Көбеюі
|
Дара жынысты. Аналығы жұмыртқа салады.
|
Кенелер
Жер шарындағы түр саны
|
20 000 –нан астам
|
Дене құрылысы
|
Тұрқы – 0,05 – 13 мм. Денесі - үш бөлікті, бас, көкірек, құрсақ.
Ересек кене 8 аяқты, дернәсілі 6 аяқты, (тек берішкене түрі 4 аяқты).
|
Тыныс алуы
|
Демтүтік.
|
Ауыз мүшесі
|
1.Сұйық затпен қоректенетін кенелерде шаншып сорушы.
2.Қатты затпен қоректенетін кенелерде – кеміруші.
|
Сезім мүшесі
|
Жабынындағы қылтанақтар арқылы сезеді.
|
Көбеюі
|
Дара жынысты, жұмыртқа арқылы, кейбірі тірі туады. Жұмыртқадан үш жұп аяғы бар дернәсіл пайда болады, ол жыныс жүйесі жоқ, 8 аяқты нимфаға айналады. Одан шала түрленіп ересек кене дамиды.
|
Кенелер топтары
|
1.Жайылым кене – адам терісінде, жануарларда паразитті тіршілік етеді. Даму барысында бір иелі, екі иелі, үш иелі болады. Ит кенесі үш иелі.
2.Тайгалық кене – адамға энцефалит ауруын жұқтырады. Олар табиғатта ауру қордасын жасайды.
3.Қышыма кене – мөлшері 0,2 – 0,5 мм аспайды. Адам терісіне енін қотыр етеді.
4.Қамба кенесі – қамба ылғалданғанда тез көбейіп, ұн мен астықпен қоректеніп, оны шірік иісті сұр затқа айналдырып, зиян келтіреді.
5.Мамықкене – құстар паразиті. Құстарда әкаяқ ауруын тудырады.
6.Нәзікбас кене – жайылымда кездеседі, малды қансигек ауруына душар етеді. Оны ғылымда пироплазмоз деп атайды. Нәзікбас кенелер қорексіз 9 ай тіршілік ете алады.
7.Берішкене – құрт пішінді, мөлшері 0,1 – 0,2 мм. Өсімдік шырынымен қоректеніп, беріш түзеді.
8.Алма кенесі – тұрқы 1мм. Алма, алмұрт, шие, алхоры ағаштарында кездеседі. Бір жазда 7 – 9 рет ұрпақ береді.
9.Өрмеккене – мөлшері 0,2 – 1,0 мм. Өрмек бездері бар. Өсімдіктер шырынын сорын орасан зиян келтіреді.
|
Бунақденелілер класы
Жер шарындағы түр саны
|
700 000 (миллионға жуық) түрі
|
Класс тармағы, отряды
|
Туақанатсыздар және қанаттылар класс тармағы.
35 отрядты қамтиды.
|
Дене құрылысы, ерекшелігі
|
Денесі үш бөлікті – бас, көкірек, құрсақ. Мұртша саны – 2.
Қанаттары мен 3 жұп аяқтары көкірегінде, ал, көбею мүшелері құрсағында орналасқан.
|
Көру мүшесі
|
Күрделі және жай көздері мен көзшелері бар.
|
Тыныс алу мүшесі
|
Демтүтік (трахея) арқылы.
|
Ауыз мүшесі
|
1.Сүзіп жалаушы – шыбын, т.б.
2.Шаншып- сорушы – маса, орман қандала, т.б.
3.Кеміруші – тарақан, қоңыз, т.б.
4.Кеміріп - жалаушы – балара, т.б.
5.Түтік тәрізді сорғышы бар – көбелек, т.б.
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
