Жаңа тақырыпты бекіту 25 мин (19 %)

Сұрақ-жауап әлемі

Сұрақтар: -Оқыған сөйлемдерің қандай сөйлемдер деп ойлайсыңдар?

Өлең шумақтарын мәнерлеп оқытып, салыстыру.

Дәптермен жұмыс.

Мына жағдайларды білу үшін сұраулы сөйлем жаса.

Шығармашылық диктант. Сұраулы сөйлемге айналдыр.

а) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

б) сұрақтарға жауап беру;

в) тест тапсырмаларын орындау

а) өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест, тапсырмалары.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы

Әдебиеттер:

1.Ж.Доспанова.С.Сарсембекова., Г.Шаһарман. «Практикалық қазақ тілі" Алматы, 2002 ж

2.Ж.Бектұров., А.Бектұрова «Қазақ тілі для начинающих», А-1994, 345 б.

3.Бектұров Ш., Серғалиев М. «Қазақ тілі» Алматы, 1994 ж.

4.Оралбаева Н.ӘбдіғалиеваГ.ШалабаевБ,«Практикалық қазақ тілі»Алматы, 1993

5.А.Жапбаров., Д.Р.Тайменова., С.Ә.Тұрмаханова. Қазақ тілі І бөлім. Шымкент, 2002.

6.Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі.Алматы,1999ж.

б) Қосымша әдебиеттер:

1. Беріков Н. «Қазақ тілі сабақтары», Алматы-1997ж

2. Қожахметова Х. «40 уроков в казахского языка» Алматы, 1985

3. Молдабеков к. «Говарим по казахский». Для студентов русских отделений Вузов. Алматы 1992ж.

4. Түймебаев Ж. «Қазақ тілі», Алматы-1992ж.

5. Бектұров Ш. Бектұрова А. Қазақ тілі для начинающих, Алматы, 1994ж.

6. «Тіл туралы» Заң. 1997, 11 шілде.

1. Сөйлем дегеніміз не?

1. Сөйлемдегі септік жалғаулары сөзге грамматикалық мағына үстейтін қосымша ретінде есептелсе, көнеленген септік жалғаулары жаңа лексикалық бірлік тудырып, сөзжасамдық қызмет атқарады.

2. Әдеттегі септік жалғауларының білдіретін грамматикалық мағыналары әртүрлі: бағыттық, мекендік, мезгілдік.

3. Септік жалғаулары сөйлем ішінде меңгеру байланысу формасында жұмсалса, көнеленген септік жалғаулары арқылы жасалған сөздер қабысу байланысу формасында қолданылады, сонымен бірге сөйлем мүшелерімен байланысқа түспей, оқшау тұрып та жұмсалады.

4. Септік жалғаулы сөз әдетте сөйлем ішінде жанама толықтауыш  қызметін атқаратын болса, түбірге кіріккен септік жалғауы арқылы қалыптасқан сөздер екінші сөз табына ауысуына байланысты сөйлемде тұрлаусыз мүшенің (пысықтауыштың) қызметін атқарады.

5. Көнеленген септік жалғаулары бір сөз табынан екінші сөз табына ауыстыру арқылы конверсия құбылысына да қатысады, ал әдеттегі көлемдік септік жалғауларына бұл қасиет тән емес.

6. Көнеленген септік жалғаулары арқылы жасалған сөздерді сөзжасамда туынды сөздер деп атайды. Себебі көнеленген септік жалғаулары сөзжасамдық қызмет атқарып, жаңа туынды мағына жасауға қатысады. Мысалы, лажсыздан, байқаусызда, бетімен, бірде, бір-бірден, күніне үстеу сөздері көнеленген септік арқылы туынды мағынаны иеленген, сонымен бірге септік жалғауларының түбірге кірігіп, көнеру процесінде қыстырма ретінде жұмсалатын сөздер де қалыптасатынын зерттеу еңбектерден көре аламыз [2].

7. Көнеленген септік жалғаулары арқылы қалыптасқан сөздер сөздіктерде реестр сөз қатарында  беріледі. Бұған дәлел ретінде қарап шыққан «Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі» (Алматы, 1974-1986, 1-10 т.), «Қазақ тілінің орфоэпиялық сөздігі» (Алматы, 2007), «Қазақ тілінің сөздігі» (Алматы, 1999), «Қазақ тілінің орфографиялық сөздігі» (Алматы, 1978, 2002) еңбектерінде көнеленген септік жалғауы арқылы жасалған сөздердің еш өзгеріссіз сол қалпында берілуі. Жоғарыдағы сөздіктерде септік жалғауларының көнеленуі арқылы жасалған үш жүз елуден астам сөздер анықталды. Бұл көнеленген қосымша арқылы жасалған сөздердің сөздіктерде біртұтас сөз ретінде берілуі сол сөздер құрамында  септік жалғауларының жеке морфема емес, түбірге кірігіп, бір тұтас лексемаға айналғанын көрсетеді.

Мәтінді оқып аудару  .

Көпттік  жалғау  .

Алматы қаласы .

Алматы - Қазақстандағы   сұлу әсем қала  . Алматыда    университеттер , колледждер , гимназиялар  ,

Мектептер,   балабақшалар  ,  театрлар,  кино театрлар  , филормониялар   бар.

Қалада    көп  қабатты    үйлер,  мұражайлар,   мәдениет,  са рапйлар,   әмбебап  дүкендер   көп   .

Қаланың  көшелері    түзу   және  кең  .

Септік   жалғау .

Менің  досым .

Менің  досым бар.  Оның аты-Нұрлан .Жасы  он үште. Ол- бесінші сыныпта оқиды . Нұланның  Ата – анасы     - дәрігерлер  . Нұрланның  ағасы   және     қарындасы  бар.  Оның   ағасы   -  студент  .  Қарындасы  мектепте   оқиды.  Нұрланның   үйі    мектепке   жақын  . Нұрланның  бөлмесі   кең және  таза  .

Тәуелдік жалғау .

Менің  Қазақстаным

Мен   Қазақстанда   тұрамын  . Қазақстан   -  менің   Отаным .  Біздің    еліміз   тәуелсіз мемлекет . Қазақақстанның   қалалары көп . Қазақстанның   табиғаты әдемі  . Қазақстанның   жері бай. Қазақстанда   жануарлар ,   өсімдіктер   мен   құстар  көп. Астана - Қазақстанның  бас  қаласы  .

Жіктік  жалғау .

Мен ұқыпты  баламын

Менің  атым   -атым  Арман.  Мен  бесінші    сыныпта  оқимын  . Біздің   сыныпта  жиырма  бес оқушы бар. Мен Сабақты  жақсы   оқимын  . Сабақта  тыныш   отырамын , жаңа  сабақты  тыңдаймын  . Кешке  үй жұмысынОрындаймын  . Үй  жұмысын  орындауға  анам ,  ағам  көмек  береді  .  Сабаққа  оқу    құралдарымды   ұмытпай апарамын .

2-кезең  .  Дәптермен   жұмыс . Мәтінен   жалғауларды табу .

Әр топ      мәтінен    өз   жалғауларын   тауып   , жалғауларды  белгіле  , дәптерлеріне  жазады .

Көптік   жалғау  .

Университеттер , колледждер,   гимназиялар,  мектептер, балабақшалар,  театрелер, кинотеатрлар , филормониялар, үйлер, мұражайлар,   мәдениет,  сатайлары 

Септік  жалғау .

Нұрланның , мектепте ,  мектепке , сыныпта

Тәуелдік жалғау .

Отаным,   Қазақстаным,   қаласы,

Жіктік   жалғау.

Оқимын,  отырамын , орындаймын, саламын.

З – кезең   .  Ауызша жұмыс  .

Әр топ берілген    мәтіндеріне  сұрақ қояды.

4- кезең.  Әр оқушыға   кеспе   қағаздар беріледі  ,   жалғауларды   жалғап   толтырып  беру.

Зат есім 

Көптік  жалғау

Септік жалғау 

Тәуелдік жалғау 

Жіктік жалғау

Биші

Ғалым

Үй

Қыз

1

2

4

5

7

5-кезең .

Отан -     от.........   да   ыстық   .  ( -тан)

Жалқау .....     жаны  тәтті  , ( -дың )

Еңбек..........     наны   тәтті  (-тің)

Ел    ел..........     бәрі   жақсы  .  (-ДІҢ)

Өз  ел................      бәрінен   жақсы  .(--дің)

Ер..........      атын  еңбек    шығарар  .(  ДІҢ )

Оқу   ине...........     құдық   қазғандай  . (-мен)

Дос   сыртың...........       мақтар  ,  (-НАН)

Дұшпан көзіңе   мақтар.

Ер елің ............. ,    гүл  жерін  ............  .       ( -ДЕ)

11. Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау 10 мин.. (7 %)

12. Сабақты қорытындылау 10 мин (7 %)

а) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

б) сұрақтарға жауап беру;

в) тест тапсырмаларын орындау

а) өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест, тапсырмалары.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы

Әдебиеттер:

1.Ж.Доспанова.С.Сарсембекова., Г.Шаһарман. «Практикалық қазақ тілі" Алматы, 2002 ж

2.Ж.Бектұров., А.Бектұрова «Қазақ тілі для начинающих», А-1994, 345 б.

3.Бектұров Ш., Серғалиев М. «Қазақ тілі» Алматы, 1994 ж.

4.Оралбаева Н.ӘбдіғалиеваГ.ШалабаевБ,«Практикалық қазақ тілі»Алматы, 1993

5.А.Жапбаров., Д.Р.Тайменова., С.Ә.Тұрмаханова. Қазақ тілі І бөлім. Шымкент, 2002.

6.Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыстық жүйесі.Алматы,1999ж.

б) Қосымша әдебиеттер:

1. Беріков Н. «Қазақ тілі сабақтары», Алматы-1997ж

2. Қожахметова Х. «40 уроков в казахского языка» Алматы, 1985

3. Молдабеков к. «Говарим по казахский». Для студентов русских отделений Вузов. Алматы 1992ж.

4. Түймебаев Ж. «Қазақ тілі», Алматы-1992ж.

5. Бектұров Ш. Бектұрова А. Қазақ тілі для начинающих, Алматы, 1994ж.

6. «Тіл туралы» Заң. 1997, 11 шілде.

Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармация академиясы республикадағы ең жас оқу орны.

1979 жылы Шымкент қаласында Алматы мемлекеттік медицина институтының филиалы ашылып, онда тек фармацевтикалық факультеті ұйымдастырылды. Сол кезде бірінші курсқа 250 студент қабылданады. 1984 жылы бұл институттың алғашқы түлектері провизор мамандығын алып шықты.

1990 жылы Шымкент мемлекеттік фармацевтикалық институты болып қайта құрылды. 1992 жылы институтта тағы бір факультет- жалпы медициналық факультет ашылды.

1994 жылы шілде айында фармацевтикалық институт Шымкент мемлекеттік медицина институты болып аталады.

1997 жылы ақпан айынан бастап Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік медицина академиясы статусына ие болды. Академияда 6000-нан астам әр ұлттың өкілдерінен құралған студенттер( өзбек, орыс, кәріс, неміс, және тағы басқалар) оқиды. Соңғы жылдары шетел студенттері де білім алуда.

Академия кітапханасында 70000 мыңнан астам оқу-әдістемелік, ғылыми, көркем-әдебиет кітаптары бар. Академияда 608 орындық , екі кітапхана бар. Академияның табиғаты өте жақсы «Қасқасу» спорттық –сауықтыру лагері бар. Онда студенттер практикадан өтіп, демалып қайтады.

Оңтүстікте жаңадан құралған бұл оқу орнының мақсаты- білімді дәрігерлерді дайындау.

Осында бастауыш пен баяндауыш III жақта қиысып тұр. Егер Нұрбек деген сөздің орнына мен есімдігін қояр болсақ, баяндауыш бардым болып I жаққа өзгерер еді.

а) жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

б) сұрақтарға жауап беру;

в) тест тапсырмаларын орындау