Сақтандыру курсына кіріспе. Сақтандыру курсының маңызы

Нарықтық экономика жағдайында коммерциялық, биржалық, валюталық, техникалық, құқықтық, саяси тәуекелдіктер айырықша көкейтестілікке ие болады. Бұл арада сақтандыру қорғап қана қоймай, нарықтық қатынастарға қатысушылардың арасындағы қаржылық және заңдық өзара байланыстардың факторларын де реттейді.

Кез-келген кәсіпкерлік қызметтің көздейтін түпкі мақсаты пайда табу, іске жұмсалатын капиталды көбейту. Сондықтан ақырға нәтижедегі сақтандырудың маңызы мынаған саяды: күтілген кіріске немесе белгіленген пайданы түгел алмауға орай мүмкін болатын ысырапқа жол бермеу.

Пайданың ысырабына (түгел алынбауы) апаарып соқтыратын себептерді шартты түрде үш топқа бөлуге болады:

1. 
   дүлей апат, авария және өзге де соларға ұқсас оқиғалар кезінде өндіріс үдерісінің бұзылуы;
   
2. 
   нарықтық жағдайлардың өзгеруі, серіктестіктер тарапынан және технологиялық тәуекелдіктерді игеру;
   
3. 
   Жаңа техникалар мен технологияларды, өзге техникалық және технологиялық тәуекелдіктерді игеру;
   

Көптеген елдерде сақтандыру нарығында қаржы ресурстарының тасқыны әлденеше есе көбейтетін кәсіпкерлік тәуекелдікті сақтандыру, сақтандыру қызметінде үлкен үлес салмақты иеленеді.

Нарықты экономика жағдайында сақтандыру коммерциялық қызмет саласына көбірек айналады. Сондықтан белгіленген тәуекелдіктерді сақтандырған кезде сақтандырушы ондай мәміледен не алатынын алдымен ойлайды. Демек, ірі тәуекелдктің қауіптілігін білген сақтандырушы сақтандыру шартын жасамайды.

Сақтандыру қызметтің аясын кеңейту іздестіргенде кәсіпкерлік қызметпен байланысты жаңа объектілер тартылады.

Ағымдағы жылдың сәуір айында, яғни осы сәттен бастап заңды тұлғалардың Қор салымына кепілдік беру басқа елдердегідей сияқты басталды. Осы уақыттың ішінде ол қаржы нарығында бірден-бір бөлшегіне айналды, яғни коммерциялық банктер сияқты халықта оған мүдделі.

Деректерге сүйенсек, банктік салымдарды қорғау жүйесін тиімді екені белгілі, мысалы Ресей оны Қазақстанға ұқсас өзгерткісі келді. Қазіргі уақытта 22 банк оның Қазақстандағы қатысушысы болып табылады, сонымен қатар заңды тұлғаның барлық жеделдетілген салымдарының 98,38% оған таратылды. Ақтөбе облысы бойынша, ондағы барлық филиалдар соның территориясына орналасқан және де банктердің филиалдары Қорға қатысушылар болып табылады.

Қазіргі уақытта Қордың қызметі жетілген. Кепілдік беру тәртібі депозитті сақтандыру жүйесімен басшылықтың тиімділігіне сәйкес келтіріледі және де қаржы тұрақтылығының форумымен қабылданады.

Қор қызметінің мақсаты – заңды тұлғалардың ақша қаражаттарын кері қайтаруды қамтамасыз ету болып табылады және де екінші деңгейдегі банктердің депозиттік салымдарын тарату. Яғни белгілі бір мерзімге Қорға қатысушы банкке салынған халықтың ақшасы сақтандырлған болып есептеледі. Бұл дегеніміз қатысушы банк пен осы банкте сақталған халықтың немесе кәсіпорынның есебін аударылады. Аударғанда сомалар жеткілікті жоғары деңгейдегі салымдардан (негізгі борышы және есептелінген сыйақылар) 200 мың теңгеге дейін толық аударылады. Жалпы салымдар көлемінің өсуі, аударылған сомалардың үлесінен пропорциональды төмендейді.

Сонымен олар мыналар:

• 
  салымдарды (негізгі борыш және есптелінген сыйақылар) 200 мың теңге қосылған 80 көлеміндегі сомадан 200 мың теңгеге дейін арттыру;
  
• 
  салымдарды (негізгі борыш және есептелінген сыйақылар) 400 мың теңгеден 600 мың теңгеге дейін және 360 мың теңге қосылған 60-дық сомадан 400 мың теңгеге дейін арттыру;
  
• 
  салымдарды (негізгі борыш және есептелінген сыйақылар) 600мың теңгеден 800мың теңгеге дейін және 480мң теңге қосылған 40дық сомадан 800ң теңгеге дейін арттыру;
  
• 
  салымдарды (негізгі борыш және есептелінген сыйақылар) 800 мың теңгеден 1 млн. теңгеге дейін және 560 мың теңге қосылған 20-дық сомадан 800мың теңгеге дейін арттыру;
  
• 
  салымдарды (негізгі борыш және есептелінген сыйақылар) 1 млннан жоғары және 600 мың теңге қосылған 10-қ сомадан 1 млн теңгеге дейін арттыру;
  

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   18.12.00ж. Қазақстан Республикасының «Сақтандыру қызметі туралы» заңының негізгі мәселелері.
   
2. 
   Сақтандыру компанияларының қызметін мемлекеттік қадағалау.
   

1. 
   Сақтандыру ұйымдарының түрлері.
   
2. 
   Сақтандыру компаниясын басқарудың негізгі қағидалары.
   
3. 
   Сақтандыру компанияларының инвестициясын басқару.
   

Дипозиттік салымдар бойынша қайтарымды (аударымды) төлеу банк агенттері арқылы Қорда өндіріледі.

Қорда салымдардың барлық түрі емес сақтандырылатындар қарастырылады, бірақ оған қарамастан банк – Қорға қатысушы болып табылады. Қорда орналасқан кепілденген салымдар, салымдар түрлері мен сыйақы мөлшерін, шекті көлем мөлшерінен арттыра түсуі, яғни Қорда сақтандырулған және егерде банк жойылған жағдайда, онда төлем Қорға аударылмай, керісінше жойылған банктің жою есебінен аударылады. Мысалы, егер Қорда үлкен мөлшерде салымның ставкасы 14 болса, онда банк 16 көлемінде салымдарды қабылдайды. Бірақ Қорда салым туралы деректер сақталмайды.

Жалпы, салымшылар жинақтарын, салымдарын салмастан бұрын біріншіден жазуға көңіл бөлуі керек, яғни Қорда салым түрлері туралы мәліметтер сақталған ба соған және Қорда көрсетілген мөлшерлемені сыйақы мөлшері асырмайды.

Қайтарымды міндеттемелер, депозиттер бойынша сыйақы мөлшерінің шекті деңгейін, жеке және заңды тұлғалардың салымдарын (сақтандыру)

«Қазақстандық кепілдендіру қоры» ЖАҚ және «Қазақшетсақтандыру» шетелдік сақтандыру компаниясы ЖАҚ-на жүктерді де келесілер арқылы көрсетіледі;

1. 
   2000 жылдың 1-ші қаңтарынан – 2000 жылдың 23-ші қарашасына дейін сыйақы мөлшері бойынша жедел салымдарға шектеуқоймау;
   
2. 
   2000 жылдың қарашаның 23-нен 2001 жылдың 1-ші шілдесіне дейін теңгемен есептеленген жедел салымдар, сыйақы мөлшері, яғни ҚР-ның Ұлттық Банкі арқылы екі немесе одан да көп ресми белгіленген мөлшерді қайта қаржыландыру арттырмау, сонымен қатар осы жедел салымдардың долларға және евроға шаққандағы көлемі, екі немесе одан да көп LIBOR/3-айлық/ставкасын арттыру;
   
3. 
   2001 жылдың қазанның 1-нен 2002 жылдың 1-ші ақпанына дейін жедел салымдар, сыйақы мөлшері АҚШ долларына шаққанда жылдың көрсеткіші 14%-дан аспайды, ал евромен есептегенде жылдық көрсеткіш 8%-дан артпайды;
   
4. 
   2002 жылдың ақпанның 1-нен, қазіргі уақытта заңды және жеке тұлғалардың (депозиттік) салымдары мен сыақы көлеміне келесі шектеулер қойылған:
   

• 
  6 айға дейін алғанда жылына- 10%;
  
• 
  12 айға дейін қосқанда жылына-13%;
  
• 
  36 айға дейін қосқанда жылына-15%;
  
• 
  36 айдан жоғары болса, онда-16%;
  

• 
  6 айға дейін қосқанда жылына-6,0%;
  
• 
  12 айға дейін қосқанда жылына-7,0%;
  
• 
  36 айға дейін қосқанда жылына-9,0%;
  
• 
  36 айдан жоғары болса, онда-10%; жедел салымдарды (депозиттік) евромен есептегенде:
  
• 
  6 айға дейін қосқанда жылына-50%;
  
• 
  12 айға дейін қосқанда жылына-6,0%;
  
• 
  36 айға дейін қосқанда жылына-8,0%;
  
• 
  36 айдан жоғары болса, онда-9%-ға тең болады.
  

Жалпы сақтандыру қызметінің кәсіпкерлікті сақтандыруда немесе жеке тұлғалардың өмірі мен салымдарын сақтауда маңызы зор.

Негізгі жеке тұлғаның жедел салымын сақтандыру – бұл біздің болашағымыздың кепіл!

Нарық және сақтандыру бір-бірімен тығыз байланысты болғндықтан, нарық экономикасы сақтандырудың дамуындағы белсенді ортасы. Нарық бар жерде тәуелдік кәсіпкерліктің сан алуан түрлері болады.

Тәуекел деген түсініктің қарапайым жағдайындағы нәтижесі алдын-ала белгісіз шешімдерді белгілеуді сипаттайды. Кәсіпкердер бір іске қаражатын сала отырып, болашақта кездесетін оның тағдырына араласатын барлық жағдайларды қамтиды.

Болашақтағы азды-көпті болатын оқиғаны анықтау, сонымен қатар одан келешектегі зияндарды немесе адамдардың денсаулығына әсер ететін жағдайларды сақтандыру тәуекелдігі деп атайды.

Тәуекелдік – бұл адамзат қимылының барлық салаларында кездесетін объективті қүбылыс. Өзінің мән жағдайында ол зиян шектіретін және шығынға әкелетін жарамсыз тасымалдау тәуекелдері автокөліктер, өзен, теңіз жіне әуе көліктеріне байланысты келеді.

Саяси тәуекелдіктер мемлекеттік басқару органдарының құқықтарына қарсы өз азаматтарына істеген істеріне байланысты және сақтандырушының жауапкершілік шеңберіне жатуы мүмкін.

Сақтандырудың тәуекелдік кездейсоқтық жағдайда пайда болғанда ол адам ықпалынан тыс болғанда ғана мәні болады. Алдағы ұзақ мерзімді болашақта адамзат өзінің дамуында тәуекелдікті бақылап отыратын, ал оның жарамсыз нәтижелерін жоққа шығаруын көрсетеді. Тәуекелдікті бағалау үшін дәл ақпарат болуы керек, өйткені олардың болмағаны тәуекелдіктің қателігіне әкеліп соғады. Сондықтан банк қызметінде, азаматтардың салымдарын, қаржыландырып сақтандырудың экономикалық маңызы оарсан зор екендігі белгілі. Республика азаматтарының кәсіпкерлікпен толыққанды айналысуы, сондай-ақ еркін бәсекелестіктің кепілі банк қызметінде сақтандырудың толыққанды қызмет істеуіне байланысты. Бұл проблемелардың түбегейлі де, толық шешілуі республика экономикасының алға басуының кепілі екендігі баршамызға белгілі.

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   Сақтандыру өнімінің қалыптасуы.
   
2. 
   Сақтандыру компаниясының жұмысын ұйымдастыру.
   
3. 
   Сақтандыру компаниясының инвестициялық портфелін басқаруда әдістерді қолдану.
   

1. 
   Сақтандыру тарифінің құрылу міндеттері және мәні.
   
2. 
   Тарфтік ствканың құрамы мен құрылымы.
   
3. 
   Сақтандыру статистикасының көрсеткіштері.
   
4. 
   Сақтандыру компаниясының қызметін қаржыландыру көзі ретінде сақтандыру сыйақысы.
   

Сонымен қатар аталған сақтандыру шарты жасалған уақытта да, оның әрекет ететін бүкіл кезеңіде өте күрделі болып есептеледі.

Коммерциялық тәуекелдікті сақтандырған ұйым жауапкершілікті міндетіне алып, нарық жағдайының қолайсыздығынан, алдын ала білуге болмайтын өзгерістердің салдарынан жоспарын жүзеге асыруға қажетті өзге жағдайдың нашарлауынан туындайтын шығындарды өтейді.

Шарт бойынша жауапкершіліктің шегі есебіндегі сақтандыру сомасы сақтандыру ұйымының келісіміне орай сақтандырушының арызы бойынша анықталады. Сақтандыру сомасын белгілеудің екі нұсқасы болуы мүмкін. Бірінші нұсқа бойынша сақтанадыру сомасы сақтандырушының сақтнадырылатын операцияға салған күрделі жұмсалымының шегінде белгіленеді.

Екінші нұсқа бойынша сақтандыру сомасына күрделі шығындар ғана емес, шығындардан күтілетін белгіленген (нормативті) пайда кіреді.

Егер белгіленген кезеңде сақтандырылған операциялар қаралған өтімділікті бермесе, сақтандырушыға шарт бойынша шығынның мөлшері өтеледі. Сақтандыру өтемі сақтандыру сомасы мен сақтандырлған коммерциялық қызметтің нақты қаржы нәтижесінің арасындағы айырмашылық түрінде анықталады.

Сақтандыру сомасын белгілеу тәсілдемесіне байланысты сақтандырудың мазмұны да өзгереді. Бірінші нұсқада сақтандырушының шығындары өтеледі; оны инвестицияны сақтандыру деп атауға болады. Екінші нұсқада шығындар мен нормативтік пайда өтеледі, сол себепті оны кірісті (пайданы) сақтандыру деп атауға болады.

Сақтандырудың мақсаты мүмкін болатын ысыраптан қорғау болып саналып, сақтандыру шартының мерзімі күрделі шығынның өтемділік уақытымен түрлеріне қарай елеулі біріккен кәсіпорындар үшін түрліше болады. Атап айтқанда ол кәсіпорынның көлеміне (демек, оның құрылу уақытында), қызметінің ұйымдастырылуына, орналасқан жеріне және өзге де факторға тәуелді болады. Сондықтан олардың кейбір стандартталуы мақсатқа сай болса да, өзара шарттың мерзімдерін дараландырудың сөзсіз болатынынан көрінеді(ең болмағанда аталған сақтандырудың алғашқы кезінде).

Мүлікті сақтандырудың басқа түрлеріне қарағанда шарттың қолдану мерзімін анықтаған кезде сақтандырушы мен сақтандырушының мүдделерінің басқаша көрінетін атап көрсеткен жоқ.

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   Сақтандыру жарнасының мәні.
   
2. 
   Істі жүргізу шығындары тарифтік ставка элементі ретінде.
   
3. 
   Сақтандыру сыйақысын есептеудің ерекшелігі және жалпы қағидасы.
   

1. 
   Сақтандыру маркетингі: мәні, қажеттілігі, қалыптасуы.
   
2. 
   Сақтандыру рыногын сегменттеу.
   
3. 
   Потенциалды сақтандырушыны зерттеу.
   

Сақтандырудың басқа түрлерінде шығын үшін өтем төлеудің қажеттілігі сақтандыру шартының қолданылуының кез келген сәтінде туындауы мүмкін. Коммерциялық тәуекелдікті сақтандыру кезінде төлем мерзімінің анықталғаны түскен жарнаны жоспарлы түрде пайдалануға мүмкіндік беріп, сол мерзімге қор құруға жағдай жасайды.

Сондықтан сақтандыру шартының қолдану мерзімі келіскен кезде ғылыми негізделген кепілдемелергше, өндірістік және өндірістік емес қызметтердің салаларындағы инвестициялардың өтімділігі жөніндегі отандық және шетелдік тәжірбиелердің талдауларына сүйену қажет.

Принцип бойынша сақтандыру өтемі шарт мерзімі аяқталмай тұрып төленуі мүмкні. Егер ғылымдық ауқымдағы қандай да бір оқиғаның нәтижесінде жұмсалған қаржыны қайтару, пайда табу мүмкін болмаған жағдайда өтем мерзімнен бұрын төленуі мүмкні. Ондай оқиғалар туралы сақтандырушыға жедел хабарлау керек. Нарық жағдайымен байланысты көпшілік оқиғалардың ықпалы белгіленген түзетуге көнеді. Қолайсыз өзгерістер де уақытша болуы ықтимал. Сондықтан коммерциялық қызметтер нәтижесі және өтімнің көлемі туралы сақтандыру мерзімінің аяғында жауап табуға болады.

Сақтандыру сипаты шарт жасауға бір қатар міндетті талаптар қоюға себепші болады.Сақтандырушының сол қызметке рұқсаты, лицензиясы және патенті, өзге де қажетті құжаттары болуға тиіс. Тәуекелдіктің дәрежесін талқылауға мүмкіндік беретін алдағы коммерциялық қызмет, одан күтілетін қызмет, одан күтілетін кіріс, соған байланысты шығыс жасалған өзара шарттар, барлық жағдайлар туралы, ол сақтандыру туралы жазбаша арызында толық ақпаратберуге тиіс. Әрине, сақтандыру ұйымдарының өздері де ұқсас кәсіпорындардың қызметтерінің нәтижелері туралы деректерді жинауға және талдауға міндетті. Банктерге және өзге де несиелерге мерзімі өткен қарыздары бар кәсіпорындармен шарт жасауға болмайды.

Сақтандыру шартын жасаған кезде сақтандыру тәуекелдігінің дәрежесіндегі барлық өзгерістерді хабарлау және мол тәуекелдікті ұлғайтатын әрекеттерге жол бермеу жөнінде сақтандырушының міңндеттерін алдын ала қарастыру қажет.

Сақтандырушының өзге түрлеріндегі сияқты сақтандыруға және сақтандыру жауапкершілігіне қабылданған кезде кейбір шектеулер қою қажет. Делдалдық қызметтің, сақтандыру бизнесіне бәс тігіуге және басқаларды сақтандырудан шығарып тастау мақсатына сай болады. Ереже бойынша соғыстан және әскери қимылдардың, мемлекеттік органдардың шешімдері мен саяси төңкерістің, валюта курсының өзгерісінің, негізгі алынған кәсіпорынға (цехқа) несие беруден банктің бас тартуының салдарынан орын алатын шығындары сақтандыру жауапкершілігінен шығарылады.

Сақтандырушының, оның сеіктестерінің немесе олжа табушылардың әрекеттері салдарынан туындаған шығындардың орны толтырылмайды.

Алайда, әрбір сақтандыру ұйымы өз міндетіне алған тәуекелдікті шектеуге немесе кеңейтуге құқылы.

Сақтандыруды жүргізгенде ең аз франчизді (мысалы, 5%) белгілеп, оның мөлшерін көбейтуге сақтанушыға құқық берген жөн. Өтемнің ең жоғары сомасын шектеу қою да мақсатқа сәйкес болады (мысалы, шығынның 80%). Коммерциялық тәуекелдікті сақтандырудың жарналарының (тарифтерінің) мөлшерлемені көптеген факторларға байланысты: қызмет түрі, сақтандыру мерзімі, нарық қатынастарының тұрақтылығының дәрежесі және басқалар. Әрбір кәсіпорын үшін тәуекелдік дара болып саналады. Демек, мүкіндігіне қарай төлем мөлшерлерін де дараландыру керек.

Аталған сақтандырудың тарифтері несиелерді сақтандырудың мөлшерлерімен айтарлықтай өзара байланысты. Ондай жағдайларда нарық жетігі күшті әсер етеді.

Жаңа техника мен технология енгізу жолымен өндірісті қарқындандырудың қосымша резервтерді іздестірмей жекешелендірілген кәсіпорын қызметінің тиімді болуын мүмкін емес. Бірақ ескі құрал-жабдықты немесе технологиялық үрдісті алмастыру өндіріс деңгейінің уақытша құлдыраумен байланысты болғандықтан, түсетін кірістер де төмендейді. Ондай техникалық және технологиялық тәуекелдер кәсіпорындардың ғылыми-техникалық үрдіске деген мүдделілігін айтарлықтай төмендетеді. Жаңа техника мен технологияны енгізу тәуекелділігін сақтандыру ондай мүдделілікті ынталандыра алады.

Жаңа техника мен технологияны енгізуден кәсіпорындардың шеккен зиянын сақтандырушы толық өтейді.

Келешекте арналған сақтандырудың бұл түрінің объектісі жаңа техника мен технологияны енгізуден туындаған уақытша залалдар болып табылады. Сонымен залалдар жаңа техниканы енгізу кезіндегі орташа айлық кірістің (пайданың) арасындағы айырмашылық есебінде анықталады. Сақтандырудың қамтамасыз етілуі кәсіпорындардың шеккен зиянының барлық сомасын қамтуға тиісті, яғни жүз пайызға тең болады. Сонымен мсақтандыру төлемдерін есептеген кезде жеңілдіктер мен шегерімдер жүйесін белсенді түрде қолданады.

Аталған сақтандыру түрінің сақтандыру оқиғасы өзара байланысты екі факторлы өзіне біріктіруге тиіс: біріншіден, өндіріске жаңа техниканы немесе технологиялық үрдісті енгізудің бар болу фактісін; екіншіден, соған байланысты енгізімнің алдындағы кезеңмен салыстырғандағы кәсіпорын кірісінің (пайдасының) азаюын;

Аталған сақтандыру түрі бойынша сақтандыру тарифтерінің мөлшерін ең күрделі және жауапты міндет болып саналады.

Жаңа техника енгізуді сақтандырған кезде сақтандыру сомасы болмайды. Зардап шеккендерге өтем нақты зиянның толық мөлшерінде төленеді. Сондықтан тарифтік мөлшерлемені тұрғызған кезде және сақтандыруды жүргізгенде мүлікті сақтандыруға сияқты сақтандыру сомасының залалдық көрсеткішін пайдалану мүмкін емес.

Сақтандыру ұйымдарының кәсіпорындармен қаржылық өзара қатынасын құруды материалдық өндіріс саласындағы жыл сайынғы енгізімінің саны, сондай-ақ жаңа техникамен технологияны енгізуге байланысты кәсіпорындардың шеккен орташа залалдарының мөлшері туралы мәліметтер негіз есебінде қызмет етеді.

Бір оқиға бойынша төлем сомасын есептеу еңбекті аса қажет ететіндіктен ол тариф мөлшерлемесін анықтауға негіз болады. Ол үшін әрбір жеке факті бойынша залалдық мөлшерін есептеу қажет. Оны әр алуан салалардың жекелеген кәсіпорындары бойынша іріктемелі түрде жүзеге асыруға болады.

Дәріс бойынша қорытынды сұрақтар:

1. 
   Сақтандыру өнімін зерттеу.
   
2. 
   Сақтандырудағы жарнама.
   
3. 
   Сақтандыру компаниясындағы бәсекелестік және бәсекелесу қабілеттілігі.
   

1. 
   Жеке сақтандырудың пайда болу тарихы.(Ежелгі Рим, Франция, Англия).
   
2. 
   Жеке сақтандыру экономикалық зерттеудің объектісі ретінде, оның жіктемесі.
   
3. 
   Жеке сақтандырудың негізгі категориялары: сақтандыру қатынастарының субъектілері, сақтандыру тәуекелі, түрлері.
   
4. 
   Жеке сақтандырудың ұзақ мерзімді түрлері.
   

Барлық дамыған елдер үшін нарықтық экономиканың орнықты даму факторы және маңызды институты ретінде сақтандыруды мойындау өз мәні бар экономикалық аксиомаға айналды. Барлық дамыған елдерде сақтандыру ұлттық экономикада маңызды орынға ие және құрамдас бөлігі бола отырып оның қалыпты, тепе-тең және болжағандай деңгейде дамуына ықпал етеді. АҚШ, Швейцария, Ұлыбритания, Жапония сияқты елдердегі сақтандыру төлемдеріндегі жалпы ұлттық өнімнің 10%- шамасын құрайтынын айтсақ, жоғарыдағы қағида толық дәлелденеді. 1991-1993 жылдары біздің Республикада сақтандыру бизнесінің қалыптасуы жер сілкінісіне ұқсас стихиялы түрде басқарылмай және бақылаусыз күйде өтті. Мемлекеттік статистика комитетінің мәліметтері бойынша 1994-ші жылдың сәуірінде Қазақстанда 350-ге жуық акционерлік, коммерциялық, жеке және т.б. тәуелсіз сақтандыру компаниялары мен олардың филиалдары қызмет жасалса, 1993-ші жылы олардың саны 253 болған болатын. Қаржы-қарыздың, өндірістік-коммерциялық, инвестициялық және т.б. сақтандыру компаниялары өз қалауынша сақтнадыру шарттарын жасаған, сақтандыру төлемі көлемін анықтаған, сақтандыру қорлары көлемін бекіткен жағдайларды туғызды. Нәтижесінде бұл мемлекеттік бүкіл қаржы жүйесінің қалыптылығы мен тұтастығына кері әсерін тигізді.

Сақтандырудың осы заманға теориясы мен пракатикасы 20-ғасырдағы дамыған сақтандыру ісінің қайта сақтандыру институтының мүмкін еместігін көрсетіп отыр. Қайта сақтандыру сақтандыруды оған ірі сақтандыру оқиғаларының ықпалынан қорғауға мүмкіндігін береді.

Қазақтстан Республикасының Қаржы Министрлігінің мәліметтері бойынша Қазақстандағы шетел инвестицияларының жалпы көлемі 1995 жылға дейін 3 млрд. АҚШ долларына жуық көлемде болды. Бұл қайта сақтандырудың жас егеменді мемлекетіміздің даму факторы және валюталық Қорларын молайтудың көзіне айналғандығын көрсетеді қайта сақтандырудың тексеруден өткен үлгісі бойынша сақтандыруда қатерге басын тіккен сақтандырушы осы қатерді басқа компанияға ауыстырады. Соңғысы берілген қатерге сай ішінара жауапкершілікті мойнына ала отырып қайта сақтандырушыға айналады. Сонымен қайта сақтандыру техникалық идеалға жетіп, оның көмегімен қауіп-қатер бөлінеді және теңестіріледі де сақтандыру ұйымдарына қойылатын талаптар мен оны орындаудың арасындағы бірдей қатынастар орнатылады. Қайта сақтандыру жоқ кезде қандайда бір құнды заттың қожасы (мысалы ұшақтың) осы қауіпті қабылдауына міндеттеме алатын бірнеше сақтық компанияларымен шарт жасай алар еді. Олардың әрқайсысы сақтандыру құны мен жағдайларына қатысты жеке келісім жасауға мәжбүр болады, ал қайта сақтандыру осының барлығын бір – сақтандырушы арқылы жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Қайта ыңғайлықпен сақтандырушы өз мойнына өз кәсіпорынның қауіпсіз түрде төтен бере алмайтындай қатерден бір бөлігін ала алатындығында.