Сабақтың тақырыбы: Бала Тұрардың бейнесі Сабақтың мақсаты

Тұрардың бейнесіне талдау жасай отырып,автор мұратын

ұғындыру;

Дамытушылық: Мәтіннен Тұрардың іс – әрекеттеріне баға беру арқылы

өзіндік көзқарасын жетілдіру, проблемалық сұрақтар арқылы

жинақтау дағдысын дамыту;

Тәрбиелік: Шығарма арқауы тарихи шындық екенін түсіндіре отырып ,

Тұрар бойындағы қасиеттер арқылы бауырмалдыққа,

шыдамдылыққа , қайсарлыққа , отан сүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі : жинақтау ,пысықтау сабағы.

Сабақтың типі : Білікпен дағдыны қалыптастыру.

Сабақтың әдіс – тәсілдері :

• 
  Сын тұрғысынан ойлау, ой белсенділігін арттыру
  
• 
  «Ыстық микрофон» (Сұрақ – жауап арқылы)
  
• 
  Сәйкестендіру тесті
  
• 
  «Рөлдік ойындар» әдісі
  
• 
  Топтық және жеке жұмыс
  
• 
  Э.Де Бононың ойлау қалпақтары
  
• 
  «Өз пікіріңді дәлелде»
  
• 
  «Сатылай кешенді талдау»
  
• 
  Әңгімені композициялық құрылысына талдау
  
• 
  «Топтастыру» стратегиясы
  
• 
  «Екі жұлдыз , бір тілек» әдісі
  

Оқушылармен амандасып, түгелдеп, зейіндерін сабаққа аудару, топқа бөлу.

1. 
   «Ыстық микрофон» әдісі арқылы үй тапсырмасын сұрақ – жауап арқылы тексеру.
   
2. 
   Тірек – сызбалар арқылы Т. Рысқұлов өмірінің өсу жолдарын көрсету (слайд)
   

Біздің бүгінгі сабағымыз – өткен сабақтарымыздың жалғасы.

1. 
   Ой қозғау:
   

• 
  Оқушылар , Шерхан Мұртаза туралы не білдік?
  

Жазушылығымен

Турашылдығымен Қайсарлығымен


Несімен атақты?

Қоғам қайраткері

болғандығымен ел аудармашы жазушы

қамын жеді

драмалық публицистік Драматург Қоғам

шығармалар жанрда еңбек қайраткері

жазды етті

Шерхан Мұртазаның ,,Қызыл Жебе” роман – эпопеясы 5 кітаптан тұрады.

1. 
   ,, Рысқұл ”
   
2. 
   ,,Тұрар”
   
3. 
   ,,Жұлдызды көпір”
   
4. 
   ,,Қыл көпір”
   
5. 
   ,,Тамұқ”
   

Автор өзінің естелігінде былай дейді : ,,Тұңғыш рет Т. Рысқұловтың кім екенін 1960 жылы ,,Социолистік Қазақстан ” газетінде жарияланған қарт журналист , байырғы большевик , партия қызметкері Рахымәлі Байжасаровтың көлемді мақаласынан білдім”.

Содан бері жазушының ,,Қызыл Жебе” роман – эпопеясы үшін 40 жылдай еңбек етуі оңай шаруа емес. Шығарманың тартымдылық күші оның сындарлы ой – пікірінде . Оны біз романның ,,Оян,Тұрар! ” деп басталуынан көреміз.Тағы да бір айта кететін жай ,,Қызыл Жебе” романындағы Т. Рысқұловтың туған , жүрген жерін , әсем табиғатын аса бір шеберлікпен , керемет көркем оймен шынайы суреттеуі. Шығармада бір ауылдың бас көтерер азаматы Рысқұлдың тағдыры айтылады.

Жазушы Ш. Мұртаза бұл шығармасында кейіпкерлердің жан дүниесін ашатын оқиғалар түзіп, тартыс табиғатын талдауда алғырт танытқан. Кейіпкерлерді аса үлкен шеберлікпен даралай білген. Тұрардың портретіне назар аударып көрелік. Мысалы : Аласа төсектен салбыраған арық қолды тоқақ мұрын тәуіп шал әлі ұстап отыр.Арықтықтан баланың шынтағы шодырайып шығып тұр.Топ – толық қарулы бала енді қауқарсыз, сүлдесі сүйек болып қалған . Қара торы боп – боз көздің айналасы көгеріп , көлеңкесі түскен. Бұрын тәлпектеу мұрын енді ерекше сорайып ебедейсіз көрінеді. Жанарында ұшқын бар екен. Бұл бала – Тұрардың ауырып жатқан кезі.Қаншама ауру сүзектен сүзіп жатса да жанарындаға ұшқын кетпейді.

2. 
   Мағынаны тану.
   

1. 
   Авторы
   
2. 
   Шығармадағы негізгі кейіпкерлер
   
3. 
   Қосалқы кейіпкерлер
   
4. 
   Портрет
   
5. 
   Мінездеме
   
6. 
   Тұрақты тіркес
   

Мақал – мәтел немесе мақал – мәтел болып кеткен сөздер.

Әңгіменің басталуы

Әңгіменің дамуы

Әңгіменің байланысуы

Әңгіменің шиеленісуі

Әңгіменің шарықтау шегі

Әңгіменің шешімі

Талдау . Эдворд Де Бононың ойлау қалпақтары арқылы оқушылар

арасында пікірталас тудыру, ойлау қабілеттерін арттыру.

қандай болды?

болды ?

әділетсіздігін таптайтын сиқырлы таяқша пайда

болса ...» тақырыбында ой қозға.

Қара қалпақ : Приходьконың өтінішін жерге тастамағанда Тұрардың

болашағы жарқын болар еді.

6 қақпақтың сөзін жинақтап , қорытындылау.

Шығармада мынадай жолдар бар : ,,Тұрар қаршадайынан әкесі Рысқұлды пайғамбарындай сыйлаған. Ол әкесінің турашылдығын, күштіден күбіжіктемейтін, мықтыдан ықпайтын тәкәппарлығын, жарлымын деп жасымайтын жігерін көріп өсті. Тұрар үшін Рысқұл – ер біткеннің ішіндегі Одағай оқ жетпесі ”.

Шығармада Рысқұл өмірінің жалғасы автор сөзімен айтқанда : ,,Рысқұл бармаған әрісін болжайтын, ол шешпеген жұмбақты қиялмен барлап шешетін болашақ ұрпақ – Тұрар”.

Ендеше бір сәт осындай ұлылыққа толы халқымыздың біртуар азаматы Т.Рысқұловтың өмірінен бір қысқаша эпизодты көз алдымыздан өткізіп көрейікші:

Қолдану

,,Рөлдік ойындар” тәсілі арқылы 5 оқушы ,,Қызыл Жебе” шығармасынан ІІ кітабының IV бөлімінен Тұрарды мектепке баратын тізімге жазып кеткен тұсын сомдайды.Бұл әдістен кейін
Тұрар туралы деректі фильмнен (2 минут) үзінді көрсетіледі.

Шығармашылық тапсырма «Сәкестендіру тесті»
Рысқұл: -О не дегенің, байғұс – ау, алжиындегенсіңбе?

Тұрардықайтесің? - Ол бала емеспеекен?

Надзиратель: - Оян, Тұрар!
Бронников: - Сен ендімағанәрітілмаш, әрі писарь боласың.
Қырғызбай: - Әй, бандиттіңбаласы! Осы көргенкүніңдікөпсініп

жүрсіңбе, ей?!

зияныжоқ 

Тұрарғақолыншошайтты

баласысың. Сен – ҚызылЖебесің, бауырым!

кітаптан бас алмаседім»-

- Міне , балалар Тұрар жүріп өткен жолдарға қарап отырып, оның бүкіл саналы ғұмырын ұлт мүддесі жолына арнаған ұлы жанашыры болғандығына көз жеткіздіңіздер. Оның сонау Голощекиннің солақай саясаты салдарынан қазақ даласын жайлаған сұрапыл ашаршылықпен жанкешті күресінің өзі неге тұрады?!

,,Егер сен шын адам болсаң , халқыңның тағдырына қабырғасы қайыспайтын жанды адам деуші болма” деген Әлішер Науаи. Олай болса , майталман жазушы, суреткер Ш.Мұртазаның ұлы тұлға , ұлы қайраткер, ұлы перзент Тұрар Рысқұловқа қойған көркем ескерткіші - ,,Қызыл Жебе” роман -эпопеясы заманалар көшіне мәңгі ілесе бермек.

Кері байланыс (2 мин) ,,Екі жұлдыз, бір тілек”арқылы оқушылар бүгінгі сабақтан алған әсерлерін стикерге жазады.

,, Жақсы бала жеткізеді мұратқа” шығарма жазу.