Сабақтың тақырыбы: Ғ.Мүсірепов. “Боранды түнде”
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: Оқушыларға “Боранды түнде” әңгімесінің мазмұнын баяндату, әңгімеге сатылай кешенді талдау жасату арқылы мазмұнын толық меңгерту.
2. Дамытушылық: Оқушылардың тіл мәдениеттерін, ойлау, есте сақтау қабілеттерін, әдеби – теориялық ұғымдарын дамыту.
3. Тәрбиелілік: Оқушыларды адамгершілікке, жүйелі лікке, рухани байлыққа, өз бетінше жұмыс жүргізуге баулу, бір – бірінің жұмысын бағалай білуге тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Аралас
Сабақтың түрі: Дәстүрлі
Сабақтың әдісі: Баяндау, сатылай кешенді талдау, бағалау.
Көрнекілігі: Портрет, кесте, бағалау қағаздары, семантикалық карта.
Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
Ғ.Мүсірепов. “Боранды түнде” әңгімесінің мазмұнын
айту.
ІІІ. Үй тапсырмасын бекіту, қорыту, бағалау
а) Семантикалық картамен жұмыс.
ә) Сергіту сәті
б) Сатылай кешенді талдау.
Сабақ кезеңдері
|
Қолданылатын әдістер
|
Мұғалім қызметі
|
Оқушы қызметі
|
Уақыт
|
І Ұйымдастыру
|
|
а) Сәлемдесу.
ә) Сыныпты түгендеу.
б) Оқушы даярлығын тексеру.
в) Мақсатын айту
г)Топ басшылары өз мүшелерін бағалап отырады.
|
Амандасу.
1, 2, 3 - топтарға бөлініп отырады.
Әр топ басшысы өзін таныстырады.
|
|
ІІ
Үй тапсырмасын сұрау
|
Баяндау, сұрақ - жауап
|
Оқушыларды тыңдай отыра, қосымша сұрақтар қояды.
|
Мазмұнын айту, сұрақтарға жауаптар беру, бір – бірін толықтыру.
|
|
ІІІ
Үй жұмысын бекіту
|
INT
Семантикалық картамен жұмыс.
|
Шартын түсіндіріп, уақыт белгілейді:
Сіздердің шығарманы қаншалықты мұқият оқығандарыңды тексеру үшін кейіпкерлердің іс – әрекеттеріне шолу жасап көрейік.
Тақтаны тексереді.
|
-Картаны топпен толтырады.
-Тақтаға кезекпен шығып, дұрыс жауабын белгілейді.
|
|
Сергіту сәті
|
|
«Қара жорға » биі
|
|
INT
Сатылай кешенді талдау.
|
Шартын түсіндіреді:
Шығармаға сатылай кешенді талдау жасай отыра, жан – жақты қарастырып шығамыз.
|
|
|
Тақта бойынша сұрау.
|
Тақта немесе кеспе қағаз бойынша жауаптар беру.
1. Тақырыбы
2. Жанрлық түрі
3. Авторы
4. Оқиға орны
|
|
Шығармадағы басты кейіпкерлерді атап өтейік?
Шартын түсіндіреді:
Әр топ бірігіп жеке тапсырмаларды орындайды, яғни кейіпкерлердің барлығын жан – жақты зерттеп шығады.
Топтарға сөз беру.
Басты кейіпкерлерге тоқталып өтейік.
Әңгіме кімнің атынан баяндалады?
Ер балалар – Қайсарға, қыз балалар – Кәменге сипаттама беріңдер?
|
5. Кейіпкерлерді атайды, өздеріне берілген тапсырмаларды орындайды
І топ:
а) іс-әрекеті, кәсібі;
ІІ топ:
ә) мінездеме;
ІІІ топ:
б) портреті.
Топ мүшелері өз жұмысын қорғайды.
Сұрақтарға жауап береді:
Қайсар қандай жігіт?
Оның қандай мінез – қылықтары ұнады?
Қайсар неліктен қалыңдығын алып қашпақ болды?
Кәмен қандай қыз?
Ол неліктен баламен ілесіп кетуге келісім берді?
|
|
|
|
Әңгімеде кездесетін салт – дәстүрлер мен әдет- ғұрыптарға тоқталайық.
Баланы сүндетке отырғызу;
Балаға сүндет ат беру;
Қыз айттыру;
Қалың мал беру;
Қыз алып қашу;
Ұзатылар қыздың қоштасуы;
Бата беру;
Келіншектің қайын інісіне ат қоюы;
Аңшылық.
|
Мәтіннен іздестіріп , жауап жазады.
Әр топ оқып, түсіндіреді және толықтырады.
|
|
|
Шартын түсіндіреді:
Әңгіменің композициялық құрылысына талдау жасаймыз:берілген оқиғаларды бағдар сызу арқылы сәйкестендіреміз.
|
Кеспе қағазға , сосын тақтаға кезекпен шығып орындайды.
1.Қайсардың ашулануы.
2.Қыз алып қашуға аттану.
3.Баланың адасуы. Бейтаныс үй.
4. Кәменді балаға ілестіру.
5.Бала мен Кәменнің үйге келуі
|
|
|
Шартын түсіндіреді:
Әдеби – теориялық ұғымдармен жұмыс істейміз:әңгіменің қай тұстары күлкілі?
Диалогты табыңдар.
- Маған осы боқ мұрының болады!
-Бір қажетке жарап кеткелі тұрғаныма мардамсып, мен шалбардың ышқырын бір көтеріп, мұрнымды бір тартып қойдым.
-Есік ән салып ашылды.
- Жаздыгүні көл жағасында кездесе қалса, төрт таспалап өрген қоғажаймен ышқындырып-ышқындырып алатын қыздың өзі екен де.
- Қорқылдақ шабдарыма міне бергенде жынды қыз мені тағы бір түйіп қалды.
- Боқ мұрынбысың, әй?
Иә, мен... қақпанды аш.
Аман жеттің бе, әй, боз собалақ! Жүгір, үйіңе бар! Әке-шешең жоқтау айтып жылап жатыр...
|
а) Әңгіменің юморлық тұсын баяндау.
ә) Диалогты тауып оқу.
126-бет,128-бет, 130- бет
|
|
|
Сөзжұмбақ шешу
|
Шартын түсіндіреді:
-Келесі тапсырма қазақ тіліне қатысты. Дисфемизм деген не?
Мәтіннен осы сөздерді табайық:
боқмұрын
оттамасын
иттің ғана баласы
қатын
өсекші
Оларды қандай сөздермен алмастыруға болады?Оларға антонимдес,сыпайы сөздерді қалай атаймыз?
-Табу сөзді таппас бұрын, ең алдымен сөзжұмбақ шешейік.
1.Мүсірепов
2.Кәмен
3.Өсекші
4.Шошала
5.Күреңтөбел
6.Көкдауыл
Табу сөз дегеніміз не?Ол қай жағдайда айтылады екен? Бұл нені білдіреді?Неліктен Кәмен баланы атымен атамай, «Інішек»деп атады?
|
а) Дисфемизм сөздердің анықтамасын айтады, мәтіннен табады; сыпайы сөздермен алмастырады.
/ТАҚТАМЕН САЛЫСТЫРУ
ә) Сөзжұмбақ шешеді.
Табу сөздің анықтамасын айтады.
Сұрақтарға жауап береді.
|
|
|
Әңгіменің түйіні, тәрбиелік мәні қандай?
|
Оқушы жауаптары.
|
|
ІҮ
Үйге тапсырма
|
Әңгіме жазу
|
Үйге тапсырма:
Өзіңнің басыңнан өткен
қызықты бір оқиға жайында шағын әңгіме жазып кел.
|
Күнделікке белгілейді.
|
|
Ү
Бағалау
|
Бір – біріне баға қою
|
Топ басшылары өз топтарыңның мүшелеріне баға қойыңдар.
|
Бағаларын айтады.
|
|
|
Кері байланыс
|
Әңгіме ұнады ма , ұнаған жоқ па? Неліктен?
|
Оқушы ойы.
|
|
Семантикалық карта
Іс -әрекеттер
|
Қайсар
|
Бекберген
|
Кәмен
|
Бала
|
Асылқанның әкесі
|
Күреңтөбелді берсін, қалған қалың малын кештім.
|
|
|
|
|
|
Көкдауылмен қасқыр алады.
|
|
|
|
|
|
Інішегім, атың шабандау білем.
|
|
|
|
|
|
Балам, сен енді шешін. Отырып кеңесейік...
|
|
|
|
|
|
Сатпа, інішегім, өзің мін.
|
|
|
|
|
|
Жоқ, қақпаңды аш. Қасымда кісі бар...
|
|
|
|
|
|
Оттамасын деп қайырдым.
|
|
|
|
|
|
Балаңды қостың, басың пәлеге қалады.
|
|
|
|
|
|
Бекбергеннің қызын неге алып қашпақ болдыңдар?
|
|
|
|
|
|
Мынадай қасқыр терілері Қайсардың шошаласында үйіліп жатады.
|
|
|
|
|
|
Жазғытұрым бір көк құнан алып бер.
|
|
|
|
|
|
Атыңды сатамысың ?
|
|
|
|
|
|
Жүгір үйіңе бар, әке-шешең жоқтау айтып жылап жатыр.
|
|
|
|
|
|
Кәменнің бірінші ат қойған баласы мен болдым.
|
|
|
|
|
|
Бекберген менің немерелес інім болады.
|
|
|
|
|
|
Сатылай кешенді талдау
1. Тақырыбы
2. Жанрлық түрі
3. Авторы
4. Оқиға орны
5. Кейіпкерлері:
а) іс-әрекеті, кәсібі;
ә) мінездеме;
б) портреті.
6. Әңгімеде кездесетін салт – дәстүрлер мен
әдет- ғұрыптар
7. Композициялық құрылымы:
І. Оқиғаның басталуы
ІІ. Оқиғаның дамуы
ІІІ. Оқиғаның шиеленісуі
ІV. Оқиғаның шарықтау шегі
V. Оқиғаның аяқталуы
8. Әдеби – теориялық ұғымдармен жұмыс
а) Әңгіменің юморлық тұсын баяндау.
ә) Диалогты тауып оқу.
9. Пәнаралық байланыс:
а) Дисфемизм сөздер;
ә) Табу сөз.
10. Әңгіменің түйіні, тәрбиелік мәні.
Ғ. Мүсірепов «Ананың анасы»
(8 - сынып)
Сабақтың мақсаты: Білімділік. Ғ. Мүсірепов өмірі мен шығармашылығына тоқталу, әңгіменің мазмұнын меңгерту, тақырыбын, идеясын ашу, аңыз туралы әдеби - теориялық ұғымдарын кеңейту; Дамытушылық. Дүниетанымын, қабылдауын, қиялын, образды ойлауын дамыту. Тәрбиелік. Аналарды сыйлауға, құрметтеуге, аталы сөзге тоқтай білуге тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.
Сабақтың түрі: аралас
Әдіс – тәсілі: баяндау, талдау, проблемалы ізденіс
Көрнекілігі: слайд, мақал - мәтелдер
Пәнаралық байланыс: тарих
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру.
Оқушылармен амандасып, түгендеу. Сабаққа назар аударту.
4. Сабақтың мақсатын қою.
5. Жаңа сабақ.
Кіріспе.
Ғабит Махмұтұлы Мүсірепов 1902 жылы 22 наурызда Солтүстік Қазақстан облысы, Жамбыл ауданы, Ғ. Мүсірепов ауылында дүниеге келеді. 1908 - 1910 ж ауыл мектебінен дәріс алып, діни сауат ашқан. 1916 - 1918 ж екі сыныптық ауылдық орыс мектебінде, 1918 - 1921 ж жоғары бастауыш мектебінде, 1923 - 26ж Орынбор қаласында рабфакта оқыған. Омбы ауыл шаруашылық институтын бітірген. (1926). 1927 - 1928ж Бурабай орман шар. Техникумында оқытушы, 1928 - 32ж Қазақстан Мемлекеттік баспасының бас редакторы, 1933 - 34 ж сол кездегі Қазақ АКСР Оқу халық комиссариатының оқу сектор меңгерушісі, 1934 - 36 ж «қазақ әдебиеті», «Социалистік Қазақстан» газетінің бас редакторы, 1938 - 55 ж бірыңғай шығармашылық жұмыспен айналысқан.
Шығармаларын жанрлық түрлеріне қарай былайша топтастыруға болады.
әңгімелері повестері романдары драмалары балладалары Ғылыми еңбектері
«Ананың анасы», «Ер ана», «Талпақ танау» «Қос шалқар», «Тулаған толқында» «Қазақ солдаты», «Оянған өлке», «Ұлпан» «Қыз Жібек», «Қозы Көрпеш - Баян сұлу» «Жапон балладасы» «Заман және әдебиет», «Суреткер парызы», «Дәуір дидары»
Сондай - ақ «Кездеспей кеткен бір бейне» прозалық поэмасы бар. Ғ. Мүсірепов қоғам қайраткері ретінде 1932 жылы халықтың басына төнген аштық нәубеті жайында республикаға танымал адамдармен бірлесіп, БКП қазақ өлкелік комитетіне «Бесеудің хатын» жолдады. О. Генридің, М. Горькийдің, М. Шолоховтың, А. Сафоновтың пьесаларын қазақ тіліне аударды.
Негізгі бөлім.
Мәтін мазмұнымен таныстыру. Көркем тілмен баяндау.
«Ананың анасы» әңгімесінің тақырыбы - бүкіл тіршіліктің иесі ананың алдында бас ию. Идеясы - аналарды қадірлеу, құрметтеу.
«Ананың анасы» әңгімесінің композициясы:
Шығарманың экспозициясы. Оқиға ақ бас, соқыр қарт Әйтілестің: «Оқыңдар, шулап!» деп қойып, іркіт сабасындай іркілдеген молда мен саудагер Рамазанға ертеде өткен оқиғаны жаңғыртып айтатын әңгімесінен басталады.
Байланыс: Жалпақ балуанның Ергенекті елін шабуға аттануы, қалың жылқыны барымталауы, тезек теріп келе жатқан жас қызды олжалауы.
Шиеленісу: Іздеп келіп қызын арашалай алмаған жылқышының мерт болуы, артынан қуып келген қыз анасының барымташылардың алдын орап алуы.
Шарықтау шегі: Әумесер Кейкінің үкімі - қызды шешесімен бірге ат жалына өңгертіп, күңдікке алып кету.
Оқиғаның шешімі: Сөзден жеңіліп, ойға шомып, тосылып қалған Жалпақ балуан Ана мен қызына бостандық беруі.
Әдеби - теориялық ұғымдарға тоқталу.
Шығарманың арқауы дегеніміз – оқиға желісі, оның дамуы.
Сюжетті шығармалар дегеніміз - батырлар жыры ертегілер, әңгіме, хикаят, романдар. Сюжетсіз шығармалар - көңіл күйге байланысты өлең.
Аңыз. Эпостың көне түрлерінің бірі - аңыз. Бұл да миф секілді, әсіресе, қиял араласқан фантастикалық хикая. Бірақ мифтен өзгешелігі - аңыздың негізінде шындыққа жанасымды, көбіне тіпті, өмірде болған, халық жадында сақталған оқшау оқиғалар жатады. әр халықтың тарихындағы әлдебір абзал адамдар, аса көрнекті қайраткерлер хақында да талай аңыздар туған.
Ғ. Мүсіреповтың бұл әңгімесінің аңыз деп айтылуының бір себебі - Әйтілестің аңызға айналған адамдардың басынан өткен уақиғаны әңгімелеуі.
Түсінгенін тексеру.
Жалпақ батырға, анаға үлгі бойынша образдық талдау жасау.
1. Кейіпкердің портреті.
2. Кейіпкердің мінезі.
3. Ұнамды немесе ұнамсыз іс - әрекеті.
4. Мақсаты.
Проблемалық ой тастау.
1. Оқушылар, әңгімеден тарихи шындыққа лайық салт - дәстүрлердің қандай түрлерін кездестірдіңдер?
2. Жалпақ балуанның орнында өзіңіз болсаңыз, не істер едіңіз?
3. Шығармада қай эпизод сізге ерекше әсер етті?
Дәптермен жұмыс. Мәтіндегі тірек сөздерді жазып шығу.
Ана туралы қандай мақал - мәтелдерді білеміз?
Ана тақырыбындағы бір ән шырқайық.
6. Білімді бекіту.
«Сөйлемді жалғастыр» ойыны
1. Ғабит Мүсірепов –
2. Ғ. Мүсірепов шығармаларын...
3. «Ананың анасы» әңгімесі -
4. Аңыз дегеніміз –
5. Шығарманың тарихпен байланысу себебі -
6. Шығарма кейіпкерлері –
7. Бағалау.
Кері байланыстың болуы.
8. Үй тапсырмасы.
а) Әңгімені оқып, мазмұндау.
ә) 150 сөзден тұратын «Ана махаббаты» тақырыбында ойтолғау жазу.
Жамбыл Жабаев - жүз жасаған ақын 10-сынып
Білімділік мақсаты:Оқушылардың өткен сабақтарда жүз жасаған жыр алыбы Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығынан алған мәліметтері бойынша білімі мен дағдыларын тексеру. Өлеңдерді мәнерлеп айтқыза отырып, олардың дұрыс сөйлей білу дағдыларын қалыптастыру. Жамбыл Жабаев шығармашылығының қазақ әдебиетіндегі алатын орны мен маңызын түсіндіру.
Дамытушылық мақсаты:Өлеңдерді мәнерлеп айтқыза отырып, олардың тіл мәдениетін, сөз байлығын, сөздік қорын, шығармашылық қабілеттерін дамыту, есте сақтау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік мақсаты:Оқушыларға Ж. Жабаевтың өлеңдерінің мазмұнын, тақырыбы мен негізгі ойын меңгерте отырып, олардың бойында қазақ халқына, қазақ тіліне деген сүйіспеншілік сезімін қалыптастыру, оларға эстетикалық, патриоттық тәрбие беру.
Сабақта қолданылатын көрнекіліктер:
а) Жамбыл Жабаевтың портреті
ә) Жамбыл Жабаевтың өмірі мен шығармашылығына
байланысты кезеңдерге арналған көркем суреттер
б) « Жамбыл» тірек - сызбасы
Сабақтың әдіс - тәсілі: сұрақ - жауап түсіндіру
Венн диаграммасы, ИНСЕРТ әдісі, сын тұрғысынан ойлау стратегиясы
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үй жұмысын тексеру кезеңі: Үйге берілген тапсырма:
Ж. Аймауытовтың « Әнші әңгімесі.»
1. Әңгіме не себепті « Әнші» деп аталған?
2. Әңгіменің негізгі кейіпкері кім?
3. Әмірқан қандай адам?( оқушылардың үйден дайындаған Әмірхан диалогы)
4. Әңгімеде Әмірқаннан басқа тағы да қандай әнші, сал - серілер, туралы айтылған?
5. Шығарма аяқталмай қалған сияқты. Өздерің қалай аяқтадыңдар?
6. Үй тапсырмасын мұғалім өзі «Көңіл толқыны» күй әуеніне салып Әмірқан туралы қорытынды сөзді өзі айтады.
7. Франция сахнасына барып ең алғаш ән шырқаған қай әнші?
8. Әмірқанның өмірдегі прототипі кім деп ойлайсыңдар?
ІІІ. Жаңа сабақ:
Мұғалімнің кіріспе сөзі:
13 жасынан бастап Жамбыл алғашқы өлеңдерінің шығарып, өз әкесінің келісімінсіз атақты Сүйінбай ақыннан бата алған.
Сүйінбай ақынның батасы.
Сонымен қатар Жамбыл атамыз әр түрлі жанрда өлеңдер шығарған.
Соның бірі - Айтыс ( Айтыс дегеніміз не?)
Жамбыл шығармашылығында айтыс қомақты орын алған. Жамбыл айтыста да, жыраулық өнерде де биік дәрежеге көтеріледі. Ақынның оннан астам айтыстары сақталған. Әсіресе оның Құлманбетпен Досмағамбетпен, Шашубаймен айтысы жақсы мәлім. Жамбыл айтыс ақыны Шөжемен дидарласады. Жамбыл – айтыстың асқан шебері. Ол өз кезенінің көптеген атақты ақындармен айтысып, ешкімнен жеңілмеген. Жамбыл мен Құлманбет айтысы – күрделі, мазмұны кең айтыс, Айтыста Жамбыл жеңеді. Жамбылдың артықшылығы Құлманбетке: байлығыңмен мақтанба, ерлікті айт, татулықты айт, бірлікті айт,- деген сөздерінен көрінеді. Жамбыл Құлманбет сияқты бір жақты емес, ойлауы кең жан - жақты.
Жамбыл батырлық, ерлік, адамгершілік сияқты бүкіл халықтық құндылықтарға толық сенеді дей келе сатиралық өлеңдері: «Кәдірбайдың төбеті» деген өлеңі де бар. («Кәдірбайдың төбеті» өлеңнің оқу.) Сонымен қатар, патшаға қарсы ұл - азаттық қозғалысы кезінде Жамбыл елді азаттық күреске шақырған: «Патша әмірі торылды», «Зілді бұйрық» деген өлеңдері бар. « Сұраншы батыр», « Өтеген батыр» атты жыр - дастандары бар.
Сонымен қатар Жамбыл Верный қаласында өткен Жетісу ақындарының тұңғыш слетіне қатысады, Мәскеу қаласында өткен қазақ әдебиеті мен көркемөнерінің онкүндігіне қатысады.
Жамбыл өмірінің екінші кезеңі ауыр қайғыда болады. 1941 - 1945 жылдар аралығын біздің Отанымыз үшін ең ауыр жылдар болды. Гитлер бастаған неміс басқыншылары соғыс жарияламай жерімізге енді. Сол кезде біздің аталарымыз ел ақсақалдарынан бата алып, майданға аттанады. Ал балалар, енді артқа шегініс жасап, халық поэзиясының бір түрі: тұрмыс салт жырларындағы «бата», «жұбату», «қоштасу» түрлеріне тоқталайық.
Қане, кім қандай бата біледі?
Міне осындай батамен Жамбылдың жалғыз ұлы Алғадай майданға аттанады. Сонда Жамбылдың баласына берген батасын: « Аттандыру» өлеңіне көруге болады. (кітаптан « Аттандыру» өлеңнің оқу»)
Соғыста жүріп Алғадай ерлікпен қаза табады. Жамбыл бұл қазаны ауыр қабылдап, көпке дейін оңала алмайды. Сол уақытта Жамбылға халық ақындары, қазақ жазушылары. өнер адамдары, өзінің шәкірті Кенен Әзірбаев келіп жұбатады. Сондағы Жамбылдың өлеңі: « Алғадай туралы әрбір ой» (оқушылар кітаптан тауып « Алғадай туралы ой» атты өлеңнің оқиды)
Алғадай майданға аттанғаннан кейін 7 күннен соң, Жамбылдың ұрпағын жалғастырар өмірге ұл бала келеді. Немерелі болып, атын ырымдап Қуаныш қояды. Жамбыл осы немересіне алданып, өзін жұбатып « Атаның әлдиі» атты өлеңнің шығарады. ( кітаптан « Атаның әлдиі» атты өлеңнің оқу) Неміс - фашист басқыншылары Нева өзенінің жағасындағы Ленинград қаласы 900 күн қамауда қалады. Халық үшін зұлмат күндер болды. Осы қайғылы жағдайға байланысты Жамбыл өзінің « Ленинградтық өренім» атты өлеңнің арнайды. Жамбылдың бұл өлеңі Ленинград қаласының бар жерінде ілініп, Ленинградтықтарға күш - жігер берді, қуаттандырды.(оқушылар Жамбылдың «Ленинградтық өренім» орысша - қазақша нұсқаларын оқиды).
Жамбыл ауыр қайғыдан кейін басын көтеріп, өз жолдастарының қатарына қосылғанмен де оңала алмайды. Өнер адамдарымен де кездеседі. Өз домбырасын Нұрғиса Тілендиевке бере тұрып: « Мына, қасиетті қара домбыраның киесі сенде болсын. Осыны көзіңнің қарашығындай сақтап, қазақтың қара домбырасын бар әлемге асқақтата паш ет» деп, батасын береді.
Нұрғиса Тілендиев Жамбыл аманатын ұрпақтар сабақтастығы ретінде қазақтың қара домбырасын айдай әлемге паш етіп, Жамбыл атамыз сияқты артына өшпес мол мұра қалдырып кетті.
Жеңіс жырын естіп, ауыр қайғыдан кейін Жамбыл атамыз 1945 жылы 22 маусымда 7 сағат 55 минутта дүниеден өтті. Жамбыл атамыз өлсе де, аты өлген жоқ, хаты өлген жоқ. Жамбыл өлеңдері, жырлары әрқайсымыздың жүрегімізде соғып тұр.
- Неге, не себепті біздер Жамбыл атамыз өлген жоқ дейміз?
- Өйткені, оның атында облыс бар, Жамбыл атында. Жамбыл атында өнер ордасы - театр бар.
Бекіту кезеңі:
Жамбыл атамыздың « Алғадай туралы әрбір ой» атты өлеңін өлең құрылысына талдайық: II шумақ (өлең ұйқасына, шумағына, бунағына, тармағына талдау. Өлең ырғағына талдау) «Алғадай туралы ой», «Аттандыру», «Атаның әлдиі» осы өлеңдерінің негізгі түйіні кім болып тұр? (Алғадай) сөздікпен жұмыс. Сын тұрғысынан ойлау стратегиясы бойынша Жамбыл өлеңдеріне тоқталайық:
«Сұраншы батыр»,
«Өтеген батыр»
«Алғадай туралы әрбір ой»,
«Аттандыру»
«Ленинградтық өренім»
«Жаныс ақынға»,
«Атаның әлдиі»
Сергіту кезеңі: әуен тыңдай отырып, жаттығулар жасау.
Қорыту кезеңі:
Жамбыл – өмірімен де, шығармашылығымен де екі ғасырды молынан тұтастырып жатқан ұлы жырау. 13 - 14 жасынан бастап сөзінің көбін өлеңмен айтқан ақынның XIX ғасыр шегінде шығарған өлең - жырлары мен айтыстары да өте мол болған. Олардан дәуір шындығы, Жамбылдың ақындық мұраты мен зор таланты айқын танылады. Ерлікті, елдікті дәріптеген, халықтың жоғын жоқтап, әлсіздерді күштілердің зорлығынан арашалаған, әділдікті, бостандықты жыр еткен көркем де қуатты поэзиясымен Жамбыл сынды тұлғаларымыз өз ғасырында қазақ әдебиетінде көрнекті орын алады. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев Жамбыл бабамыздың туып - өскен жері Ұзынағашта өткізілген 150 жылдық мерейтойына арнайы қатысып, жамбыл рухына бас иді.
Венн диаграммасы арқылы сабақты қорыту
- Сонымен, біздер бүгінгі сабақта не білдік?
- Не білгіміз келеді? (инсерт әдісі арқылы сабақты қорыту)
Үйге тапсырма: «Аттандыру», «Алғадай туралы әрбір ой», «Атаның әлдиі», өлеңдеріне ортақ кейіпкер – Алғадай бейнесін құрастыру, жазу. «Аттандыру» өлеңін жаттау, «Атаның әлдиі», «Алғадай туралы әрбір ой» өлеңдерін мәнерлеп оқу.
Достарыңызбен бөлісу: |