|
Сабақтың ортасы
|
Анықтама. Берілген нүктеден бірдей қашықтықта жатқан нүктелерден тұратын геометриялық фигура шеңбер деп аталады. Берілген нүктені шеңбердің центрі деп атайды. Шеңбердің кез келген нүктесін оның центрімен қосатын кесінді радиус деп аталады.
О нүктесі – шеңбердіңцентрі, АО – радиусы.
Белгіленуі:: R немесе r.
(O, R) – центріОнүктесі болатын,
радиусы R-ге тең шеңбер.
Ш еңбердіңекінүктесін қосатынкесіндісінхордадеп аталады. Шеңбердіңцентріарқылы өтетінхорданыдиаметрдеп атайды. Диаметр – ең үлкен хорда. Шеңбердіңцентрідиаметрдіңортасында жатады.
CD, AB, EF – хордалар,
AB – диаметр, AB=2R.
Ш еңбердің бөлігідоғадеп аталады. Доғаны « » белгісіменбелгілейді. Шеңбердің кез келген екінүктесі оны екідоғаға бөледі.
және .
Екірадиустың арасындағыбұрышцентрлікбұрышдеп аталады.
АОВ бұрышы – центрлікбұрыш.
АВ доғасыныңградустықөлшемі АОВ центрлікбұрышыныңградустықөлшемінетең. .
Жазықтықтыңшеңберменшектелгенбөлігіндөңгелекдеп атайды.
Центрлік бұрышпен және ол тірелетін доғамен шектелген дөңгелектің бөлігі дөңгелек сектор деп аталады.
Шеңбердің доғасымен және осыдоғаның ұштарын қосатын хордамен шектелгендөңгелектің бөлігін сегмент деп аталады.
Шеңбердің центрі, радиусы, диаметрі дөңгелектің де центрі, радиусы, диаметрі болады.
|
|
