Сабақтын тақырыбы: Ортақ етіс. Сабақтың мақсаты

Қызығушылықты ояту.

Сабақтың тақырыбы сөзжұмбақ арқылы шешіледі.


1.Сан есімнің мағыналық түрі.

2.Қимыл иесі арнайы айтылмайтын етістің түрі

3.Қимыл, іс-әрекетті білдіретін сөз табы.

4. Кім?не? деген сұрақтарға жауап беретін септік?

5. Сапалық сан есімді ата.

Т	О	п	т	а	У
Ы	Р	ы	қ	с	Ы	з
Е	Т	і	с	т	І	к
	А	т	а	у
А	Қ

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

1. 
   Өткен сабақта өтілген ережені сұрау.
   
2. 
   194-жаттығу жұмысының орындалу барысын дәптерлерінен тексеру.
   
3. 
   Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалау.
   

1. Етістің қай түрі сабақтыны салтқа айналдыратынын белгіле.

А) Ырықсыз. В) Ортақ С) Дара, күрделі. Д) Салт, сабақты Е) Болымды, болымсыз

2. Етістің қанша түрі бар екенін белгілеңіз.

A) 7. B) 6. C) 5. D) 3. E) 4.

3. Өздік етіс болып тұрған сөзді көрсетіңіз:

А) орнат, байлат; В) жазыс, көмектес; С) таран, киін; D) қойылды, сүртілді; Е) жуады, оқиды.

4. Өздік етіс болып тұрған сөзді көрсетіңіз:

А) тамақтану В) аяқталу С) жану D) құшақтасу Е) пісірту

5. Өздік етіс болып тұрған сөзді көрсетіңіз:

А) тіккізу В) қырыну С) әңгімелесу D) әкелу Е)жіберілу

6. Өзгелік етіс болып тұрған сөзді көрсетіңіз:

А) ойланды В) жамылды С) шақырғызды D) ашты Е) жазысты

7. Өзгелік етіс болып тұрған сөзді көрсетіңіз:

А) соттасты В) алды С) аяқталды D) буынды Е) ұйықтатты

8. Ырықсыз етіс болып тұрған сөзді көрсетіңіз:

А) сатты В) пайдаланды С) қаралды D) бастатқызды Е) сөйлетті

9. Ырықсыз етіс болып тұрған сөзді көрсетіңіз:

А) жиналды В) кездесті С) киінді D) оқыды Е) құйғызды

10. Өздiк етiстi анықтаңыз.

А) орманды В) ойланды С) жасырды D) құттықтады Е) өңдедi

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға «Ортақ етіс» тақырыбы жайлы түсіндіремін.

Қимыл, іс-әрекеттің орындаушысы біреу емес, бірнешеу болып, -ыс, -іс, -с жұрнақтары арқылы жасалатын етістің түрі ортақ етіс деп аталады. Мысалы: Омар мен Оспан хат жазысты деген сөйлемдегі жазу қимылы бір ғана субъект (іс иесі) тарапынан емес, бірнеше орындаушы (Омар мен Оспан) арқылы іске асатындығын көрсетеді.

Ырықсыз етіс пен өздік етіс жұрнақтары сабақты етістікке жалғанып, оны салт етістікке айналдырады: әңгімені айтты—әңгіме айтылды, т.б. Өзгелік етіс жұрнағы салт етістікке жалғанса, салт етістікті сабақты етістікке айналдырады: шам сөнді—шамды сөндірді, т.б. ал ортақ етіс жүрнағында ондай қызмет жоқ: (хат) жазысты—сабақты етістік, сөйлесті—салт етістік.

Етіс жүрнақтары кейде бірінің үстіне бірі қабаттасып та жалғана береді:сөйле-с-іл-ді, жүр-гіз-дір-іл-ді, т.б.

Міне, осылайша жаңа сабақты түсіндіріп болған соң жаттығу жұмыстарын орындатамын.Алғашқы орындалатын тапсырма:

1-тапсырма. Терме диктант

Енді батыр екпінмен

Жақындасып қалысты

Шегінісіп екеуі

Еменнен найза салысты.

Итерісіп тұрысты

Ат тізесін бүгісті.
Тайынбай найза салысты,

Біріне-бірі лағып,

Екі найза қағысты.

Осыменен екеуі

Біраз жерге барысты.

Найзаларын тастасып,

Жақындасып қалысты.

196-жаттығу жұмысының орындалу шартын түсіндіремін: Берілген етістіктерге жұрнақ жалғап, ортақ етіс жасаңдар. Түбір мен қосымшаның арасын дефис арқылы ажыратып жазыңдар.

Келесі тапсырма:

Семантикалық карта толтыру: /тақтаға сызылады немесе әрбір оқушыға сабақтың соңына 3 минут қалғанда таратылып беріледі.

9. Ортақ етісті табыңыз.

А) Жастар ойласты. В) Тас қаланды. С) Әкесінен қаймықты. Д) Тектілігін танытты

10. Ортақ етіс болып тұрған сөзді көрсетіңіз:

1. 
   Сұрақ қою арқылы жаңа сабақты қорытындылаймын.
   
2. 
   Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын.