Сабықтың тақырыбы: Лейкоциттер. Фагоцитоз теориясы
жүктеу/скачать 473,23 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Лейкоциттер екі топқа бөлінеді
- Эозинофилдер (1
- Моноциттер
  
Сабықтың тақырыбы: Лейкоциттер. Фагоцитоз теориясы. Сабақтың мақсаты : Оқушыларға лейкоциттердің құрылысы мен қызметін меңгерту. Білімділік: Лейкоциттердің адам ағзасында атқаратын қызметі, оның топтарға бөлінуін, фагоцитоз қандай құбылыс екендігін үйрету. Дамутышылық: Оқушылардың сабаққа белсенділігін арттыру мақсатында тақырыпқа байланысты қосымша материалдарды пайдалану, ойлау қабілетін дамыту. Тәрбиелік: Оқушылардың алған білімдерін пайдаға асыра отырып білімдерін нығайту. Сабақтың түрі: Аралас сабақ Сабақтың әдісі: Ақпараттық оқыту , сұрақ-жауап, топтық жұмыс, ойындар. Көрнекілігі: Иинтерактивті тақта, ойындар, суреттер. Сабақтың барысы : 1. Ұйымдастыру кезеңі . 2. Үй тапсырмасын сұрау. 3. Жаңа сабақ 4. Ойын сұрақтарына жуап беру 5. Сабақты қорытындылау. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың сабаққа назарын аударып, оқу құралдарын түгендеу. Үй тапсырмасын сұрау. «Допты қақпаға енгізу» ойыны. Слайдтың көрсетілуі барысында әрбір доп үш реттен тышқан көмегімен шертіледі. 1-ші сұрақ пайда болады, 2-ші сұрақ жойылады, 3-ші шертуде доп қақпаға енеді 1. Қандай сұйықтықтар ағзаның ішкі ортасын құрайды? 2. Қанның құрамында қандай жасушалар бар? 3. Эритроциттер қандай қызмет атқарады? 4. Қан плазмасының қан сарысуынан қандай айырмашылығы бар? 5.Эритроциттердің құрылыс ерекшелігі неде? 6. Қанның құрамы неден тұрады? 7. Гемоглобиннің өзіне тән ерекшеліктерін ата? 8. Қан плазмасы құрамында қандай заттар болады? 9. Қан ағзада қандай қызмет атқарады? 10. Оксигемоглобин дегеніміз не? Жаңа сабақ. Лейкоциттер – ядросы бар және белсенді қозғалатын ақ қан жасушалары. Яғни амеба тәрізді қозғалғыш жасушалары. Адамның 1 мм қанында 4-9 мың әртүрлі топқа жататын (лимфоцит, моноцит т.б) лейкоциттер бар. Лейкоциттер құрылыс ерекшелігіне сәйкес 2 топқа бөлінеді. Түйіршікті лейкоциттердің цитоплазмасында ұсақ түйіршікті түзілістер болады. Лейкоциттер сүйек кемігінің майында, лимфа түйіндерінде айырша безде және көкбаурда түзіледі. Қанда таңертеңгі ашқарында аздау, тамақтанғаннан кейін көбейед. Тіршілік ету ұзақтығы 2-5 тәулік. Эритроциттер сияқты лейкоциттерде көкбауыр мен бауырда жойылады. Қызыметі. Лейкоциттер амеба тәрізді жалған аяақтарынең көмегімен қозғалады. Лейкоциттер қылтамырдың қабырғаларынан өтіп, қан ағынынан шығып Жасушалар мен ұлпалардың аралықтарына оңай өтеді. Әсіресе дененің зақымданған жеріне көп жиналады Бактериялар цитоплазмаға енген соң лизосоманың көмегіменолар ериді. Лейкоциттердің өздері де бұзылады. Лейкоциттердің қызметін толық зерттеген атақты физиолог ғылым И.И.Мечников. Кім тапқыр ойыны. Мына фагоцитоз құбылысы суретіндегі сандарды сөйлетейік. Эстафета. Тақтаға үш қатар етіп , сұрақ жазылған қағаздар ілінеді. Ең жоғары жағының ортасына бір карточка артық ілінеді, оның тұсына жалауша ілінеді. Төменнен жоғары қарай карточкамен жұмыс істейді. ? 1. Лейкоциттердің құрылысы нешке бөлінеді? 2. Жұқпалы аурулар неден болады. 3. Лейкоциттердің құрылысы неде? 4. Фагоцитоз мәні неде? 5. Фагоцитоз құбылысын кім ашты? 6. Түйіршіксіз лейкоциттерді атаңдар? 7. Түйіршікті лейкоциттерді атаңдар? 8. Фагоциттер дегеніміз не? 9. Лейкоциттер қалай қозғалады? 10. Лейкоциттер құрылыс ерекшелігіне сәйкес нешке бөлінеді? Сабақты қортындылау. Рефлекция
Ай- күні: Сыныбы: 8 Пәні: Биология Сабақ тақырыбы: Лейкоциттер. Фагоцитоз теориясы. Сабақтың мақсаты: а) Лейкоциттердің құрылысмен қызметі, жұқпалы аурулардың пайда болуы, Фагоцитоз құбылысының мәні туралы білім алады. Ә) Ой қозғай отырып, жүйелеу, тұжырымдау қабілеттерін, танымдық белсенділігін арттыру; Б) Оқушылард ұжымдыққа, алғырлыққа, еңбекке, ізеттілікке тәрбиелеу Сабақ түрі: Аралас сабақ Сабақ көрнекілігі: сызба- тіректер, Пәнаралық байланыс : химия Сабақ әдіс- тәсілі: Түсіндіру, ой қозғау, өзара оқыту, ббб- кестесі автор орындығы Сабақтың жүрілу барысы: Ұйымдастыру кезеңі: -Сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау - Оқушыларды психологиялық дайындау - Амандасу - Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру Үй жұмысы: №1 тапсырма. Дұрыс жауапты таңда □ қан плазма – қанның мөлдір, түссіз сұйықтығы; □ қан плазма құрамында 58 – 70 % су бар; □қан плазма құрамында 90 – 92 cу бар; □ фибриногеніжоққанплазмасысарысудепаталады. □ қан плазмасықұрамында 7 – 8% нәруыз бар; □ плазма барлыққанның 55-65%- ынқұрайды; Сұраққа жауап бер. 1.Оксигемоглобин 2. Плазма деген не? (қанныңсұйықбөлігі) 3. Гемоглабиндеген не? (қанныңқызылпигменті) 4. Эритроциттер қайда түзіледі? 5. Организмніңішкіортасына не жатады? (қан, ұлпасұйықтығы, лимфа ) 6. Қанның 1 мм³қанша эритроцит болады? ( 4, 5 – 5 млн) 7. Қалыпты жағдайдағы қанның құрамындағы гемоглобин мөлшері 8.Карбоксигемоглобин қандай жағдайда түзіледі. Жаңа сабақ: Ой –қозғау Лейкоциттер дегеніміз не? Жеке, жұпппен, топпен ой –бөлісу. Мағынанытану. Ойтолғаныс.ббб- кестесі Білемін
білдім Білгім келеді Жуан және жіңішке сұрақтар Автор орындығы Үйге тапсырма: §31 кесте толтыру Бағалау:
Лейкоциттер екі топқа бөлінеді: 1) түйіршікті (гранулоциттер): эозинофилдер, базофилдер, нейтрофилдер, олардың өмір сүру ұзақтығы 30 сағаттан астам, бұл жасушалар сүйек кемігінде түзіледі. 2) түйіршіксіз (агранулоциттер): моноциттер мен лимфоциттер, қандағы өмір сүру ұзақтығы – 40 сағат, ұлпаларда – 3 аптаға дейін, сүйек кемігінде, лимфа түйіндерінде, көкбауырда түзіледі. Олар шығу тегіне және атқаратын қызметіне қарай бөлінеді. Эозинофилдер (1-4%) нәруыз тектес улы заттарды және бөгде нәруыздарды жойып, залалсыздандырады. Базофилдер (0-1%) протоплазманың құрамында гепарині бар түйіршіктер, сондықтан, қабыну ошағында қанның қоюлануына кедергі болып, жазылу үдерісіне ықпал етеді. Нейтрофилдер (70%) өмір сүру ұзақтығы 13 тәулікке жуық. Олардың басты қызметі – фагоцитоз және бөгде жасушаларды жасуша ішілік қорыту. Өзінің айтарлықтай үлкен өлшемдеріне қарамастан, нейтрофилдер қылтамыр эндотелийлерінің қабырғалары арқылы өту және ұлпалардағы микробтардың енген жерлеріне белсенді қозғалыспен жету қабілетіне ие. Микробқа жеткен кезде нейтрофилдер оларды қармап, қорыта бастайды. Бұл үдеріс «фагоцитоз» деп аталады (И.И. Мечников сипаттаған үдеріс). Бір ғана нейтрофил 15-20 бактерияға дейін қармай алады. Алайда, бұл жағдайда өзі өледі. Олардың саны қабыну үдерістері кезінде күрт өседі. Олар қабыну ошағына бірінші болып жетеді. Моноциттер (4-8%) қаннан қабынған жерге енеді де, макрофагтар – алып фагоцит жасушаларына айналады. Лимфоциттер (21-35%) олардың өмір сүру ұзақтығы бірнеше жылды құрайды. Лимфоциттердің жарғақшаларында ағзаға келген заттарды тани алатын рецепторлары бар. жүктеу/скачать 473,23 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||