Сабақтың тақырыбы: Ғылым мен білімнің дамуы Сабақтың мақсаты

І. Ұйымдастыру кезеңі

1. Тотемге табыну дегеніміз не?

1. 
   2.  Қырғыз халқында отқа табынуды немен байланыстырады?
   
2. 
   3.  “Дін үшін соғыс” қай жылдары болды?
   
3. 
   4.  Атлах шайқасы қай жылы болды ?
   

• 
  Әл-Макдиси Қазақстан жеріндегі мешіттер туралы қандай мәлімет келтірді?
  

1. 
   Араб қолбасшысы Кутейба ибн Муслимнің  Шашты басып алған жылы?
   
2. 
    960 жылы исламды мемлекеттік дін деп жариялаған кім?
   
3. 
    Отбасында қандай дінді ұстанасыңдар?
   

1. 
   Ислам дініне дейін Қазақстанда қандай діни нанымдар болды?
   
2. 
   Ислам діні қай кезде қабылданды?
   
3. 
    Зороастризм діні туралы не білесіңдер?
   
4. 
   Фарн- сөзінің мағынасы?
   

2. Қыпшақтар арасында қай ғасырдан бастап ислам діні тарай бастады?

3. Құран туралы не білеміз?

4. Орта ғасырлық қай қалаларға алғашқы кезде мешіт медреселер салына бастады?

Үй тапсырмасын қорытындылау
«Кім жылдам?»

1. Ертедегі шығыс халықтарының тарының дуалистік діні – зороастризм

ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:

1. 
   Әбу Насыр әл-Фараби еңбектері.
   
2. 
   Әбу Райхан әл-Бируни еңбектері.
   
3. 
   Махмуд Қашғари- «Түрік тілдерінің сөздігі».
   
4. 
   Жүсіп Баласағұни- «Құт негізі білік».
   
5. 
   Ахмет Иүгнеки- «Ақиқат сыйы».
   
6. 
   Қожа Ахмет Йасауи- «Даналық кітабы».
   

1.Ғылым дегеніміз не?

2.Ғылымның қандай түрлерін білесіңде?

3.Ғылым, білім туралы қандай мақал-мәтелдер білесіңдер?

«Оқу-білім азығы,

Білім-ырыс қазығы»,

«Оқусыз білім жоқ,

Білімсіз күнің жоқ» деген мақалдарды мысалға келтіре отырып, шәкірттерді үнемі білім,ғылымға ұмтылуға шақыру.

Фараб аймағына қарайтын Отырар қаласында туған. Осы қалада қыпшақ тілінде білім алған.  Араб тілін Исфахан, Бағдат, Дамаск қаласында игерген.

(973-1050) жылдары аралығында өмір сүрген энциклопедист ғалым. Тарих,математика, география, астрономия, медицина т.б ғылым салаларынан 150-ден астам еңбектер жазып қалдырған. Ол алғаш рет жердің күнді айналатындығын болжап, аспан денелерінің қозғалу заңдылықтарын ашқан.

Жалпы көптеген түрік тілдес тайпалар түрік тілінде сөйлемегенімен олардың ішінде жергілікті тіл ерекшеліктері де болған.Оғыз, қарлұқ, қыпшақ тайпалары түбі түрік тілдес тайпалар қосылып ,бірігіп кетіп отырған. Түркі тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын белгілі ғұлама үш кітаптан тұратын “Түркі тілдерінің сөздігі”атты мәңгі өшпес мұра қалдырды.Бұл еңбекті жазудан бұрын ол бүкіл түріктердің елі мен жерін түгел аралап шыққан.

Ол өзінің атақты  “Құт негізі-білік” атты еңбегімен белгілі. Бұл еңбек алғаш  рет түрік тілінде жазылған. Құтадғу білік”-ХІ ғ түркі тілді халықтарының қоғамдық ой-санасын орын алған,терең мазмұнды ғылыми еңбек. Оның еңбектерінде ғылымның философия, астрономия, алгебра салаларына тоқталады.Сол сияқты аңыз-әңгімелер, мақал-мәтелдер,шешендік сөздер көп кездеседі

ҮІІ-ІХ өркендеген ауыз әдебиеті Х ғасырда қалыптаса бастаған жазба әдебиетінің негізін қалады.Бұл кездегі ислам дінінің кең тарауы  жазба әдебиетінің  жандануына әсерін тигізді. Жазба әдебиетінің көрнекті өкілдерінің бірі Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын

1. 
   Әл- Фараби “Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы” туралы философиялық туынды жазған.
   

3. Әбу Райхан әл-Беруни “Бақытқа жету” туралы философиялық туынды жазған.

4. Әбу Райхан әл-Беруни 150 астам еңбектер жазып қалдырған.

1. Махмуд Қашқари өзінің саналы ғұмырын туған халқының тілін зерттеуге арнаған.

2.  Махмуд Қашқариға “Ұлы хас- хажип”деген лауазым берген.

3. Жүсіп Баласағұни Баласағұн қаласында туған

4. Жүсіп Баласағұни “Құдатғу білік” еңбегін Сүлеймен Арслан ханға сыйға тартқан.

1. Қарахан мемлекеті кезінде аты шыққан ақын Ахмет Иүгенеки

2. Ахмет Иүгенекидің  бізге жеткен шығармасы “Ақиқат сыйы”

3. Қожа Ахмет Йасауи Түркістан қаласында туған

4. Қожа Ахмет Йасауи  7 жаста әкесінен жетім қалған

1. Қожа Ахмет Йасауи Юсуф Хамаданидан діни білім алған

2. Қожа Ахмет Йасауидің шәкірті Сүлеймен Бақырғани

3. Қожа Ахмет Йасауидің бізге жеткен еңбегі “Құдатғу білік”

4. Ахмет Иүгенекиге көзі тірісінде-ақ “ақындардың ақыны, даналардың көшбасшысы”деп баға берген.

Ү. Бағалау:

ҮІ. Үйге тапсырма: 20 параграфты оқу. Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру. Ғұламалардың өмірбаянына қатысты қосымша кітаптар оқу, реферат жазып келу.

ЖОББ Семиглавый Мар мектебі

Ашық сабақтың тақырыбы:

«Андрон мәдениеті»

Пәні: Қазақстан тарихы

Пән мұғалімі: Джубандыкова К.М.

Сыныбы: 6

2016жыл

21.112015

Тақырыбы: Андрон мәдениеті

Мақсаты:

(3 мин )

№13 Қола дәуірінің кезеңдері қалай аталады және оның ескерткіштерін атаңыз?

№14 Қола дәуірінің үш ерекшелігін ата?

№15 Қола дәуірінің тайпалары неге табынды? №16 Аталық рудың қалыптасу себептерін ата?

1. № 5 Суреттегі тұрғын үйлер қай кезеңдерге жатады? Осының ішінде кейінгі қола дәуіріне жататын тұрғын үйді тап ?

2. №6 Суретте қай тайпалардың жауынгерлері бейнеленген? Соның ішінде Андронов жауынгерін табамыз ?

3. № 7 Антропологиялық өзгерістер туралы кесте толтырыңдар? Сипаттама бер?

4. №8 Керамикалық (қыш) ыдыстардың ішінде Андронов мәдениетіне жататын ыдысты тап?

5. №11 Андрон мәдениеті жайлы алаған білімдеріңе сүйене отырып, кестені толтыр? (компьютерге жазып, шығару)

6. №13 Бақташылық негізін малдың қандай түрлері құрады?(5- түрін табамыз)

7. №14 Төмендегі ыдыс –аяқтың суреттері. Көшпенділер бұл ыдыс- аяқтардың қай түрін пайдаланған? (4- түрін табамыз)

1. №17 Мына суретте андрондық жауынгерлер бейнеленген.Андрондықтардың әскери күш қуаты неде деп ойлайсыңдар ? (компьютерге жазып, шығару)

2. №18 Қола дәуірінде Қазақстан жерін мекендеген тайпалардың нәсілі қандай болды? (компьютерге жазып, шығару)

VIII. Тақтамен жұмыс. (5 мин )

Андронов мәдениеті мен Беғазы –Дәндібай мәдениетін салыстыру.

1. Неге Андронов мәдениеті деп аталды?

2. Алғаш зерттеген кім?

3. Ескерткіштері?

4. Жерлеу әдістері?

5. Неге Беғазы – Дәндібай мәдениеті деп аталды?

6. Алғаш зерттеген кім?

7. Ескерткіштері?

8. Жерлеу әдістері?