Салқынбай А., Абақан Е. с


И Л   БІЛІМІ  (лингвистика) -



Pdf көрінісі
бет325/336
Дата14.12.2021
өлшемі13,56 Mb.
#126888
1   ...   321   322   323   324   325   326   327   328   ...   336
Байланысты:
Салқынбай линг. Түсіндірме сөздік

И Л   БІЛІМІ  (лингвистика) -
 
Табиғи  тіл  туралы  ғылым.  Т.б. 
әлеуметтік ғылымдармен  байла­
нысты.
Тіл  -   қоғамның  ең  маңызды 
байланы с  қүрал ы   ж әне  о й - 
санамен байланысты болғандық- 
тан әлеуметтік (гуманитариялық) 
пән  ретінде  адам  мен  қоғамды 
з е р т т е й д і.  Гум а ни тар и ял ы қ 
ғылымдар  ішінде Т.б.  мен тығыз 
байланыста  болатындар:  этно­
графия, әлеуметтану, филология, 
герменевтика,  лингвистикалық 
поэтика,  текст  лингвистикасы, 
грамматология,  тарих,  психо­
логия.  Этнология  салалары  эр 
түрлі  қоғамдағы  тіл  қызметін 
зерттеумен  айналысады  (мыс., 
табу,  эвфемизм,  атау мәселесі). 
Өлеуметтану-тіл  арқылы  байла­
ныс  жасауды  зерттейді.  Қоғам- 
дағы араласу түрлерін коммуни­
кация  теориясы,  мәдени  антро­
пология,  семиотика  зерттейді. 
Табиғи  тіл -  ең  маңызды  таңба- 
лық  ж үйе  болғандықтан,  Т.б.
с е м и о ти ка л ы қ  пән  р етінд е  
қарасты ры л ад ы . 
Т е ксте р д і 
зерттеу  үш ін  (мифологиялық,
діни,  философиялық  т.б.)  Т.6.- 
те ксті  зерттейтін  ф илология 
пәніне,  текст  мағынасын  зерт- 
тейтін герменевтикаға сүйенеді. 
Тілдің  жаңадан  пайда  болатын 
әлеум еттік  қы зм етін  зерттеу 
қажет  болады.  Текст  лингвис­
тикасы  -   текст  жасаудағы  тіл 
заңдарын  зерттейді.  Граммато­
л огия -с е м и о т и калы қ   п ә н ге  
ж атады ,  я ғн и   бүл  ж а з у ға  
байланы сты   ғы лы м  болып 
табылады.  Тарихи Т.б.  тәсілдері 
тарихпен  өте  жақын  болады, 
өйткені  қоғамның,  әдебиеттің, 
мәдениетгің, енердің тілсіз дамуы 
м үм кін   ем ес.  XIX  ғ.  п с и х о - 
логиялық  тәсілдер  мен  идеялар 
Т.б.-де  өте  көп  қолданылды.  XX 
ғ.  50-ж ж .  бастап  п с и х о л и н ­
гвистика деген  пән  қалыптасты. 
Т.б.  мен  психолингвистикада
қарастырылатын  тіл және  ойлау 
қатынасы  туралы  мәселелер 
қа зіргі  логикада,  тіл  филосо- 
ф иясында,  л и н гв и с т и ка л ы қ 
семантикада да зерттеледі.
А.  Шлейхер  үсынған  тарихи- 
салыстырмалы Т.б.  мен дарвин- 
дық  эволюциялық  ілім  арасын- 
дағы  ұқсастық  қазіргі  ғылымда 
да қупталып келеді. Генетикалық 
кодтың ашылуынаТ.б. тәжірибесі 
де  көм егін  т и гіз д і.  Т.б.  мен 
биология  арасындағы  байланыс




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   321   322   323   324   325   326   327   328   ...   336




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет