Сабақтың тақырыбы: Сәкен Сейфуллиннің «Далада» өлеңі 1 2 3
Дата 14.11.2016 өлшемі 20,39 Kb. #1726 түрі Сабақ
Оңтүстік Қазақстан облысы Қазығұрт ауданы «Комсомол» жалпы орта мектебінің қазақ тілі және әдебиеті пәнінің мұғалімі Ускенова Майра Аралбайқызы Сабақтың тақырыбы: Сәкен Сейфуллиннің «Далада» өлеңі 1. 1.Сұрақ-жауап 1. С.Сейфуллин қай жылы дүниеге келген? 2. Сәкеннің шын аты. 3. 1908-1913 жылдары қай мектепте оқыған? 4. Тұңғыш шыққан өлеңдер жинағы қалай аталады? 5. Омбы мұғалімдер семинариясында қай жылдары оқыған? 6. Сәкен қай жерде ауыл мұғалімі болып жұмыс істеді? 7. 10. С. Сейфуллинге қандай айып тағылды? 8. Қандай газет-журналдың редакторы болды№ 9. Қай жылы тұқындалды? .10.1938 ж ақын неге ұшырайды? 2. Сәйкестендіру тесті С. Сейфуллиннің қай өлеңдерінде этнографиялық жайттар бейнеленген? С. Сейфуллиннің поэтикасында символ дәрежесіне көтерілген қандай тұрақты образдар бар? С.Сейфуллиннің новелласын белгілеңіз. С.Сейфуллиннің поэмасын белгілеңіз. «Аққудың айырылуы», «Лашын туралы жыр», «Ақсақ киік» атты лирикалық туындылардың авторы кім? «Қызыл ат» С. Сейфуллин «Жайлауда қымыз ішу» Асау, тұлпар, аққу, экспресс «Бандыны қуған Хамит» 3. Дұрыс жауапты таңдау тесті 1.Дүние ойдан шығады , Өзімді өзім ұмытып. Көңілім ойды ұғады, Жүрегім бойды жылытып. А. “Сағындым” В “Қара бұлт” С. “Далада” Д “Құлақтан кіріп бойды алар” Е “Адамдық борышың” 2.Мақтанға салынба Мансаптың тағы үшін, Нәпсіңе билетпе Басыңның бағы үшін. А. “Сағындым” В“Шоқпардай кекілі бар қам. құлақ” С. “Қыс” Д “Адамдық борышың” Е “Ауыл байғұс мінекей” 3. Жүген-құрық тимеген, Жасынан ноқта кимеген Алты жасар асауды Ұстап міндім далада. А. “Сағындым” В “Келіншектің бесік жыры” С. “Далада” Д “Біздің жақта” Е “Ауыл байғұс мінекей” 4. Сендерден белгі нең қалар?- Жемтігін жеген жем қалар. Ақылы дария Абайдан Таусылмас қоры кен қалар . А. “Жолама қулар маңайға” В “Әсемпаз болма әрнеге” С. “Далада” Д “Біздің жақта” Е “Ауыл байғұс мінекей” Бұл сөзім асып айтқан асылық емес, Ойында оты барлар асылық демес , Тебем деп тірі болсам надандықты, Серт етіп, өзіме-өзім еткем егес! . А. “Мен-қазақ” В “Келіншектің бесік жыры” С. “Қазақ тілі” Д “Шығамын тірі болсам адам болып” Е “Алпамыс батыр” жырынан Бара алмай, өтірікші болып әбден, Семейдің түрмесінде отыр балаң. Мал ұрлап, кісі өлтірген айыбым жоқ, Өкімет- өр зорлыққа не бар шараң?! А. “Құлақтан кіріп бойды алар” В “Қара бұлт” С. “Мен кім?” Д “Біздің жақта” Е “Анама хат” Бұлттай жерге жаумай, суға жауған Қазақта іс ететін көп адамдар. Жұмсамай тиісті орнына мал, өнерін, Біреулер жүреді оған не амал бар?! А. “Әсемпаз болма әрнеге” В “Қара бұлт” С. “Анама хат” Д “Біздің жақта” Е “Ауыл байғұс мінекей” 2. Жақсы адам жатты да жақын етер, Беттескен екі таудың тұрғысындай. Жамандар өсек-аяң айтып жүрер, Өзінің білмегенсіп қылмысын- ай! А. “Алпамыс батыр” жырынан В “Құлақтан кіріп бойды алар” С. “Далада” Д “Біздің жақта” Е “Жақсы мен жаманның айырмасы” 15 қазан 1884 жылы 1905-1908 1914 жылы 2. «Қазақ тілі» Өлеңінің құрылысына талдау жасау. Күш кеміді, айбынды ту құлады, Кеше батыр-бүгін қорқақ бұғады. Ерікке ұмтылған ұшқыр жаны кісенде, Қан суынған, жүрек солғын соғады. . Құлдық шынжыр,асау айнала Кейде тынық, Кейде сұлық, Өрге қарай орғыса, Өр не қылмақ асауға?
Бұл кім? «Мырқымбай», «Қараша үй» өлеңдері, сонымен қатар, «Шұғаның белгісі» повесін жазған. С. Сейфуллиннің шақыруымен «Еңбекші қазақ» газетінде істеген. Уфадағы Медресе-Ғалияға түседі.Сонда талапты жастармен бірге «Садақ» қолжазба журналын шығарады. Бұл кім? Ол – лирикалық өлеңдермен қатар, бірнеше повесттер жазған ақын. Атап айтқанда, «Жер қазғандар", «Айша", «Біздің тұрмыс", т.б. повестері ақын талантының ерекше қырын танытады. Бұл кім? Ол – жастайынан анасынан айырылады,әкесін хат таниды. Лирикалық өлеңдерімен қатар, бірнеше көркем поэмалар жазған ақын. Атап айтқанда, «Күй", «Күйші", «Құлагер", т.б. поэмалары ақын талантының ерекше қырын танытады. Сейфуллин Сәкен (Садуақас, 1894-1938) Сейфуллин Сәкен (Садуақас, 1894-1938) Мемлекет және қоғам қайраткері Қазақ әдебиетін қалыптастыру-шылардың бірі «Кел жігіттер», «Жас қазақ марсельезасы», «Жұмыскерлерге», «Жолдастар» сияқты саяси лирикада жазылған өлеңдері «Көкшетау», «Ақсақ киік», «Аққудың айрылуы», «Альбатрос», «Қызыл ат» поэмалары «Жер қазғандар», «Айша», «Біздің тұрмыс», «Сол жылдарда», «Жемістер» повестері мен «Тар жол тайғақ кешу» мемуарлық роман «Бақыт жолында», «Қызыл сұңқарлар» драмалары Өлеңдері Ауыл байғұс мінекей Далада Келіншектің бесік жыры Орман Сағындым (Қамауда) Сыр сандық Сәкеннің поэмалары Сәкен Сейфуллиннің отбасы Сәкен Сейфуллиннің отбасы Жұбайы – Гүлбаһрам, балалары – Лаура, Аян. Сәкеннің туған күні – 15 қазан Далада (1917) Жүген-құрық тимеген, Жасынан ноқта кимеген Алты жасар асауды Ұстап міндім далада. Ақырды асау - Жаңғырды дала. Тулады, орғыды асау - Дүбірлеп күңіренді дала, Қиырсыз дала... Орғыды асау айнала - Дүбірледі айдала. Алысты асау осқырды- СЕРГІТУ СӘТІ. СӨЙЛЕМДЕРДІ МӘНЕРЛЕП ОҚЫП, АУДАРЫҢДАР. Сәкен – үлкен лирик ақын. Сәкен өлең жазуды ерте бастады. Сәкеннің сыр сандығы – сұлулықтың символы. Сәкен – адамгершілігі мол, адал жанды, нағыз халық ұлы болатын... Аталар аңсаған Абылай еңсерген Абай көксеген Алаш азаматтары күрескен Желтоқсанда жастар жаңғыртқан Кейінгі ұрпақ тұғырға қондырған Не? Тәуелсіздік Не? Тәуелсіздік Қалай келді? Күреспен Не үшін күресті? Әділдік, егемендік,тәуелсіздік Нені қалайды? Жасампаздықтың жарқын жолын,бейбітшілікті Бұл қандай күн? Азаматтықтың ақ таңын атырған күн Нені білуің керек? Бостандықтың бағасын, еркіндіктің қадір-қасиетін . Үйге тапсырма: “Сәкен- лирик ақын” тақырыбында реферат жазу “Далада” өлеңін жаттау Бағалау. Достарыңызбен бөлісу:
