Сборник научных статей международной научно-практической конференции
Аударма процесінің әртүрлі кезеңдері
жүктеу/скачать 2,4 Mb. Pdf көрінісі
|
zh.aymauytuly zhinak 2023 2
- Бұл бет үшін навигация:
- Аудармашыға қажетті құзыреттер
| Аударма процесінің әртүрлі кезеңдері
Мәтіндерді аудару бірнеше кезеңнен тұрады: студенттерді тиісті деңгейге бейімдеу арқылы аударылатын мәтіннің тілімен таныстыру. Келесі кезең- шоғырландыру мақсатында параллель мәтіндерді қолдану (түпнұсқа тіл және аударма тілі). Бұл кезең нақты аудармамен, содан кейін мақсатты мәтінді өңдеу кезеңімен жалғасады. Өз бетінше аударма жұмыстары студенттердің шетел және ана тілдерін қолдану туралы хабардарлығын арттырып, екі тілді де меңгеруіне оң ықпал етеді. Мұндай аударма іс-әрекетінде мұғалім студенттермен серіктес болып, 82 ұсыныстар жасайды, бірақ бір мәтінді аудару үшін бірнеше нұсқаларды қабылдай отырып, студенттердің ұсыныстарына оң көзқарас танытады. Аударма теориясында түпнұсқа мәтіннің бір баламасын немесе бірнеше аударма баламасын анықтау туралы ғана емес, онда түпнұсқа тілі мәтініне сәйкес келетін аударма тіліндегі мәтіндер жиынтығы туралы айтылады. Тілдер арасындағы синонимдердің болмауы бізді таң қалдырмауы керек, өйткені бір тілдегі сөздер арасында абсолютті синоним жоқ. Аудармадағы «дәлме-дәлсіздік» әсерінен аудармашыға автордың ойын толық жеткізбеді деп айып тағылып жатады. Мәтінді аударуда аудармашы сөзбе-сөз аударма немесе еркін аударма арасында таңдау жасай алады. Бірінші нұсқаны таңдаған кезде аудармашы «дұрыс» аударманың «ұсқынсыздығына», ал екіншісін таңдағанда «әдемі» аударманың дәл еместігіне жауапты болады. Аудармашыға қажетті құзыреттер Болашақ аудармашы немесе аудармашы ретінде студенттер аудармашының алдында тұрған міндеттердің бірі - синтаксистік сөйлем құрылымдарының арасында сәйкестік болмағандықтан, олардың әмбебап, жасырын мағынасына жету үшін ашық сөйлем құрылымдары бар бастапқы мәтіннің синтаксисін талдау екенін білуі керек. Аудармашының синтаксистік, семантикалық және прагматикалық білімі болуы керек, аталған білімнің жетіспеушілігі оның құзыреттілігіне әсер етуі мүмкін. Бірақ аудармашы балама іздемейді, сол шындықты аударма мәдениетінің көмегімен білдіреді. Ол бастапқы мәтінді түсіндіріп, бастапқы мәтіннің жалпы әсерін құрайтын барлық элементтерді мұқият талдап, оларды мүмкіндігінше дәл қайталауы керек. Аудармашыға екі тілді және бимәдениеттілік қажет және аударма процесінде талап етілетін нәрсе мен қол жеткізілген нәрсенің, құзыреттілік пен өнім арасындағы айырмашылықты түсіндіруде шешуші рөл атқарады. Жоғарыда айтылғандай, аудармашы өзі сөйлесетін тілдердің екі түрлі мәдениетін білуі керек, ол бір-бірінен тәуелсіз дамитын екі субъектінің тәжірибесіне ие болуы керек. Ол бір мәдениетті салыстырып қана қоймай, оны басқа мәдениетке айналдыру құзыретіне ие болуы керек. Екі мәдениет бір-біріне әсер етеді және олардың пішіні мен өлшемін үнемі өзгертіп отырады. Аудармашының олардың арасында болуы, олардың арасындағы алшақтықтың ортасында емес, біртұтас мәдениетке азды-көпті байлаулы болғандықтан оның біліктілігін көрсетеді. Аудармашы мәдениетаралық қарым-қатынастың екі жағдайы арасындағы делдал; бір бастапқы мәтіннің әртүрлі аудармалары көбінесе аудармашының шешімдеріне байланысты. Демек, аудармашының синтаксистік, семантикалық және мәдени білімі болуы керек, ол екі тілді және бимәдениеттілікті қажет етеді. Аудармашының құзыреттілігі әр мәдениеттің ерекшеліктерін, сондай-ақ тоғысатын екі мәдениеттің нақты элементтерінің өзара әрекетін ескере отырып, екі мәдени жүйені талдау, салыстыру және түрлендіру қабілетінде жатыр. Аударма дағдыларын тіларалық және мәдениетаралық қарым-қатынас дағдыларын дамыту үшін үлкен әлеуеті бар тәуелсіз дағды ретінде дамыту қажет. 83 Аударма құзіреттілігін меңгеру аудармашыларға басқа тілдегі мәтінді жеткізуге мүмкіндік беретін білімді, дағдыларды, әдістер мен стратегияларды меңгеруді білдіреді, осылайша мақсатты оқырманға бастапқы мәтін бастапқы тілдегі оқырманға қандай әсер қалдырса, сол әсер қалдырады . жүктеу/скачать 2,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|