Сабақтың тақырыбы: Көшеде, көлікте.Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі Сағат саны: 3 (100%)

Кейбір сөздерде сөздің соңында ә дыбысы айтылғанымен а дыбысы жазылады.  

 

АЙТЫЛУЫ	ЖАЗЫЛУЫ
Рәзинә Жәмилә Рәсуә Жәйләу Шәй Кітәп	Рәзина Жәмила Рәсуа Жайлау Шай Кітап

1 Жаттығу. Словарная работа: разобрать слова, найти пройденные гласные буквы казахского алфавита. 

Мектеп, мұғалім, қалам, тақта, оқушы. 

2 Жаттығу. Прочитать вслух диалог. Перевести. 

Слова, встречающиеся в диалоге: Сәлем- привет, Қалын қалай?- как твои дела?, Рақмет- спасибо, Жақсы- хорошо, Сау бол- до свидания. 

Диалог. 
- Сәлем! 

3 Жаттығу. Переписать диалог, подчеркнуть гласные буквы. 

4 Жаттығу. Составить слова по схемам. Переписать составленные слова, подчеркнуть все гласные буквы. 

1)Қо 2)Са 3)Ш 

4)Бо 5)Си 6)Со 

7)Қа 8)Бала 

а) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

б) сұрақтарға жауап беру;

в) тест тапсырмаларын орындау

Жуан және жіңішке сөздерге мысал жазу.

1. Сағат саны: 3

4. 
   Оқыту әдісі: шағын топпен жұмыс.
   

4. 
   Материалды-техникалық жабдықталуы:
   

а) техникалық құралдар: мултимедиялық жабдықтар

а) өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест, тапсырмалары.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы

Әдебиеттер:

1. 
   Ж.Доспанова., С. Сарсембекова., Г.Шаһарман. «Практикалық қазақ тілі" Алматы, 2002 ж
   
2. 
   Ж.Бектұров., А.Бектұрова «Қазақ тілі для начинающих», А-1994, 345 б.
   
3. 
   Бектұров Ш., Серғалиев М. «Қазақ тілі» Алматы, 1994 ж.
   
4. 
   Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б, « Практикалық қазақ тілі» Алматы, 1993
   
5. 
   А.Жапбаров., Д.Р.Тайменова., С.Ә.Тұрмаханова. Қазақ тілі І бөлім. Шымкент, 2002.
   
6. 
   Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі.Алматы,1999ж.
   

1. Беріков Н. «Қазақ тілі сабақтары», Алматы-1997ж

2. Қожахметова Х. «40 уроков в казахского языка» Алматы, 1985

3. Молдабеков к. «Говарим по казахский». Для студентов русских отделений Вузов. Алматы 1992ж.

4. Түймебаев Ж. «Қазақ тілі», Алматы-1992ж.

5. Бектұров Ш. Бектұрова А. Қазақ тілі для начинающих, Алматы, 1994ж.

6. «Тіл туралы» Заң. 1997, 11 шілде.

8. Ұйымдастыру кезеңі 10 мин.( 7 / )

Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

1. Дыбыстарды жіктеу

2. Жуан, жіңішке дыбыстар

10. Жаңа сабақты түсіндіру: 45 мин.(33%)

Лексикалық тақырып : Асханада

Асхана- қоғамдық тамақтандыруда ең көп тараған кәсіпорын түрі. Орналасуына және тұтынушылар контигентіне байланысты: жалпы типті, өндірістік болып бөлінеді. Тағамдар ассортиментіне : салқын тағамдар мен басытқылар, бірінші жжәне екінші ыстық тағамдар, сүт және сүтті өнімдер, ыстық және салқын сусындар, тәтті және ұнды-кондитер өнімдері кіреді. Диеталық асханаларда мәзір кем дегенде диетаның 5-6 түрін қамтуы керек. Асханада әркімнің өзіне қызмет көрсету әдісі жиі кездеседі. Металдан, жартылай фарфордан,фаянстан, шыныдан жасалған ыдыс-аяқтар қойылады.Құрал аспаптар тот баспайтын болаттан. Асханада жартылай өнімдер мен кулинарлық тағамдардың сатылуы жүзеге асырылады; тамақ жейтін,ішетін үстелі бар бөлек бөлме; осы бөлмедегіжиһаз; қоғамдық тамақтану кәсіпорны.

Асхана құралдары- тағамдар дайындауға қажетті құралдар (комбайындар,миксерлер,,пышақ,ыдыс-аяқ жәнет. б)

Грамматикалық тақырып : Қазақ тіліне тән дауыстылар.

Қазақ тіліне тән дауыстыларға Ә,Ө,Ү,Ұ,І дауыстылары жатады. Ә- жіңішке ашық, езулік дауысты дыбыс.Дыбысталғанда жақ ашылып, тіл алға жайылып,езу арқылы жасалады. Сөздерде сирек қолданылады. Оның басты себебі қазақ тіліне басқа күншығыс тілдерінен келген сөздермен байланысты болса керек. Ә фонемасы еріндік дыбыстарданкейін айтылады. Ү-жіңішке, қысаң, еріндік дауысты. Дыбысжасулу кзінде тіл алға жайылып, жақтың қысылуы мен ерін арқылы жасалады.Ұ- жуан , қысаң еріндікдауысты.Дыбыс жасалу кезінде тіл артқа жиырылып,жақ қысылып,еріннің сүйірленуі арқылы жасалады . І –жіңішке ,қысаң езулік дауысты. Дыбыс жасалу кезінде тіл алға жайылып, жақ қысылып езу арқылы жасалады. Дауыссыз дыбыстардың үннің қатысына қарай жіктелуі.Дауыссыздар үн мен салдырдың қатысына қарай қатаң, ұяңжәне үнді болып үш топқп бөлінеді.

Салдырдан жасалған дауыссыздарды қатаң жауыссыздар деп атайсыз. Қатаң дауыссыздар мыналар : п,ф,к,.қ,т,с,ш,щ,х,ц,ч. Үн менсалдырдың қатысы арқылы жасалған дауыссыз дыбыстарды ұяң дауыссыздар деп атайды.Бұларда үннен салдыр басым болады. Ұяң дауыссыздар мыналар: б,в,г,ғ,д,з,ж,һ Қатаң, ұяң дауыссыздардың бірімен-бірі жұп құрайтындары бар.Мұндай жұп болып келетін қатаң, ұяң дауыссыздар мыналар:п-б,ф-в,к-г,т-д,с-з,ш-ж. Үн мен салдырдың қатысынан жасалып, бірақ салдырдан үн басым болатын дыбыстарды үнді дыбыстар деп атайсыз. Үнді дауыссыздар мыналар : р,л,й,у (тау) м,н,ң.

10.Жаңа тақырыпты бекіту 25 мин (19 %)

1- жаттығу Сөйлемдерді қазақ тіліне аударыңыздар.

1. 
   Это дом Карима. 2. Комната Алии чистая и светлая.3. Я иду к другу Жанны.4. Дочьсестры спит на диване.5. Урок учителя хорош.6. Тетрадь ученика лежит на столе7. Родители Айжан разговармвают на ули це.8. Друг брата катается на коньках,на Медеу.9. Семья бабушки смотрит телевизор.
   

Таза,жарық, ұйқы,дәптер,сөйлем, бөлме, ауа, кітап.

3- жаттығу Мына сұрақтарға жауап беріңіз.

Мынау Гүлнардың кітабы ма? Мынау Әселдің үйі ме? Аеау Жаппардың жолдасы ма? Жанардың дүкені осы ма Мынау үстелдің аяғы (ножка) ма? Бибігүлдің әкесі қайда? Жаңылдың әкесі осында ма?,ауылда ма? Виктордың анасы қалада жүр ме? Валерийдің көмегі керек пе?

а) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

б) сұрақтарға жауап беру;

в) тест тапсырмаларын орындау

Мәтін жазып келу

а) өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест, тапсырмалары.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы

Әдебиеттер:

1. 
   Ж.Доспанова., С. Сарсембекова., Г.Шаһарман. «Практикалық қазақ тілі" Алматы, 2002 ж
   
2. 
   Ж.Бектұров., А.Бектұрова «Қазақ тілі для начинающих», А-1994, 345 б.
   
3. 
   Бектұров Ш., Серғалиев М. «Қазақ тілі» Алматы, 1994 ж.
   
4. 
   Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б, « Практикалық қазақ тілі» Алматы, 1993
   
5. 
   А.Жапбаров., Д.Р.Тайменова., С.Ә.Тұрмаханова. Қазақ тілі І бөлім. Шымкент, 2002.
   
6. 
   Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі.Алматы,1999ж.
   

1. Беріков Н. «Қазақ тілі сабақтары», Алматы-1997ж

2. Қожахметова Х. «40 уроков в казахского языка» Алматы, 1985

3. Молдабеков к. «Говарим по казахский». Для студентов русских отделений Вузов. Алматы 1992ж.

4. Түймебаев Ж. «Қазақ тілі», Алматы-1992ж.

5. Бектұров Ш. Бектұрова А. Қазақ тілі для начинающих, Алматы, 1994ж.

6. «Тіл туралы» Заң. 1997, 11 шілде.

7. Ұйымдастыру кезеңі 10 мин ( 7 %)

Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

Қазақ тіліне тән дауысты дыбыстар

Шұғыл дауыссыздар мыналар: п,б,т,д,к,қ,г,ч,ц.

Ызың дауыссыздар мыналар: в,ф,с,ғ,з,ш,щ,ж,х,һ.

10. Жаңа тақырыпты бекіту 25 мин( 33 %).

Айшық,ақиқат,бапкер,баспасөздік,вариант,графа,мұқаба,жабағы,жерағаш, жиһан,кәкпір,қайнаға,мұхит,падиша,шілік,халуа.

п-б .....айдасыз, .....аласыз, ...аңдық, ....алық, са...ар, са...ақтас,са..антой

т-д ба...пақ, жа...ақ, ....омбыра,

к-г ә...е,е...ін, кө...тем, кө...ер.

с-з а..тар, а...амат,ба...тық, сү.....бе.

ш-ж ша...пау, қа...ымас, қа..шқын.

Адам деген ардақты ат «человек –это звучит гордо», Әсемпаз болма әрнеге «На чужие кучи глаза не пучи ,не будь падким на всякую вещь», Ештен кеш жақсы « Лучше поздно , чем никогда»

12. Сабақты қорытындылау. 15 мин

а) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

б) сұрақтарға жауап беру;

в) тест тапсырмаларын орындау

13. Үйге тапсырма беру.

Мысалдар жазып келу

.

1. Сағат саны: 3

а) өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест, тапсырмалары.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы

Әдебиеттер:

1. 
   Ж.Доспанова., С. Сарсембекова., Г.Шаһарман. «Практикалық қазақ тілі" Алматы, 2002 ж
   
2. 
   Ж.Бектұров., А.Бектұрова «Қазақ тілі для начинающих», А-1994, 345 б.
   
3. 
   Бектұров Ш., Серғалиев М. «Қазақ тілі» Алматы, 1994 ж.
   
4. 
   Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б, « Практикалық қазақ тілі» Алматы, 1993
   
5. 
   А.Жапбаров., Д.Р.Тайменова., С.Ә.Тұрмаханова. Қазақ тілі І бөлім. Шымкент, 2002.
   
6. 
   Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі.Алматы,1999ж.
   

1. Беріков Н. «Қазақ тілі сабақтары», Алматы-1997ж

2. Қожахметова Х. «40 уроков в казахского языка» Алматы, 1985

3. Молдабеков к. «Говарим по казахский». Для студентов русских отделений Вузов. Алматы 1992ж.

4. Түймебаев Ж. «Қазақ тілі», Алматы-1992ж.

5. Бектұров Ш. Бектұрова А. Қазақ тілі для начинающих, Алматы, 1994ж.

6. «Тіл туралы» Заң. 1997, 11 шілде.

7. Ұйымдастыру кезеңі 10 мин ( 7 %)

Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

Фонетикалық талдау жасау

9. 
   Жаңа сабақты түсіндіру: 45 мин( 33 %)
   

Дауыссыз дыбыстар: қатаң, ұяң, үнді дауыссыздар, емлесі

Өкпеден шыққан ауаның кедергіге ұшырауы арқылы жасалған дыбыстардауыссыз дыбыстар деп аталады. Дауыссыз дыбыстар үн мен салдырдыңқатысына қарай үшке бөлінеді: Олар: 1) қатаң дауыссыздар; 2) ұяң дауыссыздар; 3) үнді дауыссыдар.
1. Қатаң дауыссыз дыбыстар салдырдан жасалады. Қатаң дауыссыз дыбыстар:п, ф, к, қ, т, с, ш, щ, х, ц, ч, һ.
2. Ұяң дауыссыз дыбыстар: б, в, г, ғ, д, ж, з – салдыр мен үннің қатысы арқылы жасалады. Ұяң дауыссыз дыбыстарда үннен салдыр басымырақ болады.
3. Үн мен салдырдың қатысынан жасалып, салдырдан үн басым болатын дауыссыз дыбыстар үнді дауыссыз дыбыстар деп аталады. Олар: р, л, й, у, м, н, ң.
Қатаң дауыссыз дыбыстар мен ұяң дауыссыз дыбыстар жұп құрайды. Олар: п-б, ф-в, к-г, қ-ғ, т-д, с-з, ш-ж. Бұл дыбыстар жұп құрауға қабілетті дауыссыз дыбыстар деп аталады.
Х, ц, щ, ч, һ дауыссыз дыбыстары жұп құрауға қабілетсіз дауыссыз дыбыстарболып табылады.
Ң әрпі ешқашан сөздің басында жазылмайды.
Б, г, д әріптері қазақтың төл сөздерінің соңында жазылмайды.
В, ц, ч дыбыстары орыс тілінен енген сөздерде жазылады. Мысалы, вагон, циркуль, Чапаев, т.б.
Қазақтың төл сөздерінде л, р дыбыстарының алдынан ы, і дыбыстарыайтылады, бірақ жазылмайды.

 

АЙТЫЛУЫ	ЖАЗЫЛУЫ
Ыриза Ырақат Ырас Ірең Ірет Іреніш Ылайық Ылақ Ылажсыз Ылаңкес Ілебіз Ілезде	Риза Рақат Рас Рең Рет Реніш Лайық Лақ Лажсыз Лаңкес Лебіз Лезде

10. Жаңа тақырыпты бекіту 25 мин( 33 %).

Дауысты дыбыстар саны
Дауыссыз дыбыстар саны
Ашық дауыстылар
Қысаң дауыстылар
Жуан дауыстылар
Жіңішке дауыстылар
Еріндік дауыстылар
Езулік дауыстылар
Шешесі жалғыз болғандықтан, Айсұлу жылдың басында сырттай оқуға ауысқан еді.
Ауыл ұйқыға кетісімен, уәделі жерге келдім. (Ж. Саин)

Құрмаш қанша тәрбиелесе де, Көксерек ұрлық пен адал астың айырмасы не екенін ұға алмады (М. Әуезов)

2. Деңгейлік тапсырмалар:

12. Сабақты қорытындылау. 15 мин

а) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

б) сұрақтарға жауап беру;

в) тест тапсырмаларын орындау

13. Үйге тапсырма беру.

Мысалдар жазу

Сабақ 8

Сабақтың тақырыбы: Кітапханада. Қазақ тіліне тән дауыссыздар. Олардың дұрыс айтылуы,жазылуы.

1.Сағат саны: 3

2.Сабақ түрі: тәжірибелік
3.Сабақтың мақсаты:
оқыту : Студенттерге кітапханада пайдаланалылатын айтуға керекті сөздік қормен қамтамасыз ету.Тақырыпқа, жазу мәнеріне қажетті грамматикалық материалдармен қамтамасыз етіледі.Қазақ тіліне тән дауыссыздар, буынның түрлері,ілгерінді және кейінді ықпалдар.
тәрбиелік: оқушыларды патриоттыққа, адамгершілікке тәрибиелеу. Ұлттық ұғым танымдарын кеңейту.
дамыту: Студенттің тілдік қорын дамыту. Тақырыпқа қажетті сөйлесім үлгілерімен қамтамасыз ету. « Кітапханада»тақырыбында еркін сөйлесуін, тақырыпқа байланысты мәтін құрауға үйренуін қадағалау.

4. 
   Оқыту әдісі: шағын топпен жұмыс.
   

4. 
   Материалды-техникалық жабдықталуы:
   

а) техникалық құралдар: мултимедиялық жабдықтар

а) өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест, тапсырмалары.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы

Әдебиеттер:

1. 
   Ж.Доспанова., С. Сарсембекова., Г.Шаһарман. «Практикалық қазақ тілі" Алматы, 2002 ж
   

3.Бектұров Ш., Серғалиев М. «Қазақ тілі» Алматы, 1994 ж.

4.Оралбаева Н., Әбдіғалиева Г., Шалабаев Б, « Практикалық қазақ тілі» Алматы, 1993

5.А.Жапбаров., Д.Р.Тайменова., С.Ә.Тұрмаханова. Қазақ тілі І бөлім. Шымкент, 2002.

4. 
   Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі.Алматы,1999ж.
   

1. Беріков Н. «Қазақ тілі сабақтары», Алматы-1997ж

2. Қожахметова Х. «40 уроков в казахского языка» Алматы, 1985

3. Молдабеков к. «Говарим по казахский». Для студентов русских отделений Вузов. Алматы 1992ж.

4. Түймебаев Ж. «Қазақ тілі», Алматы-1992ж.

5. Бектұров Ш. Бектұрова А. Қазақ тілі для начинающих, Алматы, 1994ж.

6. «Тіл туралы» Заң. 1997, 11 шілде.

7. Ұйымдастыру кезеңі 10 мин ( 7 %)

Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.

Дауыссыз дыбыстардың бөлінуі.

Біздің университетте үлкен, жарық кітапхана бар.. Кітапхана ішінде оқырмандар үшін арнайы оқу залы бар. Мен университетке түскеннен кейін кітапханаға жазылдым. Жеке куәлігім бойынша оқырман куәлігін жазып берді.Бұл жерден өзіме қажетті деген оқулықтарды, кітаптарды әртүрлі сөздіктер,әдеби кітаптарды каталогтар жүйесі бойынша тауып алуға болады. Сабаққа дайындалуға мүмкіндіктер көп, өйткені барлық оқулықтарды осы жерден табасың.Бос уақытымда әдеби кітаптарды көп оқимын. Әсіресе қазақ жазушыларынанМ.Әуезовтің, Ғ.Мүсіреповтің, С.Мұқановтың, М. Жұмабаевтың шығармаларын үйге жаздырып аламын.Мен кітапханаға келгенімде кітапханашыдан кеңес аламын.Үйге алған кітабымды уақтылы қайтарамын.Кітапхана өз дәрежесінде қызмет етеді.

Мен осы кітапханада жұмыс жасағанды ұнатамын.Кітапхана іші өте таза,ыңғайлы және тыныш. Менің курстастарым да басқа кітапханаға қарағанда осы кітапханаға келгенді ұнатады.

Адам баласының ақыл дариясына құйылатын алтын көлі-кітап.Сол кітаптар қоймасы,білім ордасы,алтын сарай кітапхана.Кітап қоры- еліміздің баға жетпес ұлттық байлығы.