Шахмардан есенов
жүктеу/скачать 0,85 Mb.
|
Шахмардан есенов
- Бұл бет үшін навигация:
- Сейітов Нәсіпқали
| Батыс Қазақстанда халық шаруашылығына маңызы зор, аса мол бор тұзы қоры табылып отыр.
Міне, мейлінше қысқартып айтқанда, республикамыздың басты байлық көздері—осылар. Бұл—барынша ширатып айтқандағымыз. Ал, жеріміздің барлық байлық көздерін карта бетіне түсіріп, солардың әрқайсысын электірмен жанатын жарықпен белгілесек, ол түнгі аспандағы жұлдыздай жыпырлап шыға келер еді!» Қазақстанның байлығы жайлы бұдан артық қалай айтуға болады.Халық несібесі қайда, қалай бөлініп жатыр?.. Біріншіден, бұл бөлек әңгіме, екіншіден, бұл тақырыпты қозғасақ әңгіме төркіні басқаларға ауып, өзекті әңгімемізді өзгертіп алармыз. Сондықтан да бұл тақырыптың нүктесін осы жерден қоя тұралық. Одан да біз жиырма үш жасында Жезқазғанға Қаныш Сәтбаевқа атқосшы болып барып, аға ақылын тыңдап, сонда қалып, ақырында ұлы ғалымның ісін жалғастырып, білікті ғалым, мықты ұйымдастырушы атанған Есенов Шахмардан туралы айталық. Өз қатар-құрбыларының алды болып, замандастарының ішінен оқ бойы озып шыққан ол туралы геология-минерология ғылымдарының докторы, пофессоры, Ш.Есенов атындағы арнаулы сыйлықтың иегері Сейітов Нәсіпқали былайша сыр толғайды: «-- Шахмардан Есенов өмір жолын саралап қарасаңыз, ол Жезқазғанда маман ретінде жетіліп қана қоймаған, алуан түрлі қиын-қиын шарулардың дұрыс тетігін таба білетін ғаламат ірі ұйымдастырушы, шын мәніндегі қайраткер ретінде қалыптасқан. Жезқазған кешенді геологиялық барлау экспедициясында аға геолог, бас геолог, бас инженер болып жұмыс істеген он бір жыл ішінде (1949-1960) Шахмардан Есенов тындырған жұмыстарды түгел саналап шығу да мүмкін емес. Бұл орайда, сол жылдардағы «Жезқазған» өнеркәсіптік бірлестігінің, тіпті бүкіл Жезқазған—Ұлытау рудалы ауданының рудалы шикізат базасын одан әрі нығайту және кеңейту сияты ұланғайыр міндетті орындау парызы түгелдей дерлік Шашмардан Есеновке жүктелгендігі республиканың геологиялық жұртшылығына кеңінен мәлім. Жас инженер осыншама ауыр жүкті қайыспас қара нардай-ақ көтере білді. Комбинатты шикізатпен уақтылы да толық қамтамасыз етіп тұру міндеті аздық еткендей, ол рудалы аймақты іздеу, картаға түсіру жұмыстарына да басшылық етті. Сөйтіп бұл өңірден мыстың, қорғасынның, мырыштың, марганецтің, темірдің, кобальтың, никельдің... жаңа кен орындары ашылды. Оның басшылығымен жүргізген жұмыстар нәтижесінен ауыз суға өте зәру Жезқазған-Ұлытау өңірінен Жанай және Айдос жерасты суларының мол қоры табылды, өнеркәсіпке өтк қажетті көгілдір талшықтас (голубой асбест) кенорыны ашылып, игеруге ұсынылды...» десе, дала төсінде, экспедицияда жатқан, бар жағдайды көзімен көрген, ғалымның жанкүйер әріптесі Т.Ақышев тебірене тұрып толғайды: ...1966 жыл. Жазда Жезқазғаннан бізге, Ағадырға, Экспедицияға АН-2 ұшағымен КСРО Геология Министрі, академик А.В. Сидоренко және Қазақ ССР-ы Геология және жер қойнауын қорғау министрі Ш.Е. Есенов ұшып шықты деп хабарлады. Олар соңғы жылдары ашылған кен орындарын көру мақсатында Ақадыр-Қоңырат-Саяқ маршрутымен келеді екен. Үш сағат өткенде ст. Ағадырға таяу жерде орналасқан экспедициялық мекенде дайындалған қону алаңына пошталық АН-2 келіп қонды. Қарсы алушылар арасында қазір о дүниелік болып кеткен белгілі геолог-барлаушы, геологиялық-барлау экспедициясының бастығы С.Б. Мыңбаев, бас инженерлер, екі экспедицияның геологтары бар-тын. А.В. Сидоренко мен Ш. Есенов ұшақтан түсіп бізбен амандасты, бірден геологиялық материалдармен, аудандарға тау-жыныс түрлерімен, руда үлгілерімен танысуға кірісіп кетті. Күн күйіп тұрған, 40 градустай ыстық. Одақтық министрді ілестіріп келген Ш. Есеновте шаршағандық белгісі бар. Сөйтсек, ұшақта ол лоқсыпты, ұшу үдерісін ауыр қабылдапты. Ал, А.В. Сидоренко болса әзілге салып егер ұшар алдында жүз грамм тартып алса АН-2-де адам өзін жақсы сезінеді. Баршамыз оған күлдік. Екі министрде біз берген түсініктерді мұқият тыңдады көруге қойған геологиялық материалдармен, руда үлгілерімен танысып әбден риза болысты. Оларды әсіресе қызықтырған Көктенкөл, Қараоба, Ақшатау, Ұзынжол, Қайрақты және т.б. кен орындары еді. жүктеу/скачать 0,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|