Ш. Ш. УӘлиханов атындағы тарих

(1835—1865).  А са көрнекті  ағартуш ы, ғалым ж ән е 

зерттеуш і  Ш .У әли хан ов  Қ ұсм ұры н  бекін ісінде туған.  12 ж асы на дейін 

Ш о к ан   Қ ұсм ұры н д ағы   ж е к е   м ен ш ік  м ектеп те  оқы п ,  м ұсы лм ан  діні 

іл ім ім ен   тан ы сты .  Ол  м ұнда  ш ы ғы с  п о эзи я с ы н   оқум ен   ш үғы лданды , 

оған  сүйісп ен ш ілігін   бүкіл  өмір бойы сақтап  калды.  «Ш окан ақы н ж ан- 

ды  адам еді.  Оған араб өлендері  қатты  үнайтын ж ән е ол  поэзи ян ы  жан- 

тән ім ен   сүй етін ,  — деп еске түсіреді  кейін нен   Н .М .Я дрин ц ев,  — ө зін ің  

ұстазы   К осты лец ки йм ен   бірге сол өлеңдерге рақаттаны п, м әз боп оты- 

раты н».  С оны м ен  қатар  Ш оқан   сурет салуды   үйренді ж ә н е сурет салу 

он ы ң  бұдан  кей ін гі  ғы лы ми  ж ұм ы сы нда  көп  көм ектесті.

1847  ж ы л д ы ң   к ү зін д е  Ш о қ ан   Омбы  кадет  к о р п у сы н а  оқу ға  түсті. 

Бұл  о ку  орн ы   С ібірд егі  ж оғары   б ілікті  м ұғалім дер ж и н ак та л ға н , таң - 

даулы   о қ у   о р ы н д ар ы н ы ң   бірі  болаты н .  К ад ет к о р п у сы н д а окуш ы лар 

ә с к е р и   б ілім м ен   к о с а,  б ір қ атар   ж алп ы   білім  беретін   п ән д ер :  гео гр а­

ф и я ,  тар и х   (Р ес ей   тари хы   ж ө н е  ж а лп ы   т а р ң х ),  о ры с  ж ә н е   баты с 

әд еб и еті,  ф и л о с о ф и я   н егізд е р і,  зо о л о ги я   мен  б о тан и к а,  м атем ати ка, 

гео д ези я,  қ ұры лы с  өн ері  ж э н е   ар х и тек ту р а  н егізд ері  бойы н ш а  білім 

алды.  О ку се гізж ы л д ы к  болаты н.  К ад ет к орп усы н д а Ш о қ ан   У өлиха-

нов  белгілі  ғалы м ,  географ   ж ә н е  А зи я- 

ны  з е р т т е у ш і  Г .Н .П о т а н и н м е н   б ір г е  

окы п ,  д остасы п   кетті.  Г .Н .П отан и н   өз 

естеліктерін де  «Ш оқан нағы з  п лебейлік 

ортаға  бары п  түсті...  п леб ей л ік   ортада 

өм ір  сүруі  Ш о қ а н н ы ң   д ем о к р ати я л ы қ  

и д е ял ар ы н ы ң   қалы п тасу ы н а  сір ә   эсер  

етп ей   түра  алм аған   болу  керек»,  — деп 

жазды.

пал  ж ә н е   Ш о қ а н н ы ң   аса  үзд ік  кабілеті 

он ы ң  ж а н -ж ақ ты  ж ә н е тез ж етілуін е игі 

ә с е р ін   т и г ізд і.  Ол  о ры с  тіл ін   там аш а 

м е ң ге р д і,  ал  14—15  ж а с ы н д а -а қ   кад ет 

ко р п у сы н ы ң  басш ы лары   оған  болаш ақ- 

тағы   зер ттеу ш і-ш ы ғы стан у ш ы   ретінде 

карай бастады. Ш оқан кадет корпусы оку