Семинар сабақ: 15 соөЖ: 15 СӨЖ: 45 Емтихан: 3 Семей 2015



Дата18.02.2017
өлшемі204,59 Kb.
#10334
түріСеминар
Қазақ инновациялық гуманитарлық-заң университеті

Гуманитарлық факультеті

Тарих және география кафедрасы

«Бекітемін» _________

Университет ректоры Құрманбаева Ш.А.

«___»________2015ж



Оқу жұмыс бағдарламасы

Пәні: Метеорология климатология негіздерімен

Мамандық: 5В011600 «География»

Кредит саны: 2

Курс: 2

Семестр: 3



Дәріс: 15

Семинар сабақ: 15

СОӨЖ: 15

СӨЖ: 45


Емтихан: 3

Семей 2015

«Метеорология климатология негіздерімен» пәні бойынша оқу жұмыс бағдарламасы 5В011600 «География» мамандығының типтік оқу жоспары негізінде жасалған.


Құрастырған: оқытушы _________________
Тарих және география кафедрасы мәжілісінде қаралды
« » 2015ж. Хаттама№ ___
Кафедра меңгерушісі ___________Курманбаева С.А.
Гуманитарлық факультеттің оқу-әдістемелік комиссия мақұлдады.
« » 2015ж. Хаттама № ___
Төрайымы:_____________Ахметова А.К.
Университеттің оқу -әдістемелік кеңесінде бекітілген
« __» __________2015 ж. Хаттама №___
Төрайымы _______________________ Жарыкбасова К.С.

1. Пәннің мақсаты мен міндеттері.

Студенттерді қазіргі метеорология климатология негіздерімен пәнінің негіздерімен таныстыру, оқу пәніндегі басты мақсаттардың бірі, орта мектеп мұғаліміне дайындау жүйесіндегі оның рөлі туралы түсінік қалыптастыру болып табылады.

Курстың міндеттері:



  • курстың пәні, мақсаттары, міндеттері мен аридизация ұғымының дамуы мен басты кезеңдерімен таныстыру:

  • басты метеорологиялық ерекшеліктермен таныстыру:

  • жалпы метеорология ғылымының қалыптасу және даму тарихымен, сондай ақ Қазақстандағы климат ерекшеліктерімен толықтай таныстыру

1.1 Қазіргі метеорология климатология негіздерімен пәнін қолданылатын зерттеудің негізгі принциптері мен әдістерін меңгеру болашақ мамандарда тұтас дүние таным мен ойлаудың ғылыми тәсілін қалыптастыруға мүмкіндік береді, әрі болашақ мамандықты жақсы игеруге көмектеседі.

Осы курстың материалын игеруге студенттердің мектеп курсындағы «физика», «химия», «биология», «География», «астрономия» пәндерінен алған білімдері көмектеседі.

Астрономия. Астрономияның басты ұғымдары мен оларды зерттеу әдістері. Астрономияның дамуы үшін Коперник, Галилей, Кеплер, Ньютон еңбектерінің маңызы. Кеңістік, Галактика, күн жүйесінің ғаламшары.


1.2 Пәнді оқытудың міндеттері. Студент келесідегідей білім, біліктілік дағдыларды игере алады:


  1. Метеорология климатология негіздерімен ғылымының пайда болуын, себебін, қалыптасу кезеңін;

  2. Метеорология климатология негіздерімен ғылымының жалпы географиядан алатын орны;

  3. Метеорологияның басты маңызды мәселелері;

  4. Метеорологияны зерттеуге үлес қосқан ғалымдар туралы;

  5. Қазақстандағы климаттық ерекшеліктер;

  6. Климат қалыптастырушы факторлар;

  7. Метеорологияның зерттеу деңгейлері;

Осы курсқа байланысты студенттер нені игеру қажет:

  1. Метеорологияның терминдеріне анықтама беру;

  2. Метеорология және климатологиялық зерттеулер жүргізіп, анализ беру;

  3. Негізгі метеорологиялық бақылаулар жайында баяндай білу;




  1. Кез келген зерттелген аймаққа сипаттама жазу білу;


1.3 Пәннің оқу процесіндегі орны.

Оқу процесінде студенттер метеорология климатология негіздерімен саласындағы өз дүниетанымдық позициясын негізденуге дағдыланып, қазіргі ғылыми әдістерді пайдалана отырып, алған білімдерін кәсіптік міндеттерді шешуде қолдануды үйренуі қажет. Метеорология климатология негіздерімен пәні географиямен тығыз байланыста болғандықтан климатты қалыптастырушы факторлармен қоршаған ортадағы құбылыстарды танып білуге байланысты болып табылатындығын зерттеумен айналысады.

2. Пән мазмұны.

2.1 Дәріс




№№

п.п.


Дәрістер тақырыптар

Дәріс мақсатымен мазмұны

Оқу түрі

Сағат көлемі

1

Атмосера. Атмосфераның құрамы мен құрылысы.


Мақсаты: Атмосфераның негізгі түсінігіне мазмұндық сипаттама беру қажет.

Метеорология климатология негіздерімен курсының мақсаты мен міндеттері.

Атмосфераның құрамы мен құрылысына толық сипаттама беру қажет соның ішінде: тропосфера, стратосфера, мезосфера, экзосфера және т.б. қабаттарға сараптама жасау


очнаяоч

күндізгі


1


2

Атмосферадағы су

Мақсаты: Метеорология және климатология тұжырымының қалыптасуына әсер етуші жағдайларға сипаттама беріп оның экологиядағы үлесін қарау керек. Атмсоферадағы ылғалдың пайда болуына әсер етуші жағдайларға сипаттама.

Тұманның пайда болуы. Бұлттардың түрлерімен танысу.







1

3

Атмосфералық қысым мен жел.

Мақсаты: Атмосфералық қысым түсінігі жайында сипаттау керек. Желдің пайда болу себебі, желдің түрлеріне сипаттама

Желдің рельеф түзілүіндегі маңызын зерттей отырып сипаттама жасау қажет




күндізгі

1

4

Ауа рай және оны болжау

Мақсаты: Ауа райының ұғымы мен қалыптасу жағдайлары, әсер етуші факторлары аясына тоқталып оның нәтижелерін сипаттау керек.

Ауа райының басты элементерімен танысу керек.




күндізгі

1

5

Климат түзуші факторлар.

Мақсаты: климат түзуші фактор ретінде күн радиациясының алатын орны және оның түрлеріне сипаттама беру керек, оны зерттеу

нәтижелеріне кеңінен тоқталып оның ерекшеліктерін көрсету қажет. Атмосфералық циркуляция ұғымына сипаттама.

Климат түзуші фактор ретінде жер бедерінің алатын орны.

беру


күндізгі

1

6

Жер бетінде климаттық элементтердің таралуы. Ауа қысымы

Мақсаты: Жер бетіндегі климаттық элементтерге және олардың таралу аясына тоқталып оның ерекшеліктерін сипаттау керек.

Ауа температурасының географиялық таралуына шолу.

Буланудың географиялық таралуына талдау жасау.

Бұлттылықтың географиялық таралуы.




күндізгі

1

7

Климаттың жіктелуі

Мақсаты: Климат ұғымына сипаттма және климатты зерттеуге үлес қосқан ғалымдар мен олардың еңбектеріне анализ

Климаттың жіктелуі

Л.С. Бергтің климаттың ландшафттық – ботаникалық жіктелуі.

Б.П. Алисовтың климаттың генетикалық жіктелуі.

сипатама жасау

Климаттық жіктелулерге қатысты зерттеулердің дамуы

Климаттың таралу ерекшеліктері туралы түсінік қалыптастыру


күндізгі

1

8

Климаттың өзгерістері

Мақсаты: Климатологияның географиямен тығыз байланыстылығына тоқталып оның негізгі заңдылықтарын қарау қажет

Метеорологияның негізгі зерттеу әдістері

Климаттың өзгеруіне әсер етуші жағдайларға сипаттама жасау

Климатқа адамзаттың әсері және оның салдары

Ғаламдық жылынудың әлемдік зардаптары

Климаттың өзгеруін түсіндіретін гипотезаларды зерттеулердің дамуын білу қажет




күндізгі

1

9

Метеорологиялық приборлар мен бақылау әдістері.

Мақсаты: Метеорологиялық приборлар және олардың түрлеріне сипаттама. Температураны өлшеу және оның әдістері, өлшеу құралдары

Ауаның ылғалдылығын өлшеу құралдарымен танысу керек.

Атмосфералық қысымды

Бұлтты бақылау қатысты зерттеулердің дамуы, зерттеулерге үлес қосқан ғалымдар.



күндізгі

1




    1. Семинар сабактар




№№

п.п.


Сабақ тақырыбының атауы

Мазмұны

Оқу түрі

Объем (часы)

1

Күн радиациясының қарқындылыы мен сіңген жылудың шамасы


Мақсаты: Күн радиациясының жерге сіңу ерекшеліктерін көрсету керек.

Тура және шашыранды радиациялардың айырмашылықтарын анықтау

Радиация түрлерін зерттеулердің нәтижелеріне кеңінен тоқталып оның ерекшеліктерін көрсету қажет. Күн радиациясы зерттеулеріне сараптама

Жылудың сіңу шамасы дәрежесіне шолу жасау. Күн радиациясы жөнінде түсінік беру



очнаяоч

күндізгі


1


2

Ауа температурасының ендік бойынша таралуы құрлық пен теңіздің бетіндегі таралуымен байланысты екенін анықтау.

Мақсаты: Ауа температурасының таралуы неліктен рельеф және географиялық орнына байланысты екенін анықтау керек.

Ендік бойынша жылы және суық ағыстардың ауа температурасына әсерін көрсету. әсер етуші ағыстардың аясына тоқталып оның нәтижелерін сипаттау керек.




күндізгі

1


3

Ауадағы ылғалдылық көрсеткішін анықтау

Мақсаты: Ауадағы ылғалдылықтың пайда болу себептеріне сипаттама

Ылғалдылықтың шамадан тыс жоғары немесе төмен болуы қоршаған ортаға қалай әсер ететіндігі жайлы талдау.

Ауадағы ылғалдылық мөлшерін.


очнаяоч

күндізгі


1
1

4

Бұлт. Жауын-шашын.

Мақсаты: Бұлт түсінігі және бұлттың пайда болу себептері мен ерекшеліктеріне тоқталып оның негізгі түрлеріне талдау жасау қажет

Метеорологияның негізгі зерттеу әдістері

Жауын шашынның пайда болу ерекшеліктері туралы, оның қалыптасуына әсер етуші факторлар төңірегіне тоқталу.


күндізгі

1


5

Атмосфералық қысым және жел

Мақсаты: Атмосфералық қысымды анықтау әдістері. Атмосфералық қысымның өзгеруі. Биіктік белдеуге байланысты қысымның өзгеру заңдылықтары мен ерекшеліктеріне сипаттама. Жел ұғымы. Желдің пайда болу себептеріне талдау жасау керек.

очнаяоч

күндізгі

1


6

Жер шарындағы климаттық белдеулер мен климат типтері

Мақсаты: Жер шарындағы климаттық белдеулердің таралуы

Климаттық белдеулердің таралу ерекшеліктерін қарастыру

Климаттың өзгеру мәселелерін түсіндіру керек. Климаттың өзгеруіне әсер етуші жағдайларды

анықтап, зерттеу қажет.

Климаттың өзгеруін географиялық және экологиялық тұрғыдан болжам жасап, сараптау қажет.


күндізгі

1
1

7

Ауа – райына байқаулар жүргізу әдістемесі

Мақсаты: Ауа райын бақылау және болжау нәтижелерімен танысу керек. Ауа райын бақылау әдістеріне сараптама. Ауа райын бақылау және зерттеудің даму деңгейіне сипаттама жасау қажет

Ауа райын байқаудың технологиясының ерекшеліктерін білу қажет




очнаяоч

күндізгі

1

8


Метеорологиялық приборлармен танысу

Мақсаты: Метеорологиялық зерттеулердің әдістері мен анықтау жолдарын білу қажет.

Метеорологиялық приборлармен танысу

Ауа температурасын өлшейтін құралдарға талдау жасау керек.

Атмосфералық қысымды өлшеу жолдары және өлшеу приборларына сипаттама

Ылғалдылықты өлшейтін құралдарға толық сипаттама


очнаяоч

күндізгі

1



2.3 Курс бойынша СОӨЖ орындау кестесі


№№

п.п.


СОӨЖ тақырыбтарының атауы

Мазмұны

Сағат саны

бақылау формасы

1

Атмосфераның ластануы және оның экологиялық салдары.

Атмосфераның ластануына әсер етуші факторларды талдай білу керек. Оның маңызды мәселелерін анықтау қажет. Метеорология тұжырымының мазмұндамасымен танысу керек. Климатологияның тарихын меңгеру керек. Метеорология тұжырымының қалыптасуының тарихын зерттеген белгілі ғалымдарды студенттер білуі керек.

1

Ауызша

2

Жергілікті климат және микроклимат

Жергілікті климат туралы анықтап жазу.

Микроклимат ерекшеліктеріне баға беру керек. Зерттеуші ғалымдардың еңбектерімен танысу керек. Еліміздегі климаттың қалыптасу ерекшеліктерін қарастырып оның таралуын меңгеру тиіс.

Жергілікті климат жөнінде ақпараттар жинап, реферат жазу. Жергілікті климаттың ерекшеліктері жайында сипаттау.


1

Реферат

3

Температураны өлшеу. Өлшеу принциптері, термометрлер түрлері

Температураны өлшеу әдістері мен нәтижелерін меңгеруі тиіс. Ауа температурасын өлшеу заңдылықтарымен танысу. Термометрлердің түрлерін сипаттай отырып, өлшеу принциптері жайлы реферат жазу.

1

Реферат

4

Психрометрлік әдіс

Ауаның ылғалдылығын өлшеудің принциптері туралы зерттеулерге сипаттама бере отырып негізгі әдістерімен танысу керек. Ауа ылғалдылығын өлшеудің психрометрлік әдісінің негізгі ерекшеліктерін білуі тиіс. Психрометрлік әдіс жүйесін меңгеру тиіс.

1

конспект

5

Гигрометрлік әдіс

Ауаның ылғалдылығын өлшеу құралдарының түрлерімен танысу. Гигрометр құралдарымен өлшеу принциптеріне ауызша талдау жасау және динамикалық сипаттама беріп танысу қажет. Ылғалдылықты өлшеу жайында зерттеулердің дамуы мен зерттеу ерекшеліктерін анықтап оларға баға беріп меңгеру керек. Өлшеудің негізгі принциптеріне тоқталып оларға бақылау жүргізіп танысу керек.

1

Ауызша

6

Актинометрлік прибор және бақылау

Актинометрлік приборларға сипаттама беріп, оның қолданылуының негізгі ерекшеліктеріне баға беру керек.

1

коллоквиум

7

Микроклимат

Микроклиматты қалыптастырушы факторлар және микроклимат элементтеріне талдау жасау керек. Микроклимат ерекшеліктерін анықтап, олардың алатын орнын анықтап оларға баға беріп меңгеру керек. Микроклимат бойынша мәлімет жинап, ауызша талдау жасау керек.

1

Ауызша

2.4 Курс бойынша СӨЖ дерді орындау кестесі:




№№

п.п.


СӨЖ тақырыбтарының атауы

Мазмұны

Сағат саны

бақылау формасы

1

Атмосферадағы оптикалық және электрлік құбылыстар

Атмсофералық құбылыстардың ерекшеліктеріне сипаттама жасап олармен танысу қажет. Атмосферадағы оптикалық құбылыстарды анықтап оның ерекшеліктерімен танысып оған сипаттама беріп меңгеру керек. Электрлік құбылыстарға тоқталып оларға сараптама жүргізіп танысу керек. Тақырып аясында басты жағдайларды қарастырып конспект жазу

3

Конспект

2

Метеорологиялық приборлардың талабы мен метеорологиялық алаң

Метеорологиялық приборлардың талабына баға беріп оны меңгеру керек. Метеорология тұжырымының мазмұндамасымен танысу керек. Метеорологиялық приборлардың талабын оқып біліп оны меңгеру қажет.

3

Баяндама

3

Метеорологиялық өлшеудің дистанциондық және автоматтық жүйелері

Метеорологиялық өлшеудің жүйелерін қарастырып негізгі белгілерін білуі тиіс. Метеорологиялық өлшеудің рөлін білуі тиіс. Метеорологиялық өлшеудің дистанциондық және автоматтық жүйелерін детальді сипаттау негізінде анықтау.


3

Ауызша- талқылау

4

Аэрологиялық бақылау

Мониторингтің концептуалды негізін қарастырып негізгі сипаттарын меңгеру тиіс. Ұйымдастыру шараларын оқып біліп оны меңгеру қажет. Аэрологиялық бақылау жағдайына сараптама жасау


3

Конспект

5

Аэростаттық және ұшақтық зондылау


Аэростаттық зондылаудың ерекшеліктері мен дамуын білу керек. Метеорология тұжырымының мазмұндамасымен танысу керек. Ұшақтық зондылау жолдарын меңгеру керек. Ұйымдастыру шараларын оқып біліп оны меңгеру қажет. Аэрологиялық бақылау жағдайына сараптама жасау


3

Ауызша талдау

6

Зымыранды зондылау

Зымыранды зондылаудың концептуалды негізін қарастырып негізгі сипаттарын меңгеру тиіс. Ұйымдастыру шараларын оқып біліп оны меңгеру қажет. Зымыранды зондылауға бақылау жағдайына сараптама жасау


3

Ауыызша талдау

7

Спутниктік метеорология

Спутниктік метеорологияның қалыптасуы туралы талқылау. Метеорология тұжырымының мазмұндамасымен танысу керек. Жер серіктік метеорологияның ерекшеліктерін меңгеру керек. Спутниктік зерттеулердің нәтижелерін географиялық тұрғыдан зерттей білу керек

3

Ауызша- талқылау

8

Атмосфераның ластану деңгейін бақылау

Атмосфераның ластануына әсер етуші факторларды талдай білу керек. Оның маңызды мәселелерін анықтау қажет. Метеорология тұжырымының мазмұндамасымен танысу керек. Климатологияның тарихын меңгеру керек. Метеорология тұжырымының қалыптасуының тарихын зерттеген белгілі ғалымдарды студенттер білуі керек. деңгейін бақылау нәтижелеріне сараптама жасау керек

3

Баяндама

3.Әдебиеттер тізімі

3.1.Негізгі әдебиеттер:

  1. Байшоланов С.С., Қожахметов Г.Н. Жалпы метеорология: Оқу құралы.-Алматы: Қазақ университеті,2005.

  2. Моргунов В.К. Основы метеорологии, климатологии. Метеорологические приборы и методы наблюдений: Учебник.-Ростов-на Дону: - Фнеикс,2005.

  3. Неклюкова Н.Л. Общее землеведение.-М.:-Просвещение,1967.

  4. Виткевич В.И. Практические занятия по метеорологии.-М.:-1957.

  5. Шубаев Л.П. . Общее землеведение.-М.:- Высшая школа,1977.

  6. Шубаев Л.П. . Общее землеведение.-М.:- Высшая школа,1969.


3.2.Қосымша әдебиеттер:

  1. Вайсберг Д. Погода на Земле: Метеорология. – Л.: Гидрометеоиздат, 1980.

  2. Виткевич В.И. Практические занятия по сельскохозяйственной метеорологии. – М.:1962.

  3. Витницкий Г.Н. Зональность климата Земли. –М.: Мысль, 1980.

  4. Блютген И. География климатов. – М.: Прогресс,1973.

  5. Гольцов А.П. Атмосфера ипогода. - М.:1953.

  6. Курс метеорологии.- Л.:1951.

  7. Монин А.С., Шишков Ю.А. История климата. – Л., 1979.

  8. Погосян Х. Циклоны. – Л.:1976.

  9. Хромов С.П. Метеорология и климатология для студентов географических факультетов. - М.:1964.



4. Пәннің материалдық - техникалық қамтамасыз етілуі.




Дәріс тақырыптары/ семинар

Мультимедиялық презентациялар

Оқу фильмдері

Муляжи

Макропрепа-раттар

Әр түрлі

6

Жер бетінде климаттық элементтердің таралуы. Ауа қысымы













карта

7

Климаттың жіктелуі













Карта

5

Бұлт. Жауын-шашын.













карта

7

Ауа – райына байқаулар жүргізу әдістемесі













карта

8

Метеорологиялық приборлармен танысу













карта


Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет