Сабақтың тақырыбы: алғашқы адамдардың пайда болуы Сабақтың мақсаты
жүктеу/скачать 0,94 Mb.
|
| 1-оқушы Оқушыны таныстырамын Бүгін қазақ халқының арғы тегі болған Қазақстанды мекендеген тұңғыш тайпалық одақ сақтар туралы ашық сабақ өтілді. Сіз бұл сабақтан қандай мағлұмат алдыңыз? Сақтар қандай тайпа екен? Оларға тән ерекшелік Олардың Қазақстанда өмір сүрген уақыты. 2-оқушыға Сақтар туралы қандай деректерден алынды? Сақ көсемдері туралы тарихшылар не айтады? Әйелдері туралы Ктесий ? Ирандықтар сақтарды қалай атаған? Алтын адам туралы не білесіз? 3-оқушы Сақтарды гректер қалай атаған? Томирис туралы не білесіз? «Авеста» қандай кітап? Сақтар қандай өркениетті елдермен байланыс жасаған? Шошақ бөрікті сақтар Қазақстанның қай жерлерін мекендеген? ІІ-ККК әдісі бойынша оқушыларды бөлеміз. Суретшілер Математиктер Тарихшылар Географтар Археологтар Сарапшы 1 оқушы Осы маман иелері бүгінгі тақырыпты өз мамандығы бойынша баяндап береді Сарапшы сараптама жасайды. Сабақты қорыту: Ежелгі грек тарихшылары «сақтар батыр, жауынгер, «дұшпанына қатал-досына адал»болған.Олар қастасқан жауын аямаған . Батыр жауынгерлерді құрмет еткен» деген сөзбен қорытамын. Алдағы сабақтарда-тұрмысы, шаруашылығы, қоғамдық құрылысы, мәдениеті, өнері туралы мағлұмат аламыз.
№12 картамен жұмыс. Сақ патшасы Томирис туралы қосымша мағлұмат дайындау. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §13. Сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы. Сабақтың мақсаты: «Тарихтың атасы» атанғаг Геродоттың сақтар тауралы айтып кеткен деректері бойынша сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы туралы оқушыларға баяндау, олардың темірді өңдеу әдістері туралы айту. Отансүйгіштікке тәрбиелей отырып, белсенді, білімді азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік: суреттер, карта Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: «Азиялық скифтер», «құдіретті еркектер», «жүйрік атты турлар» деп қай деректерде айтылған? Сақ тайпалыры мен тайпалық одақтарының топтарын атап, олардың қоныстарын атап, олардың қоныстарын картадан көрсет. Сақ әйелдерінің қоғамдағы орны Сақ қоғамында көсемдердің рөлі қалай бағаланды? Жаңа сабақтың жоспары: Сақтардың тұрмысы Сақтардың шаруашылығы Шірік-Рабат-б.з.б.4-б.з.-13 ғасырларына жататын ежелгі қалашық Ертедегі темір өндіру Адамзат тарихында темір дәуірі ерекше маңызды орын алады. Темір құрал-саймандар пайда болғаннан бастап еңбек өнімділігі ерекше өсті. Өйткені темір құралдыр тас және қола құралдарға қарағанда әлдеқайда өткір, төзімді болып келеді. Сабақты бекіту: Сақтар мекенжай салу үшін қандай жерлерді таңдаған? Сақтардың шаруашылығы қандай жағдайларға бейімделген? Шірік-Рабат қонысы тұрғындары немен айналысқан Ертедегі темір өндіру туралы айтып бер. Бағалау: Үйге тапсырма: §13. Қосымша оқып келу. Геродоттың «Тарихынан» үзінді Страбонның «Географиясынан» үзінді. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §14. Сақтардың тәуелсіздік үшін күресі Сабақтың мақсаты: Сақтардың жауынгерлік ерліктері, Кирмен , Дариймен соғысы, Шырақтың өз елін қорғаудағы ерліктері туралы баяндай отырып, оқушыларды отансүйгіштікке, адамгершілікке, әділдікке, имандылыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік: суреттер, карта Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сақтар мекенжай салу үшін қандай жерлерді таңдаған? Сақтардың шаруашылығы қандай жағдайларға бейімделген? Шірік-Рабат қонысы тұрғындары немен айналысқан Ертедегі темір өндіру туралы айтып бер. Жаңа сабақтың жоспары: Кир әскерінің басып кіруі Геродоттың сипаттауынша, «Басында әскерлер садақпен атысады. Садақ оғы біткеннен кейін жекпе-жекке шығып, қылыш және найзамен соғысады. Нәтижесінде массагеттер жеңіп шығады. Парсы жауынгерлерінің көбі қырылып, Кир өлтіріледі». Шырақтың ерлігі Томирис патшайым б.з.б. 570-520 жылдар аралығында өмір сүрген. Александр Македонскийдің сақ еліне жорығы Грек тарихшысы Аррираннан жеткен деректер Сабақты бекіту: Сақтардың парсы жаулаушыларына күресі туралы қандай деректер бар? Сақ патшасы Томирис жөнінде не білесің? Сақтардың сыртқы жауларға қарсы күресі туралы өз пікіріңді айт. Бағалау: Үйге тапсырма: §14. «Шырақ ерлігі» деген тақырыпта әңгіме құрастыр. Б.з. І ғасырында өмір сүрген рим тарихшысы Помпей Трог Томирис пен Кир шайқасы туралы... /қосымша оқу/ 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §15. Сақтардың мәдениеті. Сабақтың мақсаты: Сақтардың мәдени мұралы, «Аң стилі»,Бесшатыр қорымы, «Алтын киімді адам» туралы кеңінен мәлімет бере отырып, белсенділігі жоғары дамыған ұлтжанды азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Лекция Әдісі: баяндау Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сақтардың парсы жаулаушыларына күресі туралы қандай деректер бар? Сақ патшасы Томирис жөнінде не білесің? Сақтардың сыртқы жауларға қарсы күресі туралы өз пікіріңді айт. Жаңа сабақтың жоспары: Сақтардың мәдени мұралары «Аң стилі» «Аң стилі» өнері дәстүрімен сақтар Алдыңғы Азия мен Иранға жасаған жорықтарынжа танысты. Осы жерлерден сақтарға «өмір ағашы» дейтін арыстан бейнесі тарады. Бұл ұғым жергілікті жануарлар мен аң-құстардың, жылқы, қой, түйе, бұғы, ақбөкен, барыс, жольарыс, бүркіт, қасқыр, қоян бейнелеріне ауысты. Бесшатыр қорымы. Бесшатыр сағанасы бірнеше бөліктен тұрады: дәліз (дромос), қабір алдына кірек ауыз және жерлеу бөлмесі. «Алтын киімді адам» Қабірден қыштан, ағаштан, металдан жасалған ыдыстар табылды. Арасынан 26 таңбадан тұратын жазуы бар күміс табақша шықты. Бұл жазудың сырын ғалымдар әзірге аша алмай отыр. К.Ақышевтың пікірінше, бұл сақтардың өзіндік жазуы болғандығын дәлелдейді. Сабақты бекіту: Сақтардың ескерткіштері табылған аймақтарды картадан көрсет. Сақтардың дүниетанымы туралы қандай қорытынды жасауға болады? Сақтардың әйгілі археологиялық ескерткіштерін ата. Бағалау: Үйге тапсырма: §15. «Қорғанның құрылымы» /қосымша материалды оқу/ 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: Қайталау. Сабақтың мақсаты: Ерте темір дәуіріндегі Қазақстан тарауына, сонымен қоса ІІ тоқсан материалдарын қайталай отырып, белсенділігі жоғары азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Қайталау Әдісі: интерактивті, сұрақ жауап Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сақтардың парсы жаулаушыларына күресі туралы қандай деректер бар? Сақ патшасы Томирис жөнінде не білесің? Сақтардың сыртқы жауларға қарсы күресі туралы өз пікіріңді айт. Сақтардың ескерткіштері табылған аймақтарды картадан көрсет. Сақтардың дүниетанымы туралы қандай қорытынды жасауға болады? Сақтардың әйгілі археологиялық ескерткіштерін ата. Қайталанатын материалдар: Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы Көшпелі бақтшылық шаруашылықтың негізгі түрі Сақтардың мекендеген жері. Сақ қоғамы Сақтардың шаруашылығы мен тұрмысы Сақтардың тәуелсіздік үшін күресі Сақтардың мәдениеті Сабақты бекіту: «ККК» Топтастыру Бетпе-бет Эрудит Өрмекші ойындары мен әдістері арқылы өтілген материалдарды бекіту. Бағалау: Үйге тапсырма: ІІ тоқсан материалдарын қайталау 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §16. Үйсіндер тарихы, орналасқан жері Сабақтың мақсаты: Жетісуда шоғырланған Үйсін мәдениеті деп аталатын ескерткіштер, олардың хронологиялық шеңбері, қоғамдық құрылымы туралы түсіндіру. Үйсіндер туралы жазба деректерден мәлімет бере отырып, білім деңгейін жетілдіру, отансүйгіштікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сақтардың ескерткіштері табылған аймақтарды картадан көрсет. Оқулықтың мәтінінен сақтарда аңдың стильдің болғанын дәлелдейтін жерді тауып оқы. Сақтардың дүниетанымы туралы қандай қорытынды жасауға болады? Сақтардың әйгілі археологиялық ескерткіштерін ата. Жаңа сабақтың жоспары: Үйсіндердің орналасқан жері Үйсін атауы қытай жазбаларында б.з.б. 2 ғасырдан бастап кездеседі. Олар «ат жақты, аққұбаша, сары шашты» болып келеді. Үйсіндердің шығыс шегі бір кездерде Қытайдың солтүстік-батысындағы Бесбалық ауданы арқылы, батысында Шу мен Талас өзендерінің бойымен өткен. Қаратаудың шығыс беткейлеріне дейін созылып жатса керек. Олардың ордасы Қызыл Аңғар (Чигучен не Чигу) қаласы Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы аралығында орналасты. Үйсіндер туралы жазба деректер. Деректерде «Үйсіндердің үлкен гуньмосы Чигу қаласында тұрады, халқы 630 мың адам, әскері 188800 жауынгерден құрылады» деп жазылған. Қоғамдық құрылысы. Үйсіндердің басшысын «гуньмо» деп атаған. Оған «бек» деп аталған тайпа көсемдері мен ұсақ рубасылары бағынды. Сабақты бекіту: Үйсіндер туралы деректер қай ғасырларға жатады? Ертедегі үйсіндер мекендеген жерлерді картадан көрсет. Үйсіндердің қоныстары қай жерлерден табылды? Оларды сип. айтып бер. Үйсіндер қай елмен сауда қарым-қатынасын жасаған? Үйсіндерде бай адамдар қалай өмір сүрген? Бағалау: Үйге тапсырма: §16. Қосымша материалды оқып, мағынасын түсіндіру. / «Қытай патшайымының өлеңі» 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §17. Үйсіндердің шаруашылығы мен тұрмысы Сабақтың мақсаты: Үйсіндердің шаруашылығы мен тұрмысы туралы толық мағлұмат бере отырып, оқушыларды қазіргі шаруашылық түрлерімен салыстырту, белсенді, білімді азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Лекция Әдісі: баяндау Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Үйсіндер туралы деректер қай ғасырларға жатады? Ертедегі үйсіндер мекендеген жерлерді картадан көрсет. Үйсіндердің қоныстары қай жерлерден табылды? Үйсіндер қай елмен сауда қарым-қатынасын жасаған? Үйсіндерде бай адамдар қалай өмір сүрген? Жаңа сабақтың жоспары: Үйсіндердің мал шаруашылығы Егіншілік пен отырықшылық Үйсіндер егін алқабын өзен бойларына салған. Егісті суаруға арық суларын да қолданған. Ертедегі деректердің мәлімдеуінше, үйсіндер «ағаш егіп», «қалалар мен елді мекендер салған». Суармалы егістіктер, суландыру жүйесі, бау-бақшалар үйсіндердің астанасы Чигу қаласының айналасында орналасты. Шу мен Кеген өзендерінің жағалауларында қазбалар жүргізген ғалымдар бірнеше көне қаланың орнын тапты. Түрлі кәсіпшілік. Үйсін қоғамында тоқыма, жіп иіру, тері илеу, тастан, сүйектен қажетті бұйымдар жасау ісі де дамыған. Жіп иіру мен тоқымашылық өнері арқасында күнделікті тіршілікке қажетті киіз басу, жүннен киім тоқу, тігін тігу ісі де өрістеген. Мата тоқу үшін қарапайым, кәдімгі «өрмекке» ұқсас тоқыма кермесі қолданылған. Үйсіндердің салт-дәстүрі мен діни нанымдары. Сабақты бекіту: Үйсіндер қоныс салу үшін қандай жерлерді таңдаған? Малдың қандай түрлері өсірілді? Үйсіндер күнделікті тұрмысқа қажетті қандай бұйымдар жасады? Оларды жасау үшін нені пайдаланды? Суреттерді пайдалана отырып, үйсіндер жасаған қолөнер заттарына сипаттама бер. Бағалау: Үйге тапсырма: §17. Өзін-өзі тексеру сұрақтарына жауап беру. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §18. Қаңлылар туралы деректер. Қаңлы қоғамы Сабақтың мақсаты: Қаңлы қоғамы, олардың орналасуы, олар туралы деректер, қоғамдық құрылысы, археологиялық ескерткіштері туралы айта отырып, белсенді, білімді азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік: суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Үйсіндер қоныс салу үшін қандай жерлерді таңдаған? Малдың қандай түрлері өсірілді? Үйсіндер күнделікті тұрмысқа қажетті қандай бұйымдар жасады? Оларды жасау үшін нені пайдаланды? Суреттерді пайдалана отырып, үйсіндер жасаған қолөнер заттарына сипаттама бер. Үйсін ескерткіштері қай аймақтан көп табылған? Картадан көрсет. Жаңа сабақтың жоспары: Қаңлылар туралы деректер. Ежелгі Иранның б.з.б. 6 ғасырда жазылған «Авеста» деп таалатын қасиетті кітабында «Вэсаканың ер жүрек ұлдары ең биік, бәрінен жоғаты тұратын Канха қамалының алдында құрбандық берді» деп жазылыпты. «Кангүй», «канха» сөздері қазақтың Ұлы жүз тайпалық бірлестіктерінің бірі Қаңлы атауына ұқсас. Қаңлылардың орналасуы. Қаңлы мемлекеті оңтүстігінде қытаймен және Үйсіндермен көршілес жатты. Қытай өкілінің императорына хабарында «Қаңлылар өркөкірек, өжет келеді. Біздің елшілерімізге басын имейді. Орталық билік атынан келген өкілдерімізге үйсін елшілерінен төмен отырғызады. Оралдың билеушілері мен ақсақалдарына тамақты алдымен береді, ал содан соң барып біздің елшілерге тартады» делінеді. Қоғамдық құрылысы. Қаңлы елі өз ішінде бес бөлікке бөлініп, әр иелікті кіші хандар басқарған. Кіші хандар Ұлы ханға бағынған. Кіші хандарға бағынатын ру, тайпаларды көсемдер басқарған. Көсемдердің лауазымы мұрагерлік жолмен әкеден балаға берілген. Археологиялық ескерткіштер. Қауыншы, Отырар-Қаратау, Жетіасар Сабақты бекіту: Қаңлылар туралы қандай деректер бар? Оларда қаңлылар туралы не айтылады? Қаңлылар мекендеген жерлердің табиғи-климаттық жағдайын сипаттап айт. Көк-мардан қаласы ғалымдарға қандай мәлімет береді? Қаңлылардың қоғамдық жағдайы туралы әңгімеле. Бағалау: Үйге тапсырма: §18. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §19. Қаңлылардың шаруашылығы мен тұрмысы Сабақтың мақсаты: Егін шаруашылығы жақсы дамыған қаңлылардың металл өндірісі, сауда қатынастары, мәдениеті мен діни нанымдары туралы баяндай отырып, отансүйгіш, мәдениетті азамат тәрбиелеу Сабақтың түрі: аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік: суреттер, карта Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Қаңлылар туралы қандай деректер бар? Оларда қаңлылар туралы не айтылады? Қаңлылар мекендеген жерлердің табиғи-климаттық жағдайын сипаттап айт. Көк-мардан қаласы ғалымдарға қандай мәлімет береді? Қаңлылардың қоғамдық жағдайы туралы әңгімеле. Жаңа сабақтың жоспары: Егіншілік Мал шарушылығы мен кәсіпшілігі Металл өндірісі Сауда қатынастыры Қаңлылар Ұлы Жібек жолының аса маңызды орталық бөлігінде қоныстанды. Олар Кавказ бен Қара теңізге қарай кететін бағытын бақылап отырды. Мәдениеті мен діни нанымдары Қаңлылар арасында ән-күй, узыка, би өнері жақсы дамыды. Қос ішекті және бес ішекті музыкалық аспаптары мен сыбызғы-сырнайлары болған. Сабақты бекіту: Қаңлылардың егін шаруашылығы қалай дамыған? Қаңлылардың мал шаруашылығының өзіндік ерекшеліктері қандай? Қаңл. мал шару. егіншіліктен басқа тағы қандай кәсіпш. айналысқан? Қаңл. шет елдермен сауда байланысы болғанын дәлелдейтін нәрс-і ата. Қаңлыларда мәдениеттің қандай түрлері жақсы дамыған? Бағалау: Үйге тапсырма: § 19. «Биші бикеш» қосымша матераил. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §20. Ғұндар тарихының ерте кезеңі Сабақтың мақсаты: Халықтардың ұлы қоныс аударуығын негізін қалаушы ғұн мемлекетінің тарихы, құрылымы туралы баяндай отырып, оқушылардың тарихи санасын қалыптастыру, белсендігін арттыру. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Қаңлылардың егін шаруашылығы қалай дамыған? Қаңлылардың мал шаруашылығының өзіндік ерекшеліктері қандай? Қаңлылар мал шаруашылығы, егіншіліктен басқа тағы қандай кәсіпшілікпен айналысқан? Қаңлылардың шет елдермен сауа байланысы болғанын дәлелдейтін нәрселерді ата. Қаңлыларда мәдениеттің қандай түрлері жақсы дамыған? Жаңа сабақтың жоспары: Ғұндар тарихының ерте кезеңі Б.з.б. 1мыңжылдықта қазіргі Монғолияның оңтүстігінен каспий өңіріне дейінгі Орталық Азияның кең-байтақ кеңістігін әр түрлі тайпалар мекендеген. Қытай деректерінде, «ғұн», атауы б.з.б. 3 ғасырдың аяғында пайда болған. «Ғұн» сөзі «гун руң, хун ю» т.б. атаулармен тберілген. Қытайлар ғұндардың басшысын «шаньюй» деп атаған. Ғұндар мемлекетінің құрылымы Қытай дерегінде ғұндардың күш-қуаты туралы: «ғұндардың құдіреттілігі сондай, олардың елшісі қолындағы шаньюйдің сенім таңбаларымен көрші елдерге барды, ол елдер бір мемлекеттен екінші мемлекетке шығарып салып, азық-түлікпен қамтамасыз етіп тұрды...» мдеп жазылған. Ғұн тайпаларының бірлестігі Б.з.б. 55 жылы Ғұн мемлекеті оңтүстік және солтүстік ғұндар болыпекіге бөлінді. Ғұндар Қытайдың Хань әулетінің негізін қалаушы Лю-Банды да жеңіп, оларды өздеріне бағынышты етті. Сөйтіп, Байкал көлінен Тибет тауына дейін, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ өзенінің орта ағысына дейінгі аралықта құдіретті Ғұн мемлекеті пайда болды. Сабақты бекіту: Ғұндар туралы қандай деректерде айтылады? Ғұндар бағындырған тайпаларды картадан көрсет. Оқулықты пайдаланып, құдіретті Ғұн мемлекеті туралы әңгімеле. Қытайлар ғұндармен неге соғысты, ғұндар неліктен жеңілді, соғыстың салдарын айт. Бағалау: Үйге тапсырма: § 20. «Қытай төресінің кеңесі», тест тапсырмаларын шешу. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: § 21. Халықтардың ұлы қоныс аударуы. Сабақтың мақсаты: Халықтардың ұлы қоныс аударуы, ғұн жорықтарының маңызы, тарихтағы ғұндардың орын туралы айта отырып, Аттиланың өміріне тоқталу, фильмін көрсету. Белсенді, ізденімпаз, жан-жақты білімді ащзамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Ғұндар туралы қандай деректерде айтылады? Ғұндар бағындырған тайпаларды картадан көрсет. Оқулықты пайдаланып, құдіретті Ғұн мемлекеті туралы әңгімеле. Қытайлар ғұндармен неге соғысты, ғұндар неліктен жеңілді, соғыстың салдарын айт. Жаңа сабақтың жоспары: Халықтардың ұлы қоныс аударуы. Ғұн қоғамы ұшы-қиыры жоқ кең-байтақ жерді жайлап, көптеген тайпаның басын біріктірді, әскери соғыс қуаты орасан зор құдіретті мемлекетке айналды. Еділдің (Аттиланың) жеңімпаз жорығы оның атын бүкіл әлемге әйгілі етті. Ғұн жорықтарының маңызы. Аттила (Еділ) шамамен 400-453 жылдары өмір сүрген. Көптеген халықтардың жадында Ұлы ғұндардың бейнесі сақталып қалған. Аттилда туралы еңбектер 6 ғсырдан бастап әлі күнге дейін жазылып келеді. Неміс, францтуз, және итальян тілінде бірнеше туындылар шықты. Италияның атақты компазиторы Джузеппе Верди «Аттила» операсын жазды. Аттила бейнесі біздің халықтың есінде де сақталған. Халық оны «Еділ» деп атайды. Волга өзені де қазақша «Еділ» аталады. Тарихтағы ғұндар сипаттамасы. 448 жылы Аттиланың сарайында болып қайтқан Прииск оның сырт келбетін былай суреттейді: «Бір көрген адам оғның нағыз азиялық екенін бірден айтады. Басы үлкен, орта бойлы, мығым денелі. Қараған жерін тесіп өтетіндей, көзқарасы сұсты. Қозғалысы шапшаң, сенімді. Дауысы күмістей сыңғырлайды әрі құлаққа жағымды». Сабақты бекіту: Ғұндар Еуропаның қай мемлекеттеріне дейін жетті, картадан көрсет. Ежелгі деректерде ғұндар қалай аталады? Қосымша әдебиеттерді пайдаланып Аттила (Еділ) туралы әңгімеле. Ғұндардың жауларын жеңу себептері неде? Ойыңды дәлелде. Бағалау: Үйге тапсырма: §21. Шығармашылық тапсырма. «Ғұндардың әлемдік тарихта алатын орны жайлы әңгіме құрастырыңдар.» 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §22. Ғұндардың тұрмысы мен шаруашылығы. Сабақтың мақсаты: Тарихшы ғалымдардың деректерін келтіре отырып, ғұналрдың тұрмысы мен шаруашылығынан мол мағлұмат беру. Белсенділігі жоғары білімді, шыдамды, адамге Әдісі: интерактивті Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. ршілігі жоғары жеке тұлға қалыптастыру. Сабақтың түрі: аралас Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: қты бекіту: Ғұндар Еуропаның қай мемлекеттеріне дейін жетті, картадан көрсет. Ежелгі деректерде ғұндар қалай аталады? Қосымша әдебиеттерді пайдаланып Аттила (Еділ) туралы әңгімеле. Ғұндардың жауларын жеңу себептері неде? Ойыңды дәлелде. Б.з.б. 209 жылы Орталық Азиядағы ғұндарды Мөде басқарды.и Б.з.-дың 445 жылы ғұндардың басшысы Аттила болы. Бұл екі оқиғаның арасында қанша жыл өтті? Жаңа сабақтың жоспары: Ғұндардың тұрмысы Ғұндар Негізінен мал шаруашылығымен айналысты Аң аулаумен шұғылданды Егіншілікпен де шұғылданды Киіз үйде тұрды. Қоғамдық құрылысы Ғұндардың мәдениеті «полихромдық стиль» Сабақты бекіту: Оқулықтағы материалдарды пайдаланып, Сыма Цянь, Аммиан Марцеллин, Приисктің ғұндар туралы айтқандарын салыстыр. Ғұн қоғамында кімдер билік етті? Ғұндардың шаруашылығы туралы айтып бер. Ғұндардың билеушісі қалай билік жүргізген? Ғұндардың мәдениеті жөнінде әңгіме құрастыр. Бағалау: Үйге тапсырма: §22. Киіз үй туралы көлемді әңгіме құрастыр, іздену жұмыстарын жаса. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §23.Сармат тайпаларының орналасуы Сабақтың мақсаты: Сарматтардың орналасу территориясы, ескерткіштері, жорықтары туралы баяндай отырып, білікті, білімді азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі:интерактивті Көрнекілік: карта Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезең II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Оқулықтағы материалдарды пайдаланып, Сыма Цянь, Аммиан марцеллин, Приисктің ғұндар туралы айтқандарын салыстыр. Ғұн қоғамында кімдер билік етті? Ғұндардың шаруашылығы туралы айтып бер. Ғұндардың билеушісі қалай билік жүргізген? Ғұндардың мәдениеті жөнінде әңгіме құрастыр. Жаңа сабақтың жоспары: Сарматтар туралы деректер Сарматтар еліміздің батыс аумағын б.з.б. 8 ғасыр мен б.з.-дың 5 ғасырында мекендеген. Сарматтар мәдениеті. Савромат-сармат тайпалары Орталық Азия мен Қара теңіз өңірі мәдениеттерін байланыстырды. Көршілес Босфор мемлекетімен байланыс орнатып, Алдыңғы Азия, Солтүстік Кавказға, Парфияға жаулаушылық жорықтар жасады. Сарматтар туралы болжамдар. Сарматтардың наным-сенімі. Сабақты бекіту: Сарматтар ескерткіштері Қазақстанның қай аймақтарында табылған? Картадан көрсет. Савроматтар мен сарматтардың байланысы қандай? «Савромат-сарматтардың көне замандағы орны» деген тақырыпта эссе жаз Сарматтар туралы жазған тарихшыларды ата. Бағалау: Үйге тапсырма: § 23. Тест. Амазонкалар туралы аңызды оқып, түсінігін айту. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §24. Сарматтардың қоғамдық құрылысы, шаруашылығы мен тұрмысы Сабақтың мақсаты:
Қоғамдық құрылысы, тұрмысы,шаруашылығы, заттай мәдениеті, ескерткіштері туралы баяндай отырып, білімді, азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: дәстүрлі Әдісі: баяндау Көрнекілік:карта, суреттер
II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сарматтар ескерткіштері Қазақстанның қай аймақтарында табылған? Картадан көрсет. Савроматтар мен сарматтардың байланысы қандай? «Савромат-сарматтардың көне замандағы орны» деген тақырыпта эссе жаз Сарматтар туралы жазған тарихшыларды ата. Жаңа сабақтың жоспары: Қоғамдық құрылысы.
Сарматтардың тұрмысы Сарматтардың шаруашылығы
Сарматтардың заттай мәдениеті Соңғы сармат кезеңінің Атырау облысы Жылыой суданы жерінен табылған аралтөбе ескерткішінен үш оба қазылған. Қабірден көсемнің қару-жарағы, әшекейлі бұйымдарынан басқа абыз асатаяғының бөліктері табылған. Сабақты бекіту: Сарматтарда әлеуметтік-тұрмыстық теңсіздік болғанын неден көреміз? Әскери демократияның мәні неде? Сарматтардың әсемдік заттарын ата. Сармат ыдыстарында кейінгі қазақ ыдыстарымен ұқсастық бар ма? Сармат ескерткіштерінің ерекше белгілерін ата. Бағалау: Үйге тапсырма: §24. Өзін-өзі тексеру сұрақтарына жауап беру. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: Қайталау. Сабақтың мақсаты: Үйсіндер, Қаңлылар, Ғұндар, Сарматтар тақырыбын , сонымен қоса ІІІ тоқсан материалдарын қайталай отырып, белсенділігі жоғары азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі:Қайталау Әдісі: интерактивті, сұрақ жауап Көрнекілік:карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сарматтарда әлеуметтік-тұрмыстық теңсіздік болғанын неден көреміз? Әскери демократияның мәні неде? Сарматтардың әсемдік заттарын ата. Сармат ыдыстарында кейінгі қазақ ыдыстарымен ұқсастық бар ма? Сармат ескерткіштерінің ерекше белгілерін ата. Қайталанатын материалдар: Үйсіндердің тарихы, орналасқан жері, шаруашылығы мен тұрмысы. Қаңлылар, олардың қоғамдық құрылысы, шаруашылығы мен тұрмысы. Ғұндар тарихы, Ғұн мемлекетінің қалыптасуы Халықтардың ұлы қоныс аударуы Ғұндардың тұрмысы мен шаруашылығы Сармат тайпаларының орналасуы. Сарматтардың қоғамдық құрылысы, шаруашылығы мен тұрмысы Сабақты бекіту: «ККК» Топтастыру Бетпе-бет «Эрудит» «Өрмекші» ойындары мен әдістері арқылы өтілген материалдарды бекіту. Бағалау: Үйге тапсырма: ІІІ тоқсан материалдарын қайталау 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §25. Ерте темір дәуіріндегі Орталық Қазақстан Сабақтың мақсаты: Ерте темір дәуіріндегі Сарыарқаның тұрғындары, олардың шаруашылығы ескерткіштерінің ерекшеліктерімен таныстыра отырып, тарихи танымы жоғары дәрежеде қалыптасқан тұлға қалыптастыру. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік:карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сарматтарда әлеуметтік-тұрмыстық теңсіздік болғанын неден көреміз? Әскери демократияның мәні неде? Сарматтардың әсемдік заттарын ата. Сармат ыдыстарында кейінгі қазақ ыдыстарымен ұқсастық бар ма? Сармат ескерткіштерінің ерекше белгілерін ата. Жаңа сабақтың жоспары: Ерте темір дәуіріне шолу Сарыарқа-ұлы дала Сарыарқаны Шығыста Тарбағатай тау сілемдері, Батыста созылып жатқан Торғай ойпаты қоршап тұр. Солтүстікке қарай Өлеңті, Сілеті, Есіл, Нұра, Құланөтпес өзендері ағып жатыр. Ал оңтүстікке қарай Аягөз, Қаратал, Жәмші, Мойынты, Сарысу, сарыкеңгір, Қаракеңгір өзендері ағады. Олардың бәрі бір сағадан бастау алады. Сарыарқаның тұрғындары Ежелгі заманда Сарыарқаның солтүстік батысында аргиппейлер, орталығында исседондар, шығысында аримаспылар тұрған. Шаруашылығы Кейбір ғалымдардың пікірінше, «мұртты қорғандар» бағдаршам рөлін атқарған. Шынында, «мұртты қорғандар» белгілі бір бұрышпен салынған да, оңтүстік, солтүстік, шығыс, батыс бағытты көрсетеді. Сабақты бекіту:Сарыарқа атауы қандай мағына береді? Орталық Қазақстандағы қорғандарды сақ қорғандарымен салыстыр. Тасмола мәдениетінің алғашқы есерткіштері қай жерде ашылды? Темір дәуірінде Орталық Қазақстанды қандай тайпалар мекендеген? Бағалау: Үйге тапсырма: §25. Ерте темір дәуіріндегі Орталық Қазақстан. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §26. Солтүстік Қазақстан. Сабақтың мақсаты: Тарихта Ұлыбай-Тасмола мәдениеті деген атпен қалған Солтүстік Қазақстанның ерте темір дәуіріндегі жағдайы, ескерткіштері, металды өңдеу әдісі т.б. туралы айта отырып, белсенділігі жоғары, иманды азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік: карта Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сарыарқа атауы қандай мағына береді? Орталық Қазақстандағы қорғандарды сақ қорғандарымен салыстыр. Тасмола мәдениетінің алғашқы есерткіштері қай жерде ашылды? Темір дәуірінде Орталық Қазақстанды қандай тайпалар мекендеген? Жаңа сабақтың жоспары: Солтүстік Қазақстанның табиғат ерекшеліктері Тұрғындар туралы жазба деректер Тіл білімі мамандары «аргиппей» сөзін латын тілінен «ақ жалды жүйрік аттардың иелері» деп аударады. Солтүстік Қазақстан тұрғындары б.з.б. 1 мыңжылдықта көшпелі өмір салтына ауысқан. Мал бағу ерекшеліктері Қазақ даласында оқта-текте жұт болып тұрды. Жерді қалың мұз басып, мал шөп тауып жеу үшін тұяғымен оны жара алмайды. Жұт 6-8, кейде 10-12 жылда бір қайталанып тұрды. Ерте темір дәуірінің ескерткіштері Металл ұқсату Сабақты бекіту: Солтүтік Қазақстан деген тарихи географиялық ұғымға бүгінгі қай облыстар кіреді? Қазақстанның әр түрлі аймақтарындағы табиғат пен климаттың ерекшеліктерін Солтүстік Қазақстанмен салыстыр. Солтүстік Қазақстанда мал жаю ерекшеліктері неде? Жұт дегеніміз не? Халық табиғаттың бұл құбылысына қарсы қалай күресті? Солтүстік Қазақстанмен Орталық Қазақстанның ерте темір дәуірі мәдениетіндегі ұқсастықтарды ата. Бағалау: Үйге тапсырма: § 26. Шығармашылық тапсырма Ұлыбай-Тасмола мәдениетінің Қазақстанның басқа өңірлердің мәдениетімен ұқсастықтары мен ерекшеліктерін ата.
Ерте темір дәуіріндегі Шығыс Қазақстан, оның табиғат жағдайлары, осы өңірге тән Шілікті патша қорғандарыжалпы бұл аймақты мекендеген аримаспылар туралы баяндай отырып, белсенді, білімді, шыдамды, ұлтжанды азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік:карта, суреттер, сызба. Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Солтүтік Қазақстан деген тарихи географиялық ұғымға бүгінгі қай облыстар кіреді? Қазақстанның әр түрлі аймақтарындағы табиғат пен климаттың ерекшеліктерін Солтүстік Қазақстанмен салыстыр. Солтүстік Қазақстанда мал жаю ерекшеліктері неде? Жұт дегеніміз не? Халық табиғаттың бұл құбылысына қарсы қалай күресті? Солтүстік Қазақстанмен Орталық Қазақстанның ерте темір дәуірі мәдениетіндегі ұқсастықтарды ата. Жаңа сабақтың жоспары: Табиғат жағдайы мен халқы Шығыс Қазақстан аумағын етеде аримаспылар мекендеген Шығыс Қазақстан-ежелден адамға жайлы, малға шұрайлы жер. Оның жайылымы мол шалғынды аймақтары мен тау жоталары, түрлі металдарға бай кен орындары бұл жерде көне мәдениеттердің қалыптасуына себеп болды. Шілікті патша қорғандары Шығыс Қазақстанның Зайсан ауданы жеріндегі жазықта сақ дәуірінің 200-ден аса обалары орналасқан. Оның ішінде 50-ден астамыпатша немесе ақсүйектер ескерткіштері саналады. Берел қорымдары Мәдениеті Сабақты бекіту: Шығыс Қазақстан табиғат жағдайларын Солтүстік Қазақстанның табиғатымен және климатымен салыстыр. Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірін мәдениеті қай аймақтың мәдениетімен ерекше байланысты болған? Шіліктіобасы мен Бесшатыр обасының құрылысындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды тізіп жаз. Берел қорғандарын салу үшін иқай саладағы білімді игеру керек екенін ойлап көр. Берел обасы туралы қысқаша әңгіме құрастыр. Бағалау: Үйге тапсырма: §27. Шығыс Қазақстандағы ерте темір дәуірі. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §28. Ежелгі Қазақстан мәдениеті Сабақтың мақсаты: Ежелгі Қазақстан аумағын мекендеген көшпелі тайпалар, олардың өркениеті, Ұлы Жібек жолының сол кездегі қоғам үшін маңызын аша отырып, белсенділігі жоғары білімді азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік:карта Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Шығыс Қазақстан табиғат жағдайларын Солтүстік Қазақстанның табиғатымен және климатымен салыстыр. Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірін мәдениеті қай аймақтың мәдениетімен ерекше байланысты болған? Берел қорғандарын салу үшін иқай саладағы білімді игеру керек екенін ойлап көр. Жаңа сабақтың жоспары: Көшпелілер өміріндегі адамгершілік құндылықтар мен өнер. Көшпелілер тұрмысындағы адамгершілік пен әкімшіліктің жүйесі қытайлардың назарын аударып отырған. Қытай билеушілері ғұндардың шабуылынан ғана емес, көбінесе қытайлардың Далаға кетіп қалуынан да қорыққан. Археологтар ғұндардың баспаналары жайлы... Көшпелілердің әскери өмірі «Аң стилі» өнері б.з.б. 7-6 ғасырларда шыққан. Ұлы Жібек жолының көшпелілер үшін маңызы. Б.з.б. 6-3 ғасырларда сақтар Қытаймен, Үндістан және Персиямен сауда-саттық жүргізіп тұрған. Бұған сақ обаларынан табылған қытай айналары, Ираннан әкелінген бұйымдар дәлел болады. Сабақты бекіту: Көшпелілердің материалдық және рухани мәдениеттегі жетістіктері, жалпы адамзат тарихына қосқан үлесі туралы айтып бер. «Полихром стилі» туралы не білесің? Оны «аң стилімен» салыстыр. Ұлы Жібек жолы туралы әңгіме құрастыр. Қазақстанның аумағы арқылы қандай тауарлар тасымалданған? Бағалау: Үйге тапсырма: §28. Өзін-өзі тексеру сұрақтарына жауап беру. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §29. Көшпелілердің сал-дәстүрі мен діни нанымдары Сабақтың мақсаты: Қазақстанның ертедегі тұрғындары-сақтар, ғұндар, үйсіндер, қаңлылар мен сарматтардың наным-сенімдері, бұл тайпалардың мәдениетіндегі ұқсастықтар, ескерткіштеріндегі ерекшеліктер, дәстүрі туралы толық-қанды мәлімет бере отырып, ұтжанды, мәдениетті жеке тұлға қалыптастыру. Сабақтың түрі:аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік:сызба, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Көшпелілердің материалдық және рухани мәдениеттегі жетістіктері, жалпы адамзат тарихына қосқан үлесі туралы айтып бер. Көшпелілердің қандай заттарды ойлап тапқанын айт. Ұлы Жібек жолы туралы айт. Қазақстанның аумағы арқылы қандай тауарлар тасымалданған? Жаңа сабақтың жоспары: Көшпелілердің діни-нанымдары Қазақстан аумағын жайлаған ежелгі тайпалар ата-баба аруағына, көк тәңіріне сыйынған. «Олардың жерлеу ғұрыптары, әдет-салты мен күнделікті тұрмысы ұқсас болған» деген сөздерді ертедегі грек тарихшыларының еңбектерінен оқи аламыз. Олар көшпелілердің «басқалармен достық, адал, әрі шынайы қарым-қатынасындағы» қайырымдылық пен әділеттікті атап айтқан. Мәдениеттегі ұқсастықтар. Ескерткіштері Сабақты бекіту: Көшпелі халықтардың діни нанымдары туралы әңгіме құрастыр. Сақ, үйсін, ғұн, қаңлы, сармат тайпалырының салт-дәстүрінде қандай ұқсастықтар бар? Бағалау: Үйге тапсырма: §29. Шығармашылық тапсырма. Картадан ежелгі Қазақстан тұрғындарының, тайпалық одақтар мен мемлекеттердің орналасу аумағын көрсетіңдер. Олардың ерекшеліктері мен ұқсастығын анықтаңдар. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §30. Ежелгі дәуір адамдарының бет пішіні Сабақтың мақсаты: Тарихи, қола дәуірінің ежелгі адамдардың , жалпы антропология ғылымы туралы айта отырып, оқушыларды ғылым-білімге, адамгершілікке, белсенділікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік:карта, суреттер, сызба Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Көшпелі халықтардың діни нанымдары туралы әңгіме құрастыр. Сақ, үйсін, ғұн, қаңлы, сармат тайпалырының салт-дәстүрінде қандай ұқсастықтар бар? Жаңа сабақтың жоспары: Антропология дегеніміз не? Тарихи антропология Қола дәуірінің антропологиялық сипаттамасы Сонымен Андрон мәдениетін қалдырған тайпалардың түр-түсі қандай болды? Жалпы алғанда, Қазақстан жерін қола дәуірі заманында еуропоидтік нәсілге жататын адамдар мекендеген. Олар қырмұрынды, ат жақты, өңі ақшыл, шашы сарғыштау, бойы орташалау болып келген. Ерте темір дәуірі адамдарының түр-түсі. Монғолоидтық белгілер Солтүстік және Шығыс Қазақстан жерін мекендеген сақтарда көбірек байқалады. Ал Жетісу мен Оңтүстік Қазақстан сақтарында монғолоидтық нышандар аздау кездеседі. Ежелгі дәуір адамдарының бет бейнесі (антропологиясы) тақырыбына қорытынды. /Жалпы, темір дәуірінің аясында Қаз. жерін мекендеген көне этностардың бет әлпетінде біртіндеп монғолоидтық белгілер көбейе бастады./ Сабақты бекіту: Антропология ғылымы жөнінде әңгіме құрастыр. Қола дәуірінде Қазақстан жерін мекендеген тайпалардың нәсілі қандай болды? Ерте темір дәуіріндегі қазақ жерін мекендеген жұрттардың нәсіліне сипаттама бер. Бағалау: Үйге тапсырма: §30. Тест. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: Тест Сабақтың мақсаты: Тест тапсырмаларын беру арқылы бір жылғы Ежелгі Қазақстан тарихы пәнінен алған білімдерін пысықтау, белсенділігін арттыру, білімдерін жетілдіру. Сабақтың түрі: Қайталау Әдісі: тест Көрнекілік:карта, суреттер Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Қазақстан жеріндегі тас дәуірі Қазақстан территориясындағы ежелгі адам іздері қай дәуірге жатады?А)Ерте тас дәуірі Орталық Қазақстаннан табылған ерте палеолит дәуірінің археологиялық ескерткіштерін анықта.С)Құдайкөл Кейінгі палеолит дәуірінің археологиясын атаС)Б.з.б.40мың-12мың жыл Жебелі садақ пен бумеранг қай дәуірде пайда болды?В)Мезолитте Кейінгі палеолит дәуірінде ежелгі адамның қайсысы қалыптасты?Е)Кроманьондық Еңбек құралдарын жасаудың нуклеустік әдісі қай дәуірде кең тарады?Д)Мустьер дәуірі Неолит дәуірінде Қазақстанның қай аумағында яшма мен кварциттен еңбек құралдары жасалды?В)Солт.-Шығыс Балхашта Кейінгі палеолит қай кезеңді қам-тиды?С)35-30мың-12-10мың ж. бұр. Мезолит дәуіірнің ескерткіші-Дүзбай тұрағы Қазақстанның қай жерінен табылды?Солт. Қаз. Ерте палеолит дәуірінде тас құралдар жасау тәсілі қалай аталды?А)Жарып түсіру техникасы Орта палеолит дәуірінің ең көне тұрағын ата.В)Обалысай тұрағы Қай кезеңде шаруашылық еңбек қалыптасып өнім өндіру шықты?С)Неолит Рулық қауым кезінде меншіктің қай түрі қалыпт-асқан?А)Ортақ меншік «Қытай адамы» қалай аталды ?С)Синантроп Кейінгі палеолит дәуірінің ескерткіші-Шақпақата тұрағы Қазақстанның қай аймағынан табылды ?Д)Батыс Қазақстан Жеңіл найза, ілмекті сүңгілер мен боластар қай дәуірде шыққан ? С)кейінгі палеолит Сатшықыз тұрағы қай кезеңге жатады ? Д)Б.з.б. 5 мың-3 мың жыл. Неолит дәуірінде тас өңдеу техника-сының қандай тәсілі пайда болды ? С)Жылтырата тегістеу тәсілі Ерте палеолит дәуірінің археологиялық ескерткіштерін атаңызЕ)Жаман айбат тұрағы Келтеминар мәдениетінің хрон-қ кезеңін тап ?А)б.з.б ІVмың ж. аяғы-II мың ж.басы Алғашқы адамның даму эволюциясы қайсы тарихи кезеңде жетіліп бітті ?А)Тобырда Мустьер деп қай дәуірді атайды ? В)Ортапалеолит Палеолит дәуірінің кезеңін анықта ?С)б.з.б. 2 млн.-12 мың ж. Шару. еңбектің қалыпт., өнім өндіру кезеңі қашан болды Д)б.з.б.5-3 мың ж. Палеолит дәуірінің ескерткіші қайсысы?С)Ащысай, Үсіктас Қаз. территор. қанша неолиттік және энеолиттік ескерткіштер табылды ? Е)600 Неолит дәуірінде Ботай тұрағынан не табылды ?Д)Жертөледен жылқы сүйектері Кейінгі палеолит дәуірінде күрделі діни сенімнің болғандығын не көрсетеді?В)Мәйітке қызыл бояу ж.у Мезолит дәуірінің кезеңін анықта ? В)б.з.б. 12 мың-5 мың ж. Тік жүретін адам қай дәуірде өмір сүрген? А)Ежелгі палеолит Адам баласы жер бетінде қашан пайда болды ?В)б.з.б.2млн. жыл Қазақстан климатының үлкен өзгеріс-терге ұшырап, мұз басу кезеңі болған уақыт: В)б.з.б.100-80мың ж. Тас өңдеу әдістері қай дәуірде жоғары нәтижеге жетті ? С)Неолит Қазақст. қай аумағынан ежелгі палеолит кезеңіне жататын ескерткіштер табылды ? Д)Оңтүстік Қазақстан Питекантроп қашан табылды? С)1890ж. Туыстық қауымдастықты не алмастырды ? В)Көршілік қауым Адамзат қазіргі зам. адамзат қалпына қашаннан бастап келді ? Е) 40мың жыл бұрын Тас ғасыры қай кезеңмен аяқталды?Д)Неолит Алғашқы еңбек құралдарының атауы:А)Чоппер Мустьер дәуірінің хронологиясы-С)б.з.б.140мың-40мың ж. Сабақты бекіту: «ККК» Топтастыру Бетпе-бет Эрудит Өрмекші ойындары мен әдістері арқылы өтілген материалдарды бекіту. Бағалау: Үйге тапсырма: материалдарын қайталау 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: Қорытынды сабақ Сабақтың мақсаты: Жыл бойында өткен материалдарды қайталай отырып, белсенділігі жоғары азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі:Қайталау Әдісі: интерактивті, сұрақ жауап Сабақтың жоспары I. Ұйымдастыру кезеңі II Үй тапсырмасын тексеру III Жаңа сабақ IV Жаңа сабақты бекіту V Қорытындылау,бағалау VI Үйге тапсырма. Көрнекілік:карта, суреттер Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару Қайталанатын материалдар: Алғашқы терімшілер мен аңшылар Көшпелі мал шаруашылығы-тіршіліктің қайнар көзі Қазақстан аумағындағы тайпалық одақтар мен мемлекеттерҚазақстан көшпелілерінің мәдени жетістіктері Сабақты бекіту: «ККК» Топтастыру Бетпе-бет Эрудит Өрмекші ойындары мен әдістері арқылы өтілген материалдарды бекіту. Бағалау: Үйге тапсырма: ІҮ тоқсан материалдарын қайталау жүктеу/скачать 0,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||