-сынып. Дүние жүзі тарихы

• 
  Үндістанның1914-1945 жылдардағы саяси – әлеуметтік және экономикалық дамуына сипаттама беріп, ондағы басты ерекшеліктерді атап көрсету. Оқушылардың назарын
  
• 
  Үндастандағы Ұлт – азаттық күреске аударып, оның кезеңдері мен күрес тәсілдерін нақты фактілер арқылы түсіндіру.Елдегі саяси партиялар туралы түсіндіріп , олардың бағдарламасымен таныстыру. М.К.Ганди мен Дж Нерудің ұлт – азаттық күрестегі қызметі туралы әңгімелеп, М.К. Ганди ұсынған күрес жолын ұғындыру.
  
• 
  Білімді азамат тәрбиелеу.
  

II Үй тапсырмасын тексеру

III Жаңа сабақ

IV Жаңа сабақты бекіту

V Қорытындылау,бағалау

VI Үйге тапсырма.

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  1920-1930 жылдарда Үндіқытай қоғамының ішкі құрылысында қандай өзгерістер байқалды?
  
• 
  Дүниежүзілік дағдарыс Үндіқытай шаруашылығына қалай әсер етті?
  
• 
  1930 жылдары Вьетнамдағы отаршылдарға қарсы халықтардың күресі туралы айтып беріңдер.
  

1. 
   Бірінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі елдің жағдайы.
   
2. 
   Үндістандағы ұлт-азаттық қозғалыс. Күш қолданбай қарсыласу қозғалысы.
   
3. 
   Соғыстан кейінгі кезеңдеі Үндістан:
   

ә)Жаппай бағынбаушылық қозғалысы.

4. Экономикалық дағдарыс жылдарындағы Үндістан. «Тұз жорығы»

5. Екінші дүниежүзілік соғыс кезіндегі Үндістан.

Негізгі оқиғалар:

• 
  1916 жылы ұлт – азаттық қозғалысы басталды.
  
• 
  1919 жылғы сәуірде жаппай бағынбаушылық қозғалысы өткізілді.
  
• 
  1930 жылғы 26 қаңтарда ҮҰҚ шешімімен «Үндістанның тәуелсіздік күні» жарияланды (кейін бұл күн ҮР ұлттық мерекесіне айналды)
  
• 
  1930 жылғы наурызда М.Ганди «Тұз жорығын» бастады.
  

• 
  Үндістанның 1920-1940 жылдардағы ұлт-азаттық қозғалысына сипаттама беріңдер. Қандай саяси партялар өмір сүрді, олардың бағдарламасы қандай?
  
• 
  М.К.Ганди саясатына қандай баға берер едіңдер? Оның «Менің өмірім» (Алматы, 1989) деген кітабын оқу.
  

Үйге тапсырма: §14.

• 
  Бірінші джс соңындағы және соғыстан кейінгі Иранның ішкі және халықаралық жағдайын нақты фактілермен сипаттап, оқушылардың назарын Англияның Иранды басып алуына аудару;
  
• 
  Ирандағы ұлт-азаттық қозғалыстың ерекшеліктеріне тоқталып, Кеңес үкіметінің осында социалистік революция ұйымдастыру әрекетіне түсінік беру.
  
• 
  1921-1945 жылдардағы Иранның саяси эконгомикалық дамуын түсіндіргенде, Пехлеви үкіметінің іс-әрекеттерін ашып көрсету;
  
• 
  Белсенді, білімді азамат тәрбиелеу.
  

II Үй тапсырмасын тексеру

III Жаңа сабақ

IV Жаңа сабақты бекіту

V Қорытындылау,бағалау

VI Үйге тапсырма.

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Үндістанның 1920-1940 жылдардағы ұлт-азаттық қозғалысына сипаттама беріңдер. Қандай саяси партялар өмір сүрді, олардың бағдарламасы қандай?
  

1. 
   Бірінші джс соңындағы Иранның жағдайы
   
2. 
   Ұлт-азаттық қозғалыстың дамуы.
   
3. 
   Иранның 1921-1945 жылдардағы саяси –экономикалық даму жолдары.
   
4. 
   1918-1945 жылдардағы ауғанстан.
   

• 
  1918-1928 жылдар-Ауғанстандағы Аманулла ханның реформалық әрекеттері.
  
• 
  1921 жылы құлдықты жою заңы жарияланды.
  
• 
  1920 жылғы 5 маусымда Гилян республикасы жарияланды
  
• 
  1925-1941 жылдары- Реза хан Пехлеви билігі орнады.
  
• 
  1943 жылғы 9 қыркүйекте Иран Германияға соғыс жариялады.
  

Сабақты бекіту:

• 
  1918-1922 жылдардағы Иран жеріндегі ұлт-азаттық қозғалыстың ошақтарына талдау жасаңдар.
  
• 
  Кеңестік Ресейдің Гилян өңірінде социалистік республика ұйымдастыру әрекеті дұрыс па әлде бұрыс па?
  
• 
  Дәлелдер келтіріп, өз пікірлеріңді білдіріңдер.
  
• 
  «Шазривар оқиғасының» дамуына не себеп болды?
  
• 
  Соғыс жылдарында шах үкіметі қай одақты жақтады, және не себепті жақтады.
  
• 
  Аманулла хан үкімет басына қандай жағдайда келді?
  
• 
  Ауғанстан конституциясы қай жылы қабылданды?
  
• 
  Нәдіршах әулетінің Ауғанстанда билік еткен мерзімін анықтаңдар
  

Үйге тапсырма: §15.

• 
  1918-1923 жылдардағы Түркия халқының ұлт-азаттық күресінің себебі мен алғышарттары сұлтандық үкіметтің Германияны жақтап дүниежүзілік соғысқа қатысуынан туған шаруашылық күйзеліспен тығыз байланысты екенін, негізгі қозғаушы күш Түркия шаруалары болғанын, ал саяси басшылығында ұлттық буржуазия топтары тұрғанын ашып көрсету;
  
• 
  Белсенділігін арттырып, білімдерін жетілдіру;
  
• 
  Тарихи санасы қалыптасқан, дүниежүзілік мәдениетпен сусындаған, ұлттық рухы жоғары, шығармашыл жеке тұлға тәрбиелеу.
  

II Үй тапсырмасын тексеру

III Жаңа сабақ

IV Жаңа сабақты бекіту

V Қорытындылау,бағалау

VI Үйге тапсырма.

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Тарихтың қай кезеңіндеміз?
  
• 
  Қазіргі дүниежүзі тарихы нешеге бөлінеді?
  
• 
  2001 жылы АҚШ-та теракті болды. Бұл терактіні АҚШ кімнен көрді?
  
• 
  Ал Ауғанстан мен Иран туралы не білеміз?
  

Баспасөз конф-циясының қонақтары төмендегі ғалымдар мен тарихшылар.

• 
  Олар: ...........................................................................................................
  

Мысалы:

• 
  Иранның астанасын атаңыз?
  
• 
  Ауғанстанның астанасын атаңыз?
  
• 
  1917 жылы Иранды кімдер басып алды?
  
• 
  Көшек хан кім?
  
• 
  Көшек хан мен Орыс әскерлері қалай жолықты?
  
• 
  Иранда Гилян Республикасы қашан құрылды?
  
• 
  Ол қашан Кеңестік республика болып аталды?
  
• 
  Иранның 1921-1945 жылдардағы саяси-экономикалық дамуы туралы айтсаңыздар. Атап айтсақ, Каджар әулеті қай жылы не үшін биліктен кетті.
  
• 
  «Шахривар оқиғасының» дамуына не себеп болды?
  
• 
  Соғыс жылдарында шах үкіметі қай одақты жақтады, және не себепті жақтады.
  

• 
  Ауғанстанның астанасы қай қала?
  
• 
  Аманулла хан үкімет басына қай жылы келді?
  
• 
  Ауғанстан конституциясы қай жылы қабылданды?
  
• 
  Нәдіршах әулетінің Ауғанстанда билік еткен мерзімін анықтаңдар
  

Жаңа сабаққа көшу: /Бейнематериал көрсетіледі/

• 
  Балалар, бейнематериал не туралы айтпақшы?
  
• 
  «Түрік» сөзі естілгенде ең бірінші ойымызға не оралады?
  
• 
  Сендер өздеріңді түріктер қатарына жатқызасыңдар ма?
  
• 
  Түркияны қай қырынан танисыңдар?
  
• 
  Сендер үшін Түркия қандай ел? Жағымды ма, жағымсыз ба?
  
• 
  Астанасы қай қала?
  

1. 
   Түрік халқының ұлт-азаттық күресінің басталуы.
   
• 
  Түркия өз халқының қамын ойламай Германия блогын жақтап, әділетсіз соғысқа килікті.
  
• 
  Германия империялистерінің саяси және экономикалық үстемдігін жақтырмаған халық бұқарасы 1916-1917 жылдары майдан шебін тастап, елге қашты.
  
• 
  Соғыстан жеңілгеннен кейін Түркия жеріне Антанта тобының әскерлері енгізіліп, маңызды аймақтарды басып алды. Жергілікті халыққа зорлық-зомбылық көрсетті.
  
• 
  Англия мен Францияның соғыс кемелері Босфор мен дарданелл бұғаздарын, Батыс Анадолы аймағын басып алды.
  
• 
  Соғыс соңында Ресей тұтқыныда болған 80 мыңнан астам түрік солдаттары еліне қайтарылды. Және елге оралысымен халықты тәуелсіздік үшін күреске жұмылдырды.
  

2. 
   Құқық қорғау ұйымдарын құру
   

• 
  1918-1923 жылдары ұлт-азаттық қозғалыстың басшылығында « Құқық қорғау ұйымдары» атты буржуазиялық патриоттық ұйымдар болды.
  
• 
  1919 жылы осындай бытыраңқы ұйымдардың басын қосып, жалпыұлттық ұйым құру жұмысын Анадолыдан келген генерал Мұстафа Кемал паша өз қолына алды.
  
• 
  1920 жылы Анкара қаласында Ұлы халық жиналысы (парламент)шақырылып,Түркияның тәуелсіздігі мен тұтастығын жариялады.
  

2. 
   1921-1922 жылдардағы Ресей-Түркия келісімдері.
   

• 
  1920 жылы Мәскеуге елші жіберіп, 1921 жылы 16 наурызда Кеңес-Түркия достық және өзара көмек туралы келісімге қол қойылды
  
• 
  Кеңестік Ресей үкіметі революцияшыл Анкара тобына тегін 10 млн сомдық алтын, қару-жарақ, оқ-дәрі жеткізетін болды.
  

2. 
   Сакария шайқасы
   

• 
  1921 жылы наурызда Түркия армиясы гректердің басқыншы армиясын шегіндіріп, бірінші жеңіске ие болды.
  
• 
  1921 жылы 23 тамыз-13 қыркүйек күндері Сакария өзенінің бойынша шешуші жайқас болып, Мұстафа әскерлері жеңіске жетіп, 1922 жылы Анадолы аймағын гректерден тазартты.
  
• 
  Италия мен Франция әскерлері де елден шығарылды.
  
• 
  1922 жылы Түркияның ұлы халық жиналысы сұлтан билігін жойып, империяның ақырғы сұлтаны Ү мехмед елден қуылды.
  
• 
  1924 жылы 24 шілде күні Лозанна қаласындағы халықаралық конференция
  

2. 
   Ұлт-азаттық күрестің маңызы
   
3. 
   Кемал үкіметінің реформалары. /оқушыларға/
   
4. 
   1930 жылғы Түркия республикасының беделінің тұрақтануы.
   
5. 
   Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарындағы Түркия.
   

Негізгі оқиғалары:

• 
  1918-1923 жылдар-Түркиядағы ұлт-азаттық қозғалыс.
  
• 
  1881-1938 жылдар-М.Кемал патша
  
• 
  1921 жылғы 16 наурыздағы Түркия-Ресей келісімі
  
• 
  1922 жылғы қарашада сұлтан билігін жою туралы заңның қабылдануы.
  
• 
  1924 жылғы 20 сәуірде жаңа Конституция қабылданды.
  
• 
  1932 жылы Түркия республикасы Ұлтар Лигасына қабылданды.
  

1. 
   «БҮБ» әдісі бойынша
   

   Білгенім	Үйренгенім	Білгім келеді

2. 
   Оқушыларды үш топқа бөліп, төмендегі тапсырмаларды беремін.
   

1)1818-1923 жылдар

2)1881-1938 жылдар

3)1911-1913 жылдар

ІІ топқа. Мына жылдары Түркия республикасында қандай заңдар қабылданды

1)1924 жылғы

2)1925 жылғы

3)1926 жылғы

ІІ топқа. Мына даталардың маңыздылығы неде?

1)1923 жылғы 29 қазан-

2) 1923 жылғы 13 қазан-

3)1924 жылғы 3 наурыз-

1924 жылғы 20 сәуір-

1934 жылғы 24 қараша-

1936. 
      жылғы-
      

Бағалау: өзін-өзі

Үйге тапсырма: §16 –тың соңындағы 1,4,5-сұрақтарға дайындалу

М.Кемал пашаның өмірі мен қызметі туралы хабарлама әзірлеу.

• 
  Азия мен Африкадағы араб елдерінің екі дүниежүзілік соғыс аралығындағы жалпы жағдайына сипаттама беріп, батыс елдерінің осы елдерге жүргізген саясатын ашып көрсету. Араб елдерінің ұлт-азаттық күресін нақты фактілермен түсіндіріп, тәуелсіз мемлекеттердің пайда болуын атап көрсетіп, басқа араб елдеріндегі азаттық күрестің нәтижелері туралы түсінік беру.
  
• 
  Араб елдерінің 1920-1930 жылдардағы дамуына салыстымалы түрде сипаттама беру.
  

II Үй тапсырмасын тексеру

III Жаңа сабақ

IV Жаңа сабақты бекіту

V Қорытындылау,бағалау

VI Үйге тапсырма.

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  1918-1923 жылдардағы Түркия халқының ұлт-азаттық күресінің себептерін анықтаңдар.
  
• 
  М.Кемалдың әскери қызметінің өсу жоларын ашып көрсетіңдер.
  
• 
  Кемалдық революцияның барысын сипаттаңдар.
  
• 
  1920-1930 жылдардағы Кемал үкіметінің реформаларына сипаттама беріңдер.
  
• 
  Кемал Ататүрікті прогресшіл саяси қайраткер деуге болады ма?
  

1. 
   Батыс елдерінің саясаты және Азиядағы араб елдерін бөлісу.
   
2. 
   Азиядағы араб елдерінің ұлт-азаттық көтерілісі.
   
3. 
   Азиядағы араб елдерінің 1920 жылдардың соңы мен 1930 жылдардың басындағы жағдайы.
   
4. 
   Африкадағы араб елдерінің жағдайы.
   
5. 
   Африкадағы араб елдерінің 1920 жылдардың соңы- 1930 жылдардың басындағы дамуы.
   

• 
  1 жылы Сирияда 35 көтеріліс болды.
  
• 
  1925 жылы Сирия мен Ливанда халық көтерілістері болды.
  
• 
  1918 жылы Иракта тәуелсіздік күресі болды.
  
• 
  1930 жылы Сирия Ресбубликасы (мандат тәртібі сақталған)өмірге келді.
  
• 
  1925жылы Египет конститутциялық монархияға айналды.
  

• 
  Англияның, Францияның, Ресейдің бдж соғыс кезіндегі араб ілеміндегі саяси мақсаттарын түсіндіріңдер.
  
• 
  Мандат жүйесінің мәні не?
  
• 
  1920 жылдардағы арб ұлт – азаттық қозғалысы турулы әңгімелеп беріңдер.
  
• 
  Қандай араб елдері өзінің тәуелсіздігін жариялай алды?
  

Үйге тапсырма: §14

• 
  ХХ ғасырдың бірінші жартысындағы Америка мен Еуропа, Азия мен Африка елдері туралы өтілген І тоқсанның материалдарын қайталай отырып, оқушылардың алған білімдерін пысықтау, белсенділігін , тарихқа қызығушылығы арттыру.
  

II Үй тапсырмасын тексеру

III Жаңа сабақ

IV Жаңа сабақты бекіту

V Қорытындылау,бағалау

VI Үйге тапсырма.

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  

• 
  Оқу шылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Англияның, Францияның, Ресейдің бдж соғыс кезіндегі араб ілеміндегі саяси мақсаттарын түсіндіріңдер.
  
• 
  Мандат жүйесінің мәні не?
  
• 
  1920 жылдардағы арб ұлт – азаттық қозғалысы турулы әңгімелеп беріңдер.
  
• 
  Қандай араб елдері өзінің тәуелсіздігін жариялай алды?
  

1. 
   Бірінші дүниежүзілік соғыс
   
2. 
   Ұлыбритания
   
3. 
   Франция
   
4. 
   Англия
   
5. 
   Германия
   
6. 
   Италия
   
7. 
   Испания
   
8. 
   Орталық және Оңтүстік Шығыс Еуропа елдірі
   
9. 
   Кеңес Одағы
   
10. 
    Америка Құрама Штаттары
    
11. 
    Латын Америкасы елдері
    
12. 
    Жапония
    
13. 
    Қытай. Моңғолия
    
14. 
    Оңтүстік Шығыс Азия елдері
    
15. 
    Үндістан
    
16. 
    Иран, Ауғанстан
    
17. 
    Түркия
    
18. 
    Азиядағы Араб елдері
    

• 
  «Ия жоқ»
  
• 
  БҮҮ
  
• 
  Бетпе-бет
  
• 
  Венн диаграммасы
  
• 
  Эрудит
  
• 
  Пресс конференция
  

Үйге тапсырма: І тоқсан материалдарын қайталау.

• 
  Африкадағы араб елдерінің екі дүниежүзілік соғыс аралығындағы жалпы жағдайына сипаттама беріп, батыс елдерінің осы елдерге жүргізген саясатын ашып көрсету. Араб елдерінің ұлт-азаттық күресін нақты фактілермен түсіндіріп, тәуелсіз мемлекеттердің пайда болуын атап көрсетіп, басқа араб елдеріндегі азаттық күрестің нәтижелері туралы түсінік беру.
  
• 
  Араб елдерінің 1920-1930 жылдардағы дамуына салыстымалы түрде сипаттама беру.
  
• 
  Белсенділігін арттырып, білімдерін жетілдіру;
  
• 
  Тарихи санасы қалыптасқан, дүниежүзілік мәдениетпен сусындаған, ұлттық рухы жоғары, шығармашыл жеке тұлға тәрбиелеу.
  

II Үй тапсырмасын тексеру

III Жаңа сабақ

IV Жаңа сабақты бекіту

V Қорытындылау,бағалау

VI Үйге тапсырма.

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Англияның, Францияның, Ресейдің бдж соғыс кезіндегі араб ілеміндегі саяси мақсаттарын түсіндіріңдер.
  
• 
  Мандат жүйесінің мәні не?
  
• 
  1920 ж. араб ұлт – азаттық қозғалысы турулы әңгімелеп беріңдер.
  
• 
  Қандай араб елдері өзінің тәуелсіздігін жариялай алды?
  

1. 
   Африкадағы араб елдерінің жағдайы.
   
2. 
   Африкадағы араб елдерінің 1920 жылдардың соңы- 1930 жылдардың басындағы дамуы.
   

• 
  Африкадағы араб елдерін картадан көрсетіңдер.
  
• 
  Араб елдерігі ұлт-азаттықкүреске сипаттама беріңдер.
  
• 
  Батыс елдері Африкадағы араб елдеріне қандай саясат жүргізді.
  
• 
  Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында Африкадағы араб елдеріне қандай соғыс қимылдары орын алды?
  

Үйге тапсырма: §18. Африка елдері туралы қысқаша хабарлама әзірлеп келу.

• 
  ХХ ғасырдың басында Африкада қалыптасқан отаршылық жүйеге және оның зардаптарына сипаттама беріп, осы елдердің 1918-1939 жылдардағы әлеуметтік-экономикалық дамуын түсіндіріп, оқушылардың назарын әлеуметтік жаңалықтарға аудару. Ұлт-азаттық қозғалыстың күші және басқыншылығындағы саяси патриялар мен қоғамдық ұйымдардың рөлі туралы әңгімелеп, олардың қарапайым тілектерден басқа саяси тәуелсіздікке жету талаптарын да қоя бастағанын нақты факторлармен түсіндіру.
  
• 
  Белсенділігін арттырып, білімдерін жетілдіру;
  
• 
  Тарихи санасы қалыптасқан, дүниежүзілік мәдениетпен сусындаған, ұлттық рухы жоғары, шығармашыл жеке тұлға тәрбиелеу.
  

II Үй тапсырмасын тексеру

III Жаңа сабақ

IV Жаңа сабақты бекіту

V Қорытындылау,бағалау

VI Үйге тапсырма.

• 
  Оқу құралын тексеріп түгелдеу
  
• 
  Әнұран орындау, «Хабар»
  
• 
  Оқушылар зейінін сабаққа аудару
  

• 
  Африкадағы араб елдерін картадан көрсетіңдер.
  
• 
  Араб елдерігі ұлт-азаттықкүреске сипаттама беріңдер.
  
• 
  Батыс елдері Африкадағы араб елдеріне қандай саясат жүргізді.
  
• 
  Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында Африкадағы араб елдеріне қандай соғыс қимылдары орын алды?
  

1. 
   Бірінші дүниежүзілік соғыстың Африкадағы салдары
   
2. 
   Африка елдерінің әлеуметтік-экономикалық салдары
   
3. 
   Африкадағы саяси жағдай және ұлт-азаттық қозғалыс
   

1909-1910 жылдарда Англия Оңтүстік Африкада отарларына өзін-өзі басқару құқығын берді.

1912 жылы Африка ұлттық конгресі құрылды.

1920 жылы Батыс Африка Ұлттық Конгресі құрылды

Сабақты бекіту:

• 
  Саяси картаны пайдаланып, Еуропа елдерінің Африкадағы отаршылдық жүйелерін еске түсіру.
  
• 
  Африкадағы өзгерістер неге байланысты болды?
  
• 
  Африка елдерінде қандай өзгерістер болды?
  
• 
  Африка елдерінде қандай экономикалық және әлеуметтік жаңалықтар орын алды?
  
• 
  Доминион экономикасының Африкадағы отарлы елдерден қандай ерекшеліктері болды?
  

Үйге тапсырма: §19. Кестені аяқтау.