Сабақтың тақырыбы : Есту мүшесі. Есту анализаторы. Сыртқы, ортаңғы және ішкі құлақтың құрылысы, қызметі. Есту гигиенасы

№ 35 ЖББОМ КММ биология пәнінің мұғалімі

№ 6 зертханалық жұмыс

1.Сезім мүшелерінің шеткі бөлімдері – рецептор

2.Сыртқы және ішкі тітіркенуді қабылдап талдайтын сезімтал жүйкелер жиынтығы - анализатор

3.Анализатор бөліктері – шеткі, өткізгіш, орталық

4.Көру мүшесі – көз

5.Көз алмасын қимылдататын бөлігі – бұлшықеттер

6.Аққан терді көздің ішіне жібермейтін мүше – қас

7. Нұрлы қабықшаның ортасындағы тесік – қарашық

8. Көздің сыртқы қабықшасы – ақ қабықша

9. Екі жағыда дөңес линзаға ұқсаған мөлдір дене – көз бұршағы

10. Соқыр дақта жарықты сезетін рецепторлар – болмайды
2. « Көздің құрылысын» тақтадағы плакатар бойынша суреттеп беру.

3. Кластер құру

Көз аурулары

- Адам есту мүшесі арқылы қоршаған ортадан әртүрлі дыбыстарды қабылдап талдайды. Есту мүшесі дыбыстарды анықтап ажыратуға көмектеседі. Адамдармен сөз арқылы қарым –қатынас жасайды. Есту мүшесінен түскен ақпараттар ішкі мүшелердің жұмысына әсерін тигізіп , оларды реттеуге қатысады. Адамды қауіптен сақтауда талық ақпараттың маңызы үлкен. Есту мүшесін дыбыс қоздырады. Дыбыс есту мүшесінің рецепторлары арқылы жүйке қозуына айналады. Одан соң қозу орталық жүйке жүйесіне жеткізіледі, айналадағы ортада болып жатқан жағдайларды хабарлайды. Есту мүшесі дыбыс пен тепе – теңдікті сезеді.

Есту мүшесі

Құлақ
Сыртқы құлақ Ортаңғы Ішкі құлақ

Қалқаны дыбыс жолы күрд.жүйе

Шытырман

Дыбыс толқынының таралу жолы (бейнекөрініс арқылы көрсету)

------------------------------------

1. 
   а
   ------------------------------------------
   
   ----------------------------------------------------
   
   -------------------------------
   
   ------------------------------------------------------------------------------
   таулары
   

1)Құлақ қалқаны ортаңғы құлақпен ----------------------- арқылы байланысқан.

2)Құлақ қалқаны ортаңғы құлақтан -----------------------------арқылы бөлінеді.

3) Есту сүйекшелері ------------------------------------------------ орналасқан.

4)Есту сүйекшелері дегеніміз – бұл -------------------------------------------

5)Ішкі құлақта ------------------------------------------------------ орналасқан.

6)Есту жүйкесі импульстерді береді.

7) Вестибула аппараты жартылай ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- тұрады.

Естудің бұзылуы

1. 
   Егер ғарышта адам құлағының дәл түбінен зеңбірекпен атса, ол оның дауысын естімейді.
   

2. 
   Неліктен скрипкашылардың сол құлағы естімейді ?
   

Адам баласы әртүрлі дыбыстар әлемінде өмір сүреді, әр түрлі дыбыстарды қабылдай алады. Тып – тыныш ортада өмір сүре алмайды, өйткені абсалют тыныштық адамдардың орталық нерв жүйесіне әсер етеді. Сіздер, «Сурдокамера» дегенді естіген шығарсыздар. Ғарышкерлердің айтуынша, үлкен сурдокамера – бұл ешқандай дыбыс жоқ болған жағдайда зерттеулер мен тәжірибелер жасайтын бөлме.Терезе ашық тұрса, жұмыс істегенде көшедегі автобус, машиналардың гүрілі, желдің тұруы, судың ағысы, құстардың әні – бұлардың бәрі сізге естіледі, сіздің денсаулығыңызға кері әсер етеді де, сіз тез шаршайсыз. Ғалымдар табиғаттағы шудың адам өміріне қатысты ең төменгі және ең жоғарғы деңгейлерін анықтады. Табиғаттағы шудың деңгейі, дыбыс күші децибелмен өлшенеді . Төмендегі кестеде табиғаттағы шудың салыстырмалы деңгейі көрсетілген.

р/с	Дыбыс	Дыбыс күші децибел(дб)
1	Мылтықтан атылған оқ	190-аса қауіп.деңгей
2	Реактивтік ұшақ	150
3	Төтенше жағдайда берілетін дабыл	130- жүректі ауыртады
4	Қатты музыка	110
5	Мотоцикл үні	100
6	Спорттық автомобиль	90-сақтана- Тын деңгей
7	Көшедегі шу	70
8	Сөйлеу кезінде	60
9	Тыныш көше	50
10	Сағат тілі	30
11	Жәй сөйлесу	20
12	Жел тұрғанда	10
13	Жапырақтың дыбысы	0-дыбыс деңгейі

Құлақтан емдеу ( аурикулярная терапия, эр-чжень-ляо) әдісін біздің жыл санаудан 3-5 ғасыр бұрын шығыс халықтары және Мысырда кеңінен пайдаланған. Негізгі тәсілі- құлақта орналасқан биологиялық белсенді нүктелерді инемен шаншып тітіркендіру болып табылады. Нүктелердің жалпы саны 200-дей. ( суреттен көрсетіледі)

V.Рефлексиялық – бағалау кезеңі.

Бекіту тапсырмалары. ББМ кестесін толтырып аяқтайды.

		Меңгердім

Мақсаты: Мектеп дәрігерінің көмегімен есту қабілетін анықтау, есту мүшесінің құрылысы туралы білімді бекіту.