Сабақтың тақырыбы : «МҰНАЙ және ГАЗ өнеркәсібі» Сабақтың мақсаты: - Оқушыларға мұнай және газ өнеркәсібі туралы толық мағлұмат беру;
- Тақырып бойынша жаңа географиялық нысандармен таныстыру;
- Практикалық тапсырма барысында Қазақстанның мұнай – газ кен орындарымен таныса отырып, маңыздылығын анықтау.
Сабақтың міндеті: - 1.Білімдік: Тақырып бойынша оқушыларға нақты толық білім беру. Мұнай – газ өнеркәсіп кешенінің құрамымен таныстыру.
- 2.Тәрбиелік: Жаңа сабақты меңгертуде пәнаралық байланысты қолдана отырып ізденуге, шығармашылықпен жұмыс жасауға дағды қалыптастыру. Мұнай – газ өнеркәсібіндегі экологиялық проблемаларды шешуге тәрбиелеу. Оқушыларды Отан сүйгіштікке, табиғатты аялауға, сақтауға үйрету.
- 3.Дамытушылық: Балалардың өзіндік ойлана білуіне, сабаққа деген қызығушылықтарын арттыруға, өздерінше іздене білулеріне, т.б. үйрету. Оқушыларды оқулық пен тақырыптық карталарды, статистикалық материалдарды талдау, диаграмма, кесте, карта-сызбанұсқа құру және ақпарат құралдарымен жұмыс істей алу біліктіліктерін қалыптастыру.
- Мұнай
- өнеркәсібінің
- құрылымы
Мұнай дегеніміз не және қалай пайда болады? - Мұнайдың пайда болу теориясы
- Органикалық: тірі ағзалардың
- шөгінді жыныстарға айналуы
- Мұнай - жердің тұнбалық қабатында орналасқан, көмірсутектер қоспасы болып табылатын, жанатын майлы сұйықтық; қызыл-қоңыр, кейде қара түске жақын, немесе әлсіз жасыл-сары, тіпті түссіз түрі де кездесетін, өзіндік иісі барпайдалы қазба
Табиғи газ дегеніміз не және қалай пайда болады? - Табиғи газ — Жер қойнауларында органикалық заттардың анаэробты бөлінуі кезінде пайда болған газдар қоспасы.
- Химиялық құрамы мен физикалық қасиеттері тұрғысынан сан түрлі болып келетін, әртүрлі геологиялық және геохимиялық жағдайларда ұшырасатын газ жатындарының жалпылама атауы. Олар бірнеше түрлерге жіктеледі:
- табиғатта кездесу жағдайына орай: "атмосфера газдары", "литосфера газдары", "гидросфера газдары" және "органикалық әлем газдары" болады;
- көрініс беру пішіндеріне орай: "газогендік газдар", "газтүзілім газдары", "айналым (ауа) газдары" және "аралас газдар" болады;
- химиялық құрамына орай: "көмірсутекті газдар", "көмірқышқыл газдары" және "азот газдары" болады;
- жаралу табиғатына (тегіне) орай: "биохимиялық газдар", "литохимиялық газдар", "радиоактивтілік газдары", "ауа газдары" және "ғарыш газдары" болады
- Табиғи газдың негізгі бөлігін метан (CH4) құрайды — 92-ден 98 %-ке дейін. Табиғи газдың құрамына ауырырақ көмірсутектер - метанның гомологтары кіре алады.:
- этан (C2H6),
- пропан (C3H8),
- бутан (C4H10).
Мұнай не үшін қолданылады? - 300 ден астам мұнай өнімдері
- Отын түрінде: бензин, керосин, дизель майы және мұнайды өңдегеннен кейінгі қалдық- мазут
- Мұнайдың қатты қалдығы: гудрон, битум
- Газ күйіндегі қалдықтар: синтетикалық талшық, каучук, спирт, полиэтилен, пластмасса шикізаты ретінде
- Шикі таза түрінде
- мұнайды қолданбайды?
- Себебі неде?
- Қызықты мәлімет
- 1 грамм мұнайды пайдалану барысында 1 шелек суды 1 градусқа дейін жылытуға болады, ал сол мөлшердегі самауырынды жылыту үшін 100 грамм мұнай қажет
- Мұнай өнеркәсібі 1899 жылы басталды
- Жем өзенінің алабындағы Қарашүңгіл деген жерінде алғашқы мұнай атқылады.
- 1911 жылы Доссор кен орны жұмыс істей бастады
- 1915 жылы Мақат кен орны жұмыс істей бастады
Мұнайды өңдіру әдістері - Қайсысы арзан болып келеді?
Мұнайды өңдеу - Дайындық кезеңі
- Мұнайды айдау
- Крекинг
- Пиролиз
Мұнайды өңдеу орны - МӨЗ - Мұнайды өңдеу зауыттары орналасқан қалалар
- ШЫМКЕНТ
- АТЫРАУ
- ПАВЛОДАР
- Строительство трубопроводов в 3-5 раз быстрее и дешевле, чем железных дорог. По трубопроводам транспортируется почти вся нефть (97%), природный газ, многие продукты нефтепереработки (20%).
- 154 км 1917 ж Доссор – Ракуша – Каспий
- 1934 ж. Каспий – Орск мұнай құбыры 830 км
- 1966 ж Өзен – Жетібай – Ақтау 141,5 км
- 1970 ж Өзен –Атырау - Самара 1500 км.
- “Достық” құбыры Самара - Шығыс Еуропа 5116 км
- 2001 ж Теңіз – Астрахан – Новороссийск 1850 км
- итальянская Eni
- (Карашыганак, Кашаган),
- французская Total
- (Кашаган),
- немецкая Royal Dutch Shell
- (Кашаган),
- английская British Gas
- (Карашыганак),
- испанская Repsol YPF
- (Южный Жамбай)
- румынская Petrom
- Тасбулат, Актас, Туркменой
Газ саласының тарихы - Газ өндіру (1920 жылында) жекелеген сала ретінде Маңғыстау алабын игерген кезде пайда болды. Оның серпіліп, кең көлемде өндірілуі Қарашығанақ кен орнын игеруімен байланысты болды
- Қазіргі кезде республикамызда 100-ге жуық газ қоры барланды. Бірақ оның 2/5 бөлігі Қарашығанақ кен орнының үлесінде. Келесі ірі кен орындарына - Қашаған, Теңіз, Жаңажол жатады. Газдың негізгі қоры көбінесе мұнай-газ кен орындарында мүнаймен бірге кездеседі. Оңтүстігімізде Шу - Сарысу газ алабы біртіндеп колға алынып, игеріле бастады.
- Республикада табиғи газ 1960 жылы «Өзен» (Маңғыстау облысы) кен орнында өндірілді. Қазақстанның газ өнеркәсібі мұнай өңдеу өнеркәсібімен тығыз байланысты.
- «Маңғышлақмұнай», «Қазақгаз» кәсіпорындарын өнеркәсіптік мақсатқа пайдалану 1966 жылдан басталды.
- 1973 жылы табиғи және ілеспе газ өңдеумен, газ конденсатын сұйылтатын және құрғақ газ, газ бензинін алумен айналысатын Қазақ газ өңдеу зауыты (Жаңаөзен қ.) іске қосылды.
- Қазір Қазақстанда 4 газ өңдеу зауыты істейді Олар:
- Қазақ газ өңдеу зауыты
- Теңіз газ өңдеу зауыты
- Жаңажол газ өңдеу зауыты
- Қарашығанақ өңдеу кешені.
- Қазақстан газ өнеркәсібіне республика аумағы арқылы өтетін Бұхара – Орал – Орта Азия – Мәскеу, Бұхара – Шымкент – Тараз – Бішкек – Алматы магистральды газ құбырлары, сонымен бірге газ пайдалану бірлестігін реттеп отыратын Бозой, Полторацкий және Ақыртөбе жер асты газ сақтау қоймасы кіреді.
- Ірі мұнай өңдеу компаниялары
| - Кен орындарының сараптамасы
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | - Экологиялық және экономикалық жағдайы
| | | | Экологиялық жағдай: Мұнай және газ өнеркәсібі – зардап па әлде байлық па? Үй жұмысы - Кескін картаға негізгі кен орындарын еңгізу
- Мини – шығарма жазу «Мұнай қоры жойылса Қазақстанның болашағы қандай болады?»
Кластер «Мұнай өнеркәсібі» Кластер «Газ өнеркәсібі»
Достарыңызбен бөлісу: |