Сабақтың тақырыбы: Пәтерді жөндеу жұмыстары.(практика)
Сарамандық жұмыс:
Үй бизнесі ретінде ағаш шеберханасын ашуға болады. Ағаш – әрдайым сұранысқа ие бағалы материал. Тіпті қаржылық дағдарыс кезінде де, адамдар жиһазсыз, терезе мен есіксіз өмір сүре алмайды.
Қазіргі кезде ағаш шеберлері өте аз, сондықтан бәсекелестіктен қорықпауға да болады. Фабрикалар ешуақытта сіздің бәсекелестеріңіз бола алмайды. Олардың нарықта өмір сүруі үшін өнімнің үлкен көлемдегі айналымы керек, ал үйдегі ағаш шеберханасы ондайды талап етпейді.
Балаларға арналған ағаштан жасалған ойыншықтар жасау бағыты ең тиімді болып табылады. Ойыншық жасаудың ешқандай қиындығы жоқ, ал өнімнің бағасы әр уақытта қымбат.
Төменде келтірілген ойыншықтарды жасай білсеңіз, ол қазіргі нарықты жаулап алған қытай ойыншықтарынан әлдеқайда артық.
Мұның бірнеше артықшылықтары бар:
Біріншіден, өнімнің табиғилығы, ағаш пен бояулар ғана қолданылатын болғандықтан зиянсыз (экологиялық таза бояу табу қиын емес).
Екіншіден, мұндай ойыншықтар балаларды ойландыруға бағыттап, олардың ой-өрісінің өсуіне септігін тигізеді. Кез келген ата-ана ағаш ойыншықтарды алуға тырысады.
Әр бизнес үшін міндетті түрде жасалатын шаралардан (заңды тұлға ретінде тіркелу, жалға алу, т.б.) бөлек ағаш ойыншықтарды өндіру үшін алдын ала мынадай жоспар құрып алыңыз:
1) нарықты зерттеу.
2) өнімге сертификат алудың тәртібін білу.
3) өнім түрлерін жасау мен әр өнімнің техникалық құжатын реттеу.
4) құрал-жабдықтарды сатып алу.
5) сынақ үшін ойыншықтар партиясын жасау.
6) қораптар мен нұсқауларды, жарнамалық буклеттерді жасату.
7) тауарды сертификаттау, ол туралы толық ақпаратты мына сілтеме арқылы ала аласыз –
8) сатуды жолға қою, өнімді өткізу.
Ағаш ойыншықтары өндірісін ашу үшін осындай қадамдар жасау керек. Уақыт өте келе, өндірісті кеңейтіп, жаңартып, толықтыру, сату арналарын дамыту қажет.
Жеке кәсіпкерлікті жүргізу үшін санитарлық-эпидемиологиялық шешім алу қажет болады.
9-сынып №27сабақ
Сабақтың тақырыбы: Тұрмыстық техника туралы түсінік.Электр машиналардың құрылысы мен жұмысы
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға пәтерді жарықтандыруды, электрлік санағыштың жалғану сызбасын үйрету. Сымдар мен кабельдерді жалғау кезіндегі қауіпсіздік техникасымен таныстыру.
Сабақтың әдістері: түсіндіру, өзіндік жұмыс, шығармашылық жұмыс, сызбалар сызу.
Сабақтың түрі: аралас.
Көрнекілігі: Сызбалар, интерактивті тақта, слайд, тәжірибелік жұмыс орындары.
Сабақтың барысы:
0А) Ұйымдастыру кезеңі, оқушыларды түгендеу, сабаққа дайындығын қадағалау, арнайы киімдерінің болуын тексеру. Сабаққа жұмылдыру.
В) Үй тапсырмасын тексеру және талдау. Сұрақ – жауап.
Б) Жаңа сабақпен таныстыру, тақырып бойынша қысқаша дәріс. Сызба сызу және жалғау. Тексеру және қателерді жою. Тақырыпты қорытындылау.
В) Оқушыларды бағалау, үйге тапсырма.
Үй тапсырмасын тексеру:
1) Айнамалы тоқ дегеніміз не?
2) Тұрақты тоқ дегеніміз не?
3) Айнымалы тоқ пен тұрақты тоқтың айырмашылығы?
4) Тұйық тізбек үшін және тізбек бөлігі үшін Ом заңы?
5) Айнымалы тоқты тұрақты тоққа айналдыру сызбасы?
6) Трансформатор, конденсатор, сақтандырғыш, диодтардың құрылысы мен жұмыс жасау
принципі?
7) Конденсаторларды параллель және тізбектей жалғау сызбасы?
Жаңа тақырыпты түсіндіру:
Дәріс. Кез – келген үйге электр энергиясы алдымен төмендету арқылы бастапқы шкафқа беріледі. Үйге дейінгі соңғы трансформатор кернеуді 10000 вольттан 380 вольтқа дейін төмендетеді. Сол кернеу жаңағы бастапқы шкафқа келеді. Трансформатордан 380 вольттық кернеу шкафқа 4 өткізгішті қуатты кабель арқылы келеді. Оның үшеуі 3 фазаға арналса, қалған біреуі нольдік өткізгіш. Кернеуіміз шкафтан автоматты ажыратқышка әкелінеді. Бұл үйге кірер жолдағы бірінші қорғаныс. Одан кейінгі жолда балқитын қорғағаштар тұр. Осы қорғағыштардан кейін кернеу басқа кабельмен үйдің қабаттарына
кетеді. Әр пәтерге бір фаза мен нольдік сым ғана әеклінеді. Ал, енді үйдің ішіне әкелінген өткізгіш қалай тартылатынына тоқталайық.
Сызбада көрсетілгендей бір розетка мен бір ғана шам және айырғыш бар. Сызбаның қалай жұмыс істейтінін мұнда талдап жатудың қажеті шамалы. Өткізгіш қай бөлмеге барса да негізгі желі көрсетілген стрелка бойынша дәл осылай келеді де, дәл осы сызба бойынша тартылады. Розеткалардың екі түйіспесі келген екі желіге тура жалғанып отырылады. Өйткені розеткада кернеу әрқашан да болуы керек. Электр пештің қосылуы да дәл солай. Негізгі желі әрине жеке де келуі мүмкін, ал жеке келмесе осы сызбада көрсетілген қосу қорабынан да алынуы мүмкін. Қосу қорабын – тарататын қорап (распределительная коробка) деп те атайды.
Жаңа тақырып бойынша бір бөлмелі пәтерді жарықтандырудың сызбасын сызып екі қатрға бөлініп жарыса дұрыс әрі ұқыпты жалғау.
Тексеру және қателерін жою.
Оқушыларды бағалау.
Үйге тапсырма: Екі және одан да көп бөлмелі пәтерді жарықтандырудың сызбасын сызып келу.
9-сынып №28сабақ
Сабақтың тақырыбы: : Алюминий электр сымдарын ұштау. №2 сарамандық жұмыс
Сабақ мақсаты: а) білімділік: Оқушылардың сымдарды монтаждау туралы түсінігін қалыптастыру: алюминий сымдарды өзара жалғау, ұштау және тармақтау туралы теориялық білім - білік дағдыларын қалыптастыру.
ә) дамытушылық: теориялық білімдерін практикада қолдана білуге үйрету; СТО бағыттары арқылы оқушылардың ой - өрісін дамыту.
в) тәрбиелік: Отанға, еңбекке, мамандыққа сүйіспеншілігін арттыру - ұқыптылыққа, ынтымақшылдыққа, топпен жұмыс жасай білуге тәрбиелеу; көптеген жаңалықтан өзіне қажеттісін таңдай білуге үйрету.
Сабақ көрнекіліктері: ГАО гильзасы, припой, флюс, шөміш, дәнекерлеу құралы, нұсқамалық карта, кубиктер, бағалау бетшелері, тірек сызбалар, интерактивті тақта.
Пәнаралық байланыс: Электрматериалтану, электротехника, өндірістік оқу,
Сабақ барысы: І. Ұйымдастыру 1 - 2мин
1) Оқушыларды тексеру, белгілеу.
2) Сыныптың және оқушылардың дайындығын тексеру.
ІІ. Жаңа сабаққа кіріспе 10 мин
ІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. 10мин
Сабақ жоспары: 1. Алюминий сымдарды жалғау әдістері.
2. Қимасы 10мм2 дейінгі сымдарды престеу
арқылы жалғау
3. 2, 5 - 10 мм2 алюминий сымдарды
дәнекерлеп жалғау
Электр қондырғылардың жұмыс сенімділігі сымдардың жалғану, тармақтау, ұштау сапасына байланысты. Жалғанған, ұштанған, тармақталған орындар механикалық төзімді, электрлік кедергісі аз, желідегі токтық жүктеменің күрт артуынан жиі қызғанда, салқындағанда бүтін күйінде қалуы тиіс. Бұл талаптар монтаждау технологиясын қатаң сақтағанда, сондай - ақ, жалғағыш детальдар мен құралдарды дұрыс таңдағанда ғана орындалады.
Алюминий және мыс ток өткізгіш сымдарды жалғау мен ұштаудың негізгі әдістерінің бірі - престеу мен пісіру. Кей жағдайда ток сымдарды дәнекерлеу арқылы да жалғау - ды, ұштауды қолданады.
Бұл әдіс сенімді болғанымен көп уақытты және материалды қажет етеді. Себебі, припой қымбатқа түседі. Жалғаудың, ұштаудың және тармақтаудың әдістерін сым материалына байланысты таңдайды. Себебі, алюминийдің физикалық қасиеттері мыстан өзгеше.
Көптеген ток сымдар алюминий тал сымды етіп жасалады. Себебі, алюминий кең тараған, мысқа қарағанда арзан, жеңіл.
Көлденең қимасы 10 мм2 дейінгі бір тал сымды алюминий өткізгіш пен кабельдерді алюминий гильзада престейді. Ол үшін бір немесе екі жерден қысатын ПК - 2М қысқышы мен ГКМ гидравликалық қысқышы қолданылады. Престеп болған соң жалғану орнын асфальтты немесе глифтальды лакпен қаптайды. Содан соң жабысқыш таспамен оқшау лайды да, ауа мен су кірмес үшін, екінші рет лакпен қаптайды. Престеу операциясы төмендегі ретпен жасалады.
Гильзаны кесте бойынша таңдап алады. ГАО гильзасын бір жағынан немесе екі жағынан толтырылатын болып бөлінеді. Қысқыш түрі де кестемен анықталады. Сосын пышақ немесе қысқыш көмегімен сым оқшаулағышы алынады. Жалаң сымдарды кварц вазелинмен немесе техникалық вазелинмен майлайды. Тал сым кесінділерінің біразын гильзадан сәл үлкендеу етіп алады да тазалайды. Кварц вазелин пастамен майлайды. Гильзаның ішкі бетін техникалық вазелинге малынған щеткамен тазартады. Содан соң кварц вазелин пастамен майлайды. Ол үшін жіңішке таяқша қолданады. Гильза ішіне тал сымның толғанын тексеру керек. Гильза іші бос болмауы керек. Қажет болса, артық сымды қайырып, ішіне салады. Бір жақты гильзаны бір рет, екі жақтыны екі рет қысып престейді. Престелу өлшемі кестемен сай болуы тиіс. Престелген орынды полиэтилен қалпақпен немесе жабысқыш таспамен оқшаулайды. Цинк - вазелинді паста улы болғандықтан, жұмыс кезінде аса сақтықты талап етеді.
Көлденең қимасы 2, 5 - 10 мм2 дейінгі бір тал сымды
алюминий өткізгіш пен кабельдердің дәнекерлеу
арқылы жалғануы мен тармақталуы
Дәнекерлеу - жалғаудың ең сенімді, бірақ күрделі әдісі. Алюминий сымдар үшін А маркалы припойлар қолданылады. Дәнекерлеу операциясы төмендегі тәртіппен жүреді: Әр тал сымның оқшаулағышын алады, щеткамен немесе пышақпен мұқият тазартады да, араларында қуыс пайда болатындай етіп, қосақтап бұрайды. Сымдарды алюминий - дің балқу температурасына жуық (8600С) температураға дейін дәнекерлеу шамымен немесе газдық жанарғымен қыздырады. Припой таяқшасымен жалғанған жерді сүртеді. Осылайша сым бетіндегі жай балқитын оксидтік пленканы алады. Балқыған припой сымдар арасындағы қуысты толтыру керек. Жалғанған жерді бензинге малынған таза шүберекпен сүртеді, соңынан глифтальды немесе поливинилхлоридті лакпен қаптайды. Сыртынан жабысқыш таспамен оқшаулайды және екінші қайтара лакпен қаптайды.
Дәнекерлеу және престеу кезінде қауіпсіздік ережелерін мұқият сақтау қажет, құрал - саймандарды және материалдарды үнемді, ұқыпты пайдалану керек.
4. Престеу әдісі
5. Дәнекерлеу әдісі
6. Дәнекерлеу әдісінің кемшілігі
V. Жаңа сабақты бекіту 5 мин
«Кубизм» нені білдің?
1) Суреттеңіз: Жалғау, ұштау, тармақтау дегенді қала түсінесің?
2) Сипаттаңыз: Гильзамен престеу әдісін сипаттаңыз.
3) Салыстырыңыз: Дәнекерлеу мен престеу әдістерін салыстырыңыз
4) Қарсыласыңыз немесе қолдаңыз: Сымдарды жалғау әдісі сым
материалына байланысты.
5) Дәлелдеңіз: Екі әдістің де қажет екендігін дәлелдеп беріңіз.
6) Ұсыныс жасаңыз: Алюминий сымдардың жалғанған жерінде
«гальваникалық бу» пайда болды. Ол жалғанған
жерді «бу» бүлдірмес үшін не істеу керек?
VІ. Қорытынды.
VІІ. Бағалау 1 - 2 мин
VІІІ. Үйге тапсырма
9-сынып №29сабақ
Сабақтың тақырыбы: Технологиялық шығармашылық негіздері, құрамы,басты мақсаттары.
Достарыңызбен бөлісу: |