Сабақтың тақырыбы: Көшпелілікті зерттеу тарихы Сабақтың мақсаты

• 
  Білімділік: Көшпелілер өркениетін зерттеу мәселесі туралы,көшпеліліктің шығу тегі,қалыптасуы туралы толық түсінік беру.
  
• 
  Тәрбиелік:Оқушыларды өз елінің тарихын, ұлттық құндылықтарын құрметтеуге, Отанын сүюге, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
  
• 
  Дамытушылық: көшпеліліктің қалыптасу туралы оқыта отырып, оқушылардың танымдық қабілетін, ой-өрісін, білімділігін дамытып, өз бетінше қорытынды жасауға, ізденуге дағдыландыру;
  

Ауызша сұрақтармен жұмыс

1.Тиграхауд сақтары мекендеген жер Сырдарияның орта ағысы,Тянь-шань Жетісу
2.Үйсіндердің асанасы-Қызыл Аңғар
3.Қаңлылардың билеушісінің лауазымы-хан
4.Қаңлылар туралы қандай деректерде кездеседі? Қытай деректерінде,Асвестада Сыма Цяннің еңбегінде
5.Қаңлы әскерлерінің саны- 120 мың
6.Ғұн мемлекетін әскери басшы кім басқарды- шанью

7.Ғұн тайпалары б.з.д 5 ғасырда қай жерді мекендеді-

Оңтүстік Моңғолия
8. Қытай деректеріндегі ғұндардың саны -300 мың немесе 1 млн.500 мың
9.Ғұн тайпалары Жетісу жеріне қоныстанып қандай мемлекет құрды? Юэбань
10.Мөде қай жылы қайтыс болды? Б.з.д 174 жылы
V. Жаңа сабақ

Жаңа сабақтың жоспары:

• 
  Көшпелер өркениетінің зерттеу мәселелері
  

Сыныпты топқа бөлу

Тарих тобы

Тағылым тобы

Зерде тобы

• 
  Көшпелі қоғам-көшпелі өркениет дегеніміз-негізгі кәсібі мал шаруашылығы болып,күнкөрісінің көзі мал өнімдерінен тұратын,белгілі бір қалыптасқан жүйемен көшіп-қонып тіршілік ететін адамдардың әлеуметтік-экономикалық,саяси қауымдастығы және өркениеті.
  

Археолог К.Ақышевтың пікірі бойынша,Қазақстан жерінде көшпелі мал шаруашылығының қалыптаса бастауы қола дәуірінің соңы,темір дәуірінің басына ,яғни б.з.д 9-7 ғасырлырға дәл келеді. Осы кезден бастап,Орталық,Батыс Қазақстан жерінде меридиан бойымен көшу,ал Шығыс Қазақстан мен Жетісуда қыста жазықтар мен қар аз түсетін таулардың қойнауын қыстап,жазда биік таулы жайлауларға көшу қалыптасқан.

Ғалымдардың пікірінше,көшпелі жұрттар өз бетімен таптық қоғамның ең алғашқы сатысына жетеді,ал олардың әрі қарай дамуы отырықшы халықтардың ықпалымен ғана іске асады. Көшпелі қоғам-бұл даму болашағы шектеулі қоғам.

Көшпеліліктің шығуы көпшілік жағдайда ,географиялық ортаның тікелей әсерімен байланысты. Сондықтан да көшпелілік белгілі бір нақтытарихи кеңістіктерде ғана таралды. Көшпеліліктің пайда болуы-белгілі бір климаттық жағдайлар,экологиялық ұяның шектеулі мүмкіндіктеріне,табиғи ресурстарға байланысты.

Қазақстан шеңберінде көшпелілік қалыптасқан аймаққа Каспий маңыойпаттары,Үстірт,Торғай,Жем жоталары,Бетпақдала,Балқаш маңы далалары,Сарыарқа,Іле Алатауларының тау беткейлері тау беткейлері және таулы өлкелері жатады.

Жаңа тақырып бойынша оқушыларға дайындалуға 3 минут беріледі.

Шарты :

Деректер сөйлейді

Шарты:Айтылған мәліметтер кімнің дерегінде жазылғанын табу керек.

«Көшпелілер- жабайы,мәдениеттің қас жауы» Көне Қытай деректерінде
«Жабайылырдың тұқымы,өркениеттің жауы» Еуропа ғалымдары
«Көшпелілерде әлеуметтік қарам-қайшылық болғанымен,мемлекет болған жоқ»-деп жазған философ Философ Гегель
Тарихи диктант

Шарты тиісті орынға сөздерді қойып орындау.

«Көшпелілер отырықшы халықтар сияқты,............................................................,содан соң .......................... қоғамды басынан өткізді.»

Жауабы:«Көшпелілер отырықшы халықтар сияқты,алдымен құлиеленушілік,содан соң феодалдық қоғамды басынан өткізді.»

«Еуразия көшпелілері патриархалдық-феодалдық .........................................,осы таптық қоғамдағы меншіктің негізгі түрі .....................................................,ал жер рулық қауымның ортақ иелігінде болды»

Жауабы:«Еуразия көшпелілері патриархалдық-феодалдық қоғамда өмір сүрді,осы таптық қоғамдағы меншіктің негізгі түрі малға қатысты жеке меншік болды,ал жер рулық қауымның ортақ иелігінде болды»

«Көшпелілерді таптық қоғам болған жоқ тек,рулық қауым болды» деп мәлімет берген зерттеуші А.П.Чулашников

«Көшпелілерді таптық қоғам....................................... ,..................... қауым болды» деп мәлімет берген зерттеуші ......................................

Жалпы көшпелілікті зерттеу тарихына өз қорытынды пікірлерің қандай?

Көшпелілер өркениеті жөнінде ғалымдардың көзқарасына өз пікірлерің қандай?

Оқулықпен жұмыс

Көшпелілікті пайда болуы....................................... 101 бет

20 ғасырдың 60-80 жылдарынан бастап ................... 101 бет

Табиғи –климаттық өзгерістер....................................102 бет

Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру