Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады.
(Ең үздік жұмысты сабақтың соңында оқушылар мен мұғалім біріге отырып анықтайды.)
Кестені толтырыңыз.( Дәптерге жазады)
Зат
Қалай түзіледі
Туындайтын проблема
Шешу жолдары
Көмірқышқыл газы
Отынның толық жануы кезінде
Көміртек монооксиді
Оттек жеткіліксіз жағдайда
Көміртек
Оттек тым аз жағдайда
Сабақтың соңы
Ой толғаныс.
Рефлексия
7 мин.
Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.
Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.
Саралау: Бұл кезеңде саралаудың
«Қорытынды» тәсілі көрінеді.
Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсаты, тақырыбы бойынша өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.
«Дұрыс келісемін», «Толықтырамын, басқа көзқарасым бар», «Менің сұрағым бар». Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.
10.4.2.10 алкандардың галогендену реакциясы мысалында орынбасу реакциясының бос радикалды механизмін түсіндіру;
10.4.2.11 алкандардың галогендеу реакция теңдеулерін құру
Сабақтың мақсаты:
Оқушылар:
орынбасу реациясының бос радикалдар механизмін түсіндіру;
алкандардың галогендеу реакцияларын құру.
Сабақтың барысы:
Сабақ кезеңі/Уақыты
Педагогтің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы Қызығушылықты ояту. 7 мин.
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқу мақсатымен таныстырып кетеміз. Мұғалім мен оқушы сұрақ жауап түрінде пікір алмасады.
Алкандар қандай химиялық реакцияларға түсе алады?
Мұғалім: Алкандар төмен активтілікке ие. Бұл құрамындағы дара C—H және C—C байланыстардың салыстырмалы түрде беріктілігімен айқындалады.
Көміртектік байланыстар полюссіз болғандықтан, ал С—Н байланыстар аз полюсті, екеуі де аз поляризацияланатын және σ-түрге жатқызылады, олардың үзілууі көбіне гомолитикалық механизмге ұқсас болып келеді, яғни радикалдардың түзілуімен.
Орынбасу реакциясы
Осы реакцияның механизмін қарастырайық
Мақсаты: Оқушылар бір-біріне тілек білдіреді, тыңдау дағдыларын дамытуға бағытталады, сондай-ақ барлық оқушылардың қатыстырылуы арқылы сабаққа белсенділігі артады.
Тиімділігі: Оқушылар бір-біріне тілек айту арқылы жақындасады, көңіл-күйін көтереді және бауырмалдығын оятады.
Осы реакцияның механизмін қарастырайық Реакцияның механизмі дегеніміз элементарлы кезеңдермен берілетін химиялық реакцияның толығымен сипатталуы. Алкандардың галогендеуі тізбектік бос радикалды орынбасуға жатқызылады. Маңызды! Бос радикал – бұл жұптаспаған жалқы электроны бар атом немесе атомдар топшасы.
Алкандардың галогенденуі жалпы қабылданған үш кезеңдерге бөліп қарастыруға болады:
1-Инициирлеу (тізбектің тууы).
2-Тізбектің өсуі 3-Тізбектің аяқталуы Иницирлеу УК-сәулелену (ультракүлгін сәулелену) әсерінен немесе қыздырудан гомолитикалық үзілу хлор молекуласында жүреді және атомдарға ыдырайды :
Тізбектің өсуі Тізбек кезектес қайталанып отыратын бос радикалдардың және активсіз молекулалардың әреттесуінен өсіп отырады, соның нәтижесінде жаңа молекулалар мен жаңа радикалдар туындайды.
Бірінші кезеңде туындаған радикалдар (хлор атомдары) алкан атомдарын шабуылдап, сутек атомдарын бөледі.
Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту.
Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді.
Қалыптастырушы бағалау: Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру.
Сабақтың ортасы
15 мин.
Сұраққа жауап беріңіз:
Неге хлор радикалы екінші көміртек атомын шабуылдады? Алкандардың орынбасу реакцияларында жеңіл ушіншілік көміртектердегі сутек атомдарыда орынбасылады, кейін екіншілік және соңында біріншіліктерде. Тізбектің өсуі Туындаған алкил радикалдары (біздің жағдайда бұл радикал изопропил) галоген молекулаларымен соқтығысып, гомолитикалық үзеді оларды.
Тізбектің аяқталуы Радикалдардың бір-бірімен соқтығысуынан активсіз молекуланың туындауы.
Екі аз өмір сүре алатын бөлшектердің соқтығысуы екіталай, дегенмен мұндай жағдайларда аз да болып тұрады және қандай да бір кезеңдердің үзілуіне әкеледі :
Нәтижесінде соңғы реакцияда 2,3-диметилбутан түзіледі. Бұл реакцияның қосымша өнімдері.
Келесі бейнебаян бойынша нақты қарастырып көрейік
Көрген бейнебаян бойынша молекулалардың құрылысында қандай ерекшеліктерді байқадыңдар?
Саралау: Бұл жерде саралаудың «Жіктеу» тәсілі көрінеді. Оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру мақсатында мүмкіндігінше оларға таңдау еркіндігі беріледі.
Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады.
Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.
Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.
Саралау: Бұл кезеңде саралаудың
«Қорытынды» тәсілі көрінеді.
Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсаты, тақырыбы бойынша өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.
Үй тапсырмасы
Барлық галогендер алкандармен әрекеттесе ала ма? Неге? Толық анализ жасау
«Дұрыс келісемін», «Толықтырамын, басқа көзқарасым бар», «Менің сұрағым бар». Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.
Бөлім:
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы:
Қатысушылар саны
Қатыспағандар саны
Сабақтың тақырыбы:
Тоқсандық жиынтық бағалау (51-сабақ)
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты
Сабақтың мақсаты:
Сабақтың барысы:
Сабақ кезеңі/Уақыты
Педагогтің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы Қызығушылықты ояту. 7 мин.
Мақсаты: Оқушылар бір-біріне тілек білдіреді, тыңдау дағдыларын дамытуға бағытталады, сондай-ақ барлық оқушылардың қатыстырылуы арқылы сабаққа белсенділігі артады.
Тиімділігі: Оқушылар бір-біріне тілек айту арқылы жақындасады, көңіл-күйін көтереді және бауырмалдығын оятады.
Жаңа сабаққа кіріспе
Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту.
Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді.
Қалыптастырушы бағалау: Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру.
Сабақтың ортасы
15 мин.
Саралау: Бұл жерде саралаудың «Жіктеу» тәсілі көрінеді. Оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру мақсатында мүмкіндігінше оларға таңдау еркіндігі беріледі.
Топтық жұмыс
6 мин
Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады.
Жеке жұмыс
5 мин
Сабақтың соңы
Ой толғаныс.
Рефлексия
7 мин.
«Дұрыс келісемін», «Толықтырамын, басқа көзқарасым бар», «Менің сұрағым бар». Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.
Бөлім:
10.3 E Органикалық химияға кіріспе
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы:
Қатысушылар саны
Қатыспағандар саны
Сабақтың тақырыбы:
Циклоалкандар
(52-сабақ)
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты
10.4.2.12 циклоалкандардың гомологтық қатарын, құрылысын, физикалық, химиялық қасиеттерін білу
Сабақтың мақсаты:
Циклоалкандардың физикалық, химиялық қасиеттері жайлы түснік алады, оны қолданып тапсырмалар орындауға үйренеді, топ арқылы тапсырмаларды қатесіз орындауға пайдаланады
Сабақтың барысы:
Сабақ кезеңі/Уақыты
Педагогтің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы Қызығушылықты ояту. 7 мин.
Үй тапсырмасын «Ыстық орындық» арқылы сұрақ жауап ұйымдастыру.
Алкандардың қасиеттері қандай?
Қандай мақсатта қолданылады?
Табиғатта таралуы қандай?
Қандай заттардан алынады?
Мақсаты: Оқушылар бір-біріне тілек білдіреді, тыңдау дағдыларын дамытуға бағытталады, сондай-ақ барлық оқушылардың қатыстырылуы арқылы сабаққа белсенділігі артады.
Тиімділігі: Оқушылар бір-біріне тілек айту арқылы жақындасады, көңіл-күйін көтереді және бауырмалдығын оятады.
Жаңа сабаққа кіріспе
Блум таксономиясы. ( Білу. Түсіну)
Қаныққан көмірсутектердің тағы бір тобына циклоалкандар жатады. Циклоалкандар — құрамындағы көміртек атомдары өзара дара байланыстар арқылы байланысқан, жалпы формуласы СnН2n болатын циклді қаныққан көмірсутектер.
Жалпы формуладағы n ≥ 3. Циклоалкандар — молекуладағыкөміртек атомдары өзара σ-байланыс арқылы жалғасқан алициклді көмірсутектер. Циклоалкандағы көміртек атомдары алкандардағы сияқты sp3 гибридтелген күйде болады.
Циклоалкандарды циклопарафиндер немесе нафтендер деп те атайды. Жалпы формуласынан циклоалкандар құрамының сәйкес алкандардан айырмашылығы — олардың молекуласында сутектің екі атомы кем болатынын байқауға болады. Ең қарапайым циклоалкан үш мүшелісақинасы бар циклопропан С3Н6. Келесі мүшелері: циклобутан С4Н8 және циклопентан С5Н10, циклогександар С6Н12, т.б.
Циклоалкандарды сәйкес алкан атауының алдына цикло-деген сөз қосып атайды. Егер бүйір тізбектері, яғни радикалдары болса, олардың орны көрсетіліп, аты аталады. Циклоалкандардың изомерленуі: а) циклдің құрамындағы көміртек атомдарының санына; ә) көмірсутек молекулаларындағы орынбасарлардың түрі мен олардың орындарына байланысты; б) алкендер мен класаралық изомері болады.
Циклоалкандардың табиғатта кездесуі мен алынады
Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту.
Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын көрсетеді және сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға мүмкіндік береді.
Қалыптастырушы бағалау: Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға «Жарайсың!» деген мадақтау сөзімен ынталандыру.
Саралау: Бұл жерде саралаудың «Жіктеу» тәсілі көрінеді. Оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттыру мақсатында мүмкіндігінше оларға таңдау еркіндігі беріледі.
Топтық жұмыс
6 мин
Берілген циклоалкандардың құрылымдық формулаларын жазыңыздар:
Саралау: Бұл жерде саралаудың «Диалог және қолдау көрсету» тәсілі көрінеді. Дұрыс мағынада жауап беруге бағыттау мақсатында кейбір оқушыларға ашық сұрақтар, ал кейбір көмек қажет ететін оқушыларға жетелеуші сұрақтар қойылады.
Жеке жұмыс
5 мин
Массасы 39г бензол алу үшін қанша грамм циклогексан қажет болатынын есептеңіздер
1л циклопарафин жанған кезде 6 л (қ.ж) көмір қышқыл газы бөлінеді.Жануға кеткен оттегінің көлемін анықтаңыздар
Сутек бойынша салыстырмалы тығыздығы 15-ке тең көмірсутектің молекулалық формуласын табыңыздар
Сабақтың соңы
Ой толғаныс.
Рефлексия
7 мин.
Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.
Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.
Саралау: Бұл кезеңде саралаудың
«Қорытынды» тәсілі көрінеді.
Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсаты, тақырыбы бойынша өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.
«Дұрыс келісемін», «Толықтырамын, басқа көзқарасым бар», «Менің сұрағым бар». Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.
