақсақал

Шаруашылықты, алым-салықты қадағалау, ақсақалдық шешімін екі айтқызбай орындап отыруы / ақсақалы бар ауыл азбайды/.

Жоғары мәртебеге ие, жасы келген

3

Ру

Рубасы

Көпті көрген, мол тәжірибелі, білікті, білгір

4

Арыс

Би

Бүкіл қауым бидің билігін орындауға міндетті, би әділетті болуы керек /тура биде туған жоқ, туғанды биде иман жоқ/.

5

Ұлыс

Сұлтан

Ақсүйектер әулетінен

6

Жүз

Хан

Тек қана хандар әулетінен

7

Хандық

Қаған /ұлы хан, хандар-

дың ханы/.

Үш жүздің жер, даудамай мәселелерін шешті. Хандықтың сыртқы саяси жағдайын қадағалады. Алайда үш жүз арасындағы алауыздық, сыртқы саяси жағдай қағандардың билігіне нұсқау келтірді.

Ақсүйек, шонжарлар