Сабақтың тақырыбы: Ашық және қысаң дауыстылар Сабақтың мақсаты



Дата10.06.2017
өлшемі282,55 Kb.
#18485
түріСабақ
Күнделікті сабақ жоспары

03.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Ашық және қысаң дауыстылар



Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Ашық және қысаң дауыстылардың жасалу жолы мен сөз ішінде айтылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды сөйлегенде дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.



  1. Әріп пен дыбыстың айырмашылығы неде?

  2. Қанша дыбыс қазақ тілінде специфистикалық дыбыс болып саналады?

  3. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жіктелуі туралы

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Дауысты дыбыстарды, жуан және жіңішке дыбыстарды қайталата отырып ашық және қысаң дыбыстар ұғымын түсіндіру.

Жаттығулар жұмысын орындату.



V.Жаңа білімді бекіту.Ашық және қысаң дауысты дыбыстар туралы сұрақтар қою.

VІ. Сабақты қорытындылау.

Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.



Үйге тапсырма беру.

Күнделікті сабақ жоспары

05.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Еріндік және езулік дыбыстар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Еріндік және езулік дауыстылардың жасалу жолы мен сөз ішінде айтылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды сөйлегенде дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.



  1. Әріп пен дыбыстың айырмашылығы неде?

  2. Қанша дыбыс қазақ тілінде специфистикалық дыбыс болып саналады?

  3. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жіктелуі туралы

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Дауысты дыбыстарды, жуан және жіңішке, ашық және қысаң дыбыстар қайталата отырып еріндік және езулік дыбыстар ұғымын түсіндіру.

Жаттығулар жұмысын орындату.



V.Жаңа білімді бекіту.Еріндік және езулік дауысты дыбыстар туралы сұрақтар қою.

VІ. Сабақты қорытындылау.

Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.



Үйге тапсырма беру.

Күнделікті сабақ жоспары

07.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Дауыстылардың жазылуы

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Дауыстылардың жазылуы мен сөз ішінде айтылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды жазу барысында дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Дауысты дыбыстардың бөлінуін қайталата отырып дыбыстардың жазылуы туралы ережелерді түсіндіру.

Жаттығулар жұмысын орындату.



V.Жаңа білімді бекіту.Дыбыстардың жазылуы туралы сұрақтар қою

VІ. Сабақты қорытындылау.

Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.



Үйге тапсырма беру.

Күнделікті сабақ жоспары

10.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Дауыссыз дыбыстар.Қатаң дауыссыздар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Дауыссыздардың жасалу жолы мен қолданылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды сөйлегенде дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Өкпеден шыққан ауаның кедергіге ұшырап шығуы барысында жасалған дыбыстар дауыссыз дыбыстар деп аталады. Олар 3- ке бөлінеді. Үнді, ұяң, қатаң

Қатаң дауыссыздарды түсіндіру.

Жаттығулар жұмысын орындату.

V.Жаңа білімді бекіту.Дауыссыз дыбыстар,қатаң дауыссыздарды текст оқып ішінен ауызша және жылдам табу жұмысын жүргізу.

VІ. Сабақты қорытындылау.

Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.



Үйге тапсырма беру.

Күнделікті сабақ жоспары

0.02.2014 6+ 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Ашық және қысаң дыбыстар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Ашық және қысаң дауыстылардың жасалу жолы мен сөз ішінде айтылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды сөйлегенде дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.



  1. Әріп пен дыбыстың айырмашылығы неде?

  2. Қанша дыбыс қазақ тілінде специфистикалық дыбыс болып саналады?

  3. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жіктелуі туралы

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Дауысты дыбыстарды, жуан және жіңішке дыбыстарды қайталата отырып ашық және қысаң дыбыстар ұғымын түсіндіру.

Жаттығулар жұмысын орындату.



V.Жаңа білімді бекіту.Ашық және қысаң дауысты дыбыстар туралы сұрақтар қою.

VІ. Сабақты қорытындылау.

Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.



Үйге тапсырма беру.

Күнделікті сабақ жоспары

17.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: дауыссыздардың жазылу емлесі

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. дауыссыздардың жасалу жолы мен сөз ішінде айтылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды сөйлегенде дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.



  1. Әріп пен дыбыстың айырмашылығы неде?

  2. Қанша дыбыс қазақ тілінде специфистикалық дыбыс болып саналады?

  3. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жіктелуі туралы

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Дауысты дыбыстарды, жуан және жіңішке дыбыстарды қайталата отырып ашық және қысаң дыбыстар ұғымын түсіндіру.Жаттығулар жұмысын орындату. Үлестірме қағаздармен және жүгіртпелі қағазбен жұмыс

V.Жаңа білімді бекіту.Ашық және қысаң дауысты дыбыстар туралы сұрақтар қою.

VІ. Сабақты қорытындылау. Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.

Үйге тапсырма беру.

Күнделікті сабақ жоспары

0.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Ашық және қысаң дыбыстар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Ашық және қысаң дауыстылардың жасалу жолы мен сөз ішінде айтылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды сөйлегенде дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.



  1. Әріп пен дыбыстың айырмашылығы неде?

  2. Қанша дыбыс қазақ тілінде специфистикалық дыбыс болып саналады?

  3. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жіктелуі туралы

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Дауысты дыбыстарды, жуан және жіңішке дыбыстарды қайталата отырып ашық және қысаң дыбыстар ұғымын түсіндіру.

Жаттығулар жұмысын орындату.



V.Жаңа білімді бекіту.Ашық және қысаң дауысты дыбыстар туралы сұрақтар қою.

VІ. Сабақты қорытындылау.

Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.



Үйге тапсырма беру.

Күнделікті сабақ жоспары

0.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Ашық және қысаң дыбыстар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Ашық және қысаң дауыстылардың жасалу жолы мен сөз ішінде айтылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды сөйлегенде дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.



  1. Әріп пен дыбыстың айырмашылығы неде?

  2. Қанша дыбыс қазақ тілінде специфистикалық дыбыс болып саналады?

  3. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жіктелуі туралы

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Дауысты дыбыстарды, жуан және жіңішке дыбыстарды қайталата отырып ашық және қысаң дыбыстар ұғымын түсіндіру.

Жаттығулар жұмысын орындату.



V.Жаңа білімді бекіту.Ашық және қысаң дауысты дыбыстар туралы сұрақтар қою.

VІ. Сабақты қорытындылау.

Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.



Үйге тапсырма беру.

Күнделікті сабақ жоспары

0.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Ашық және қысаң дыбыстар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік. Ашық және қысаң дауыстылардың жасалу жолы мен сөз ішінде айтылуын түсіндіру.

Дамытушылық. Фонетика ғылымы туралы білімдерін одан әрі дамыту.

Тәрбиелік. Оқушыларды дыбыстарды сөйлегенде дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.



Құрал - жабдықтар: оқулық, дәптер

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу. Балаларды сабаққа дайындау.Сабаққа қатысымын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс

ІІІ. Білімді қайталау. Оқушыларға фонетика ғылымы туралы сұрақтар қою.



  1. Әріп пен дыбыстың айырмашылығы неде?

  2. Қанша дыбыс қазақ тілінде специфистикалық дыбыс болып саналады?

  3. Дауысты және дауыссыз дыбыстардың жіктелуі туралы

ІV. Жаңа білімді қалыптастыру.Дауысты дыбыстарды, жуан және жіңішке дыбыстарды қайталата отырып ашық және қысаң дыбыстар ұғымын түсіндіру.

Жаттығулар жұмысын орындату.



V.Жаңа білімді бекіту.Ашық және қысаң дауысты дыбыстар туралы сұрақтар қою.

VІ. Сабақты қорытындылау.

Бүгінгі сабақтан алған білімдері және жаттығулар жұмысы барысында туған сұрақтар төңірегінде оқушылардың пікірін тыңдау.

Сабақ процесінде берген жауаптарына орай бағалау.



Үйге тапсырма беру.
Күнделікті сабақ жоспары

21.02.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Буын.Буынның түрлері

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: оқушыларға буын және оның түрлері  жайында жалпы мағлұмат бере отырып, ашық буынды, тұйық буынды, бітеу буынды жаттығу жұмыстары мен тапсырмалар арқылы меңгерту.

2. Тәрбиелік: оқушыларды еңбекке, ізгілікке, елжандылыққа тәрбиелеу.

3. Дамытушылық: оқушылардың лингвистикалық дүниетанымдарын кеңейту, фонетикалық талдау жасау дағдыларын арттыру, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

Сабақтың типі: аралас

Сабақтың түрі: дәстүрлі

Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, жаттығу, талдау.

Сабақтың көрнекілігі: тақырыпқа байланысты кесте

Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: 1. Оқушылармен сәлемдесу.

2. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.

3. Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

1.Буын туралы түсінік

2. 299,300,301-жаттығулар.

ІІІ. Жаңа сабақ. 

Жеке дауыстыдан және дауысты мен дауыссыз дыбыстардың тіркесінен жасалатын болғандықтан, оның құрамы үнемі бір қалыпты болмайды. Қазақ тілінде буынның үш түрі бар. Олар 1) ашық ; 2) тұйық  3) бітеу .

1. Ашық . Жалғыз дауыстыдан құралған немесе дауыстыдан басталып, дауыстыға аяқталған буынды ашық буын деп атаймыз: а-ға, ба-ла, қа-ла т. б. Ашық буынның ішіндегі жалғыз дауыстыдан болған буынды жалаң дейміз: а-дам, а-та.

2. Тұйық. Дауыстыдан басталып, дауыссызға аяқталған буынды тұйық  деп атаймыз: ат, аз, ақ, өрт, ұл, ант, т. б.

Тұйық буынға жалаң қосатын болсаң, онда  жігі өзгереді: өрт+і-өр-ті, оқ+ы-о-ғы, еп+і-е-бі, ек+ін-е-гін т. б.

3. Бітеу . Дауыссыздан басталып, дауыссызға аяқталған (дауысты дыбыс ортада келетін) буынды бітеу  дейміз: тал, төрт, бар, жаз, кел, кең, қант, т. б.

Сөздік қорды құрайтын түбір сөздердің көбі тұйық және бітеу буынды болып келеді. Ашық буынның өз алдына сөз болуы өте сирек.

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Талдау жұмысы

Әр оқушы өз туған мекенінің атауына фонетикалық талдау жасайды.

Ал –тұйық 

ма – ашық 

ты –ашық 

а – дауысты, жуан, ашық, езулік

л – дауыссыз, үнді ауыз жолды.

м – дауыссыз, үнді, мұрын жолды

т – дауыссыз, қатаң.

ы – дауысты, жуан, қысаң, езулік.

Аулада ойнап жүр едік, екі атты адам бір үйір түйені қуалай айдап, мал қораға кіргізді. Қызық көріп қасына бардық. Түйелердің ішінде менің назарым ауғаны – боталы ақ інген. Інгеннің өзіне айнымай ұқсаған сүттей аппақ кішкене ботасы бар. Шудалары ақ жібектей желкілдеп, тұла бойын басқан аппақ ұлпа жүндері мақтадай үлбіреп тұр. Қап-қара мойылдай дөңгелек үлкен көздері жәудіреп, еріксіз қызықтырады. Әжемнің «Ой, ақ ботам» деп мені аймалайтыны есіме түсіп, мен де әжеме дәл осындай әдемі көрінем бе екен деп ойладым.

Түйелерден сескенгендіктен, ұмтыла жүгіріп баруға батылым жетпей тұр едім, ақ бота маған жақындап келіп, өзіндей бала екенімді сезіп ойнағысы келді ме, әйтеуір, мойнын созып, мені иіскеледі. Сол сәттен бастап мен ақ ботаға бауыр басып кеттім.

(Т. Әубәкіров)

3. Семантикалық картамен жұмыс.

Фонетика тарауын қайталау.

Әріптер Тілдің қатысына қарай--------Жақтың қатысына қарай --------Ерін мен езудің қатысына қарай

---------------жуан /жіңішке ------------------ ашық /қысаң -------------------------еріндік /езулік

А

Ә



Е

И

О



Ө

Ұ

Ү



У

Ы

І



Э

V. Үй тапсырмасын беру:

1. Фонетика тарауын қайталау.

2. 309-жаттығу

VI. Оқушылардың жауаптарын бағалау.

VII. Сабақтың аяқталуы.



Күнделікті сабақ жоспары

24.02.2014 5 «б» сыныбы
Сабақтың тақырыбы: Тұйық буын 
Сабақтың мақсаты: 
1.Білімділік: оқушыларға буын туралы түсінік беру,буынның түрлерімен таныстыру және жасалу жолдарын үйрету. 
2.Дамытушылық: оқушылардың есте сақтау қабілеті мен ойлау дәрежелерін дамыту. 
3. Тәрбиелік :жауапкершілік пен ұқыптылыққа тәрбиелеу. 
Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгерту сабағы. 
Көрнекілігі: Сызба,плакат,улестірмелі қағаз. 
Сабақтың әдісі: Проблемалық әдіс,түсіндіру,оқу,сұрақ-жауап. 
Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру. 
а) оқушылардың зейінін тұрақтандыру. 
ә)сабақтың ұранымен таныстыру. 
Зейін қойсаң-ұғарсың, 
Іздесең-табарсың, 
Талаптансаң-жетерсің. 
б)оқушылардың психологиялық тұрғыда сабаққа дайындау мақсатында тренинг өткізу. 
(оқушылар қол ұстасып тұрып,бір-біріне сәттілік,жақсы тілектер тілейді.)

Сабақтың оқушыларға тақырыбы мен мақсат-міндеттерін айту.Бүгін сабақта мына кезеңдер бойынша жұмыс жүргіземіз.

1. Қайталау – оқу анасы. 
2. Кітап- досың , ақылшың. 
3. Білімді мыңды жығар. 
4. Кім тапқыр? Ойыны. 
5. Біліміңді байқап көр. 
1. Қайталау - оқу анасы. 
(оқушылардың бұрыннан білетін білімдерін еске түсіру арқылы буын тақырыбынан өткенді қайталау.) 
а)Бірін –бірі тексеру .(сұрақ-жауап) Буын. 
1.Буын дегеніміз не? 
2.Балалық-деген сөзде неше буын бар. 
3.О-қу-шы-лар са-бақ-қа кел-ді. Деген сөйлемді буынға бөл. 
4.Дыбыс нешеге бөлінеді. 
5.Дауысты дыбыстардың жігін ата. 
6.Жуан сөз айт. 
7.Дауыссыз нешеге бөлінеді. 
8. Қатаң сөзге мысал келтір. 
11. Жаңа сабақты түсіндіру кезеңі. 
Буын жеке дауыстыдан және дауысты мен дауыссыз дыбыстардың тіркесінен жасалатын болғандықтан ,оның құрамы үнемі бір қалыпты болмайды.Қазақ тілінде буынның үш түрі бар. 
Буын 
1. Ашық буын. 2.Тұйық буын. 3.Бітеу буын. 
Қа-ла, да-ла, ұл,ұн, ант. дос-тық, жаз, 
Ата, ша-ға-ла. күз-дік, мал. 
А. Сөздерден сөйлем құрастыру. 
Сөздік қорды құрайтын түбір сөздердің көбі тұйық және бітеу буынды болып келеді. 
2. Кітап – досың, ақылшың. 
а) 302- жаттығу.(ауызша, жазбаша.) 
Ашық,тұйық,бітеу буындарға бөліп жазу. 
Мына сөздерді: ел,жер,көл,құс,жоқ,ер,бала,дана,ата, мал. 
ә) 303- жаттығу.(ауызша) 
Күй құдіреті. 
Топтастыру. 
ақын ----Әбунасыр Әл Фараби-------ойшыл 
математик ұлы ғалым философ сазгер,музыка зерттеушісі 
б) 305-жаттығу.(жазбаша) 
• Өздерің болашақта қандай маман болуды қалайсыңдар? 
• Пікірлеріңді айтыңдар. 
3. Білімді мыңды жығар. 
а.б +а.б +а.б. (ша-ға-ла, са-на-ма, қа-ла-ға.) 
б.б +б.б +б.б. (дос-тар-дың, мек-теп-тер.) 
б.б +б.б. (қыз-дар, тас-тар.) 
а.б + а.б. (ба-ла, ша-на.) 
т.б +б.б. (ұл-дар, ат-тар.) 
4.Кім тапқыр? 
1.ата. 1.Тұйық буынды сөз.(өрт,ұл,ат.) 
2.ат. 2.Ашық буынды сөз. 
3.бала. (ата,бала, қала.) 
4.тал. 3.Бітеу буынды сөз. 
5.қант. (тал, қант.) 
6.өрт. 
7.ұл. 
8.қала. 
5.Біліміңді байқап көр. 
а) Сөздердің орнын тап. 
Ашық буын. Тұйық буын. Бітеу буын. 

ә) Тест. 


Тестік тапсырмалар (оқушылар жауап кілті арқылы өздерін бағалайды.) 
1.Ашық буынды сөзді тап. 
а) аз. ә) қаз. б) боса. 
2.Бітеу буынды сөзді тап. 
а)оқушы. ә) дауысты. б) мектеп. 
3. Бірыңғай ашық буынды сөзді тап. 
а) тамаша. ә) еркіндік б) басылым. 
4.Тұйық буынды сөзді тап. 
а) анар. ә)ант. б) қант. 
5. Буынның неше түрі бар. 
а) екі ә) төрт. б) үш 
6. Буын түрін көрсет. 
А) қысаң. ә)бітеу б)езулік.

111. Сабақты қорыту кезеңі. 


Не өттік? Не білдік? 

1Ү. Үйге тапсырма 304- жаттығу. 


Ү. Бағалау. Сабаққа белсене қатысқан оқушыларға бағалау парағы бойынша бағаланады.

Күнделікті сабақ жоспары

03.03.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Буын үндестігі
Сабақтың мақсаты: 1. Білімділігі: Оқушыларға түбір сөздегі дауыстылардың жуан не жіңішке болып келуіне орай оған жалғанатын қосымшалардың да жуан не жіңішке болып жалғанатынын байқату. Сауатты жазуға үйрету.
2. Дамытушылығы: Оқушылардың ойлау, мәтінді талдау, тапсырмалар мен сұрақтар арқылы танымдық, шығармашылық қабілетін байқау, оқулықта берілген жаттығуларды өз беттерімен орындау, сөздерді дұрыс айтып, дұрыс жазуға үйрету арқылы ой - өрісін дамыту.
3. Тәрбиелілігі: Ұқыптылыққа, сауаттылыққа, белсенділікке, қызығушылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Сызбанұсқалар, үлестірмелер, плакаттар, мазмұнды суреттер, интерактивті тақта, оқулық т. б.
Сабақтың түрі: Жаңа ұғымды түсіндіру.
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ - жауап, әңгімелеу, ойын, шығармашылық тапсырмалар, топпен жұмыс, сын тұрғысынан ойлау стратегиялары т. б.

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру. Оқушы назарын сабаққа аудару.
2. Үй тапсырмасын тексеру.
3. Жаңа сабақ. «Кім жылдам?»ойыны
Ойынның шарты – берілген сөздерге тиісті қосымшаларды жалғап сөйлем құрау.
Мысалы: Балалар алаң жүр.
- Сөйлем дұрыс болу үшін не істейміз?
- Ол үшін алаң сөзіне – да жалғауын жалғаймыз. Сонда «Балалар алаңда жүр» деген сөйлем шығады.
- Осы ретпен «Айнұр мектепке келді. Кеше тауға барды» деген тәрізді бірнеше сөйлем құрастырылып, түбір сөзге қосылған неліктен солай жалғанғанына назар аударылады. Бұл тұста түбір сөздегі дауысты дыбыс қандай болса, қосымшада сондай дауысты дыбыстан болатыны оқушыларға түсіндіріледі.

4. Оқулықпен жұмыс:..
Үлгі: Дос – тық, е - тік - ші, т. б.

5. Топтық жұмыс.
Санау арқылы топқа бөлу.
1 - топ. «Білгіштер» Жуан дауысты дыбыстары бар сөздерді бағанның оң жағына, жіңішке дауысты дыбыстары бар сөздерді бағанның сол жағына көшіріп жаз.
2 - топ. «Тапқырлар» Өлеңді о0қып, жатқа жазыңдар.
Кім сүймейді атасын,
Асқар таудай көрінген.
Бөбекке айтар батасын,
Жаттап алған едім мен.
- Қарамен жазылған сөздерге жалғанған буындар қандай буын екенін және себебін айт.
- Өлеңнің мағынасын түсіндір.
3 - топ. «Алғырлар» Берілген сурет бойынша сөйлем құрап жазу.

6. Ұжымдық жұмыс.
Шарты бойынша жаттығуды орындау. Дәлелдеу.
Көркем жазу.. Сөйлемдерді көшіріп жазып, жіңішке қосымша жалғанған сөздердің астын - бір. жуан қосымша жалғанған сөздердің астын екі сызу.
Құрамында жуан. Жіңішке буын аралас келетін сөздердің де болатынын айтып түсіндіру.. Ұжымдық жұмыс. Сөздерге қосылған буындардың неліктен жуан. Неліктен жіңішке екенін дәлелдеу.

7. «Ой қозғау» әдісі

«Буын» сөзіне сөзжұмбақ жасау
8. Жинақтау. Үлестірмелермен жұмыс.
№1. Көп нүктенің орнына тиісті қосымшаны қойып жаз.
Неліктен сол қосымшаны жалғағаныңды түсіндір.
Ақыл – жас..., асыл тас...,
№2 Берілген сөздерді буынға бөліп жаз. Әр буындағы дауысты дыбыстың жуан не жіңішке екенін айт.
Өнерлі, өнерпаз, көкжиекте, шаңырақтың.
Осы сөздерді қатыстырып сөйлем құра.
№3 Түбір сөздерге тиісті жалғауларды теріп жаз.
құрылыс... - тер
аң... - шы
көбелек... – дар
- Сонымен, балалар, қазақ тіліндегі сөздердің біріңғай жуан, не бірыңғай жіңішке болып келу себебі неде екен?
- Оның себебі: түбір сөздің соңғы буынында жуан дауысты дыбыс болса, оған жалғанатын қосымша да жуан, жіңішке болса, қосымша да жіңішке болып жалғанады.

8. Үйге тапсырма:
9. Бағалау.

Күнделікті сабақ жоспары

05.03.2014 5 «б» сыныбы
Сабақ тақырыбы: Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалар

Сабақ мақсаты:

білімділік: лицеистерге үндестік заңы және оның екі түрі: 1)буын үндестігі,

2 ) дыбыс үндестігі туралы білімдерін көтеру.



дамытушылық: алған білімдерін толықтыру, ойлау  қабілеттерін дамыту.

тәрбиелік: : тілге деген  қызығушылығын арттыру, сауатты, көркем жазуға баулу.

Сабақтың түрі: дәстүрлі

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, талдау

Сабақты дидактикалық материалдармен қамту: слайд, қосымша материалдар

Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті, тарих

Сабақ барысы



І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу

2. Сабақтажұмыс істеугежағдай жасау

3. Лицеистерді психологиялық тұрғыдан қарым-қатынасқа дайындау

4. Сабаққа дайындықты тексеру

5. Лицеистер назарын ұйымдастыру

6. Сабақтың жалпы мақсаты мен оны жүргізу жоспарын ашу

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.  Көне түркі жазба ескерткіштері туралы

ІІІ. Жаңа материалды зерделеу. 

 Слайд.

1.Фонетика ненi зерттейдi?

2.Дыбыстар қандай топтарға бөлiнедi?

3.Дауысты дыбыстардың жiктелуiн атаңыз.

4.Дауыссыз дыбыстардың жiктелуiн атаңыз.



5. Үндестiк заңы дегенiмiз не?

Үндестік заңы — түбір мен қосымшаның және сөз аралығындағы дыбыстардың бір-біріне ықпал жасап, өзара үйлесіп, айтылуын үндестік заңы дейміз. Оның екі түрі бар: 1) буын үндестігі, 2) дыбыс үндестігі.

Сингармонизм – гректің Sun «бірге» және hanmoni «байланысу, үндесу» деген мағынаны білдіретін сөздері бойынша жасалған термин.

Тіліміздегі байырғы сөздердің басым көпшілігі не біркелкі жуан, не біркелкі жіңішке айтылады.

Мысалы:

Жуан сөздер: балалар, қалалар, қызылдау.



Жіңішке сөздер: жерлерді, ініміз, күнделік.

Түбірдегі дауысты дыбыстың немесе соңғы буынның өзгеріп отыруына байланысты сингормонизмнің мына секілді заңдары болады:

1. Сөздің алғашқы буыны  жуан болса, келесі буындары да жуан немесе сөздің соңғы буыны жуан болса, оған жалғанатын қосымша да жуан болады.

Мысалы: бала – лар, жа-зу-шы-лар, оқу-шы-лар, қа-ла-да-ғы-лар-ымыз.

2. Сөздің алғашқы буыны жіңішке болса, келесі буыны да жіңішке немесе сөздің соңғы буыны жіңішке болса, оған жалғанатын қосымша да жіңішке болады.

Мысалы: өн-ер-ші-лер-ге, ән-ші-лер, үй-де-гі-лер-іміз.

Буын үндестiгi

1.Егер сөздiң алдыңғы буыны жуан болса, келесi буыны да жуан болады.(Если первый слог слова твердый, то и следующие слоги бывают твердыми)

Жуан буын +жуан буынба+лақа+ғаз

қа+лам


2.Егер түбiрдiң соңғы буыны жуан болса, қосымша да жуан болады.(Если последний слог корня (основы) твердый (с твердыми гласными), то прибавляются твердый суффикс и твердое окончание(с твердыми гласными)

Жуан буын +жуан қосымша(твердый слог+твердый суффикс и окончание)қағаз+ды

бала+лар


қалам+дар

3.Егер сөздiң алдыңғы буын жiңiшке болса, келесi буыны  да жiңiшке болады.(Если первый слог слова мягкий, то и следующие слоги бывают мягкими)

Жiңiшке буын +жiңiшке буын (мягкий слог+мягкий слог)те+ре+зе

ең+бек


4.Егер түбiрдiң соңғы буыны жiңiшке жiңiшке дыбысқа (жiңiшке дауыстыға) бiтсе, қосымша да жiңiшке болып келедi.

Жiңiшке буын+жiңiшке қосымша(мягкий слог+мягкий суффикс)терезе+ге

еңбек+тiң



Қазақ тіліндегі  ең маңызды дыбыстық ерекшелік үндестік заңы екені белгілі. Тіл дыбыстарын зертеушілердің барлығы қазақ тілінде дауысты дыбыстар үндестігінің екі түрі-еріндік және тіл қатысы жағынан үндестігі- кездеседі дейді. Жуанды-жіңішкелі аралас буындардан құралған сөздер басқа тілдерден енген сөздерде ғана кездеседі деп Ақанов (Тіл білімдерінің негіздері, 1973) та, кейін қазақ тілінің дыбыстық ерекшеліктерін зерттеген Едуард Важда (“Kazakh phonology” мақаласында) да жазады.

Грамматикалық тапсырмалар:

1.Берiлген сөздерге үндестiк заңына байланысты қосымшалар жалғау, түсiндiру.

Орман, өлең,тау,жер,театр,есiк, терезе, бөлме,домбыра.

2.Фонетикалық талдау жасау.



Тест.                           

1. Бірыңғай буын үндестігіне бағынбайтын қосымшаларды көрсетіңіз.

А) – бей,- паз,- ға,- лар,- лер В) – нікі,- тай,- мен,- хана С) – ны,- ні,- ды,- ді Д) – дар,- дер,- тар,- тер Е) – нан,- не,- ға,- дің



2. Буын үндестігі деген не?

А) Дауыссыздар үндестігі В) Тоғыспалы ықпал С) Дауыстылар үндестігі Д) Ілгіріңді ықпал Е) Кейінді ықпал



3. Буын  үндестігінің балама терминдік атауын табыңыз.

А) Ассимиляция В)Прогрессивтік ассимиляция С) Регрессивтік ассимиляция Д) Транскрипция Е) Сингармонизм

 

ІV. Үй тапсырмасы туралы ақпарат беру: Үндестік заңына бағынбайтын 5 сөзге фонетикалық талдау жасау.

V. Қорытындылау. 

VI. Бағалау.

Күнделікті сабақ жоспары

10.03.2014 5 «б» сыныбы

Сабақтың тақырыбы: Дыбыс үндестігі

Сабақтың мақсаты:

а) үндестік заңының екінші түрі дыбыс үндестігін алдыңғы тақырыптармен сұрақ-жауап арқылы жетелей отырып сөзжұмбақ негізінде шешіп, жаңа сабақты жан-жақты меңгерту;

б) дауыссыз дыбыстар арқылы жасалатынына түсінік беріп, мысал арқылы ойларына ой қосу;

в) сауаттылыққа , ізденімпаздылыққа тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: СТО стратегиялары  (БББ кестесі, бағалау парағы, сызба кесте), слайд

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, жаттығумен жұмыс, оқулықпен жұмыс

Сабақ түрі: жаңа

Сабақтың барысы.

Ұйымдастыру кезеңі: сыныппен амандасу, сыныпты түгендеу.

Сабақтың ұраны :

Қазақ тілім - өз тілім дана тілім.

Абай, Мұқтар сөйлеген дана тілім.

 Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені

Болашағым,бақытым қазақ тілім

Үй тапсырмасын тексеру:

140 беттегі 324 –жаттығу 20 тұйық буынды сөз жазу керек.

БББ кестесі

Білемін

білгім келеді

білдім

 

 

 



 

 

Өткенді қайталау (сөзжұмбақ арқылы)

1 Түбір мен қосымшаның жігінде бір-бірімен ыңғайласып үйлесіп біркелкі болып қолданылуды не деп атаймыз?    (үндестік)

2 Үндестік заңының алғашқы түрі қалай аталады? (буын)

3 Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың бірінші түріндегі жалғауын ата (бен)

4 Буын үндестігі қандай дыбыстар арқылы жасалады?   (дауысты)

5 Үндестік заңының екінші түрін ата (дыбыс) .

Жаңа сабақ 

                                                Дыбыс үндестігі

                     

                                 ілгерінді                     тоғыспалы

                                                     кейінді

Дыбыс үндестігі: қаздар

 ілгерінді  ықпал: тастан

кейінді ықпал: сабағы

тоғыспалы ықпал:  шайтанкөл (шайтаңгөл)

 Жаттығумен жұмыс:

а) 324 – жаттығу пернетақтада берілгені бойынша дәптерге орындау

Сергіту сәті:

Пернетақтада көрсетілген қимылдарды орындау

б) 325- жаттығу

в) 328- жаттығу

Қорытынды:

1)    «Менің достарым »атты дыбыс үндестігін қатыстырып эссе жазу.

Бағалау :



Аты-жөні

   324-жаттығу

   БББ кестесі

    325-жаттығу

      329-

жаттығу


    330-жаттығу

Сөзжұмбақ




 

 

 

 

 

 




 

 

 

 

 

 

 

Үй тапсырмасы:  327-жаттығу. 



 

Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет