Шайқұтдінов
жүктеу/скачать 331,38 Kb.
|
органика шайхутдинов
- Бұл бет үшін навигация:
- Реакция
| Sp-Тибридтену. Ацетилендегі екі көміртек атомы 5p-тиб ридтенген. Гибридтенуге 2s-орбитальмен бір 2р-орбиталы қатысады:
Екi sp-гибридтенген көміртек атомы бір сызықтың бой ында орналасқан, арасындағы бұрышы 180* болады. Ал екі р орбитальдары өзара перпендикуляр орналасады (11-су рет): Этилендегі орбитальдар «ТІНІ Но Н 10-сурет. Этилендегі - байланыс 11-сурет. Екi g-гибридтен ген көміртек атомы. Ацетилен молекуласын алу үшін бір сутек атомын бipp орбитальға қосады. Осындай екі фрагмент біра- және екі - байланыс арқылы қосылады. 1-Байланыстардың жазық тығы өзара бір-біріне перпендикуляр болады (12-сурет). | 22 2s2 2sp ts SE 12-сурет Екеуінің бүркегу! -байланыс түзеді. Біро- және екіп-байланыстан құрылған байланысты үш байланыс деп атайды (13-сурет). — Gs, ѕ 1.3-сурет. Ацетилендегі екі -байланыстың түзілуі s-Орбиталь Электрондарынын электртерістігі – р-орби тальға қарағанда жоғары болады. Ол мына қатар бойынша өзгереді: s> sp > sp> sp' >р Бұдан ацетилендeri C - Hбайланыстың полюстігі метан дағы С – Hбайланысқа қарағанда жоғары екенін көруге болады. 1.9. Реакцияның түрлері. Реакция механизмі Органикалық химияда реакцияны үш түрге бөлуге бо лады: 1. Орынбасу реакциясы, оны S деп белгілейді: Н. н-с- н+ СІ, -н-с- CI + HCI Н Н 2. Қосылу реакциясы А деп белгіленеді с = c + HCI - сн-с-сі 3. Элимирлену реакциясы Едегі белгіленеді: сн–с - с = cК+ но Химиялық реакция кезінде қандай енім және ол қалай түзілетінін білу керек болады. Мысалы, метанды хлорлау үшін жарық түсіру керек немесе қыздыру керек. Сонда ол хлормен әрекеттесіп, хлорлы метил түзіледі: CH + CL, " CHCI + HCI Хлорлы метил метаннан қалай түзіледі? Бір сатыда ма, алде екі сатыда жүре ме? Жарықтың және температура ның әсері қалай? Осындай сұрақтарға жауап беру үшін химиялық реак цияны толық сатылап жазу керек. Осыны реакцияның механизмі деп атайды. Реакция туралы айтылған кейбір болжаулар тәжірибе жүзінде дәлелденуі керек. Дәлелден геннен кейін ғана реакцияның механизмі анықталады. Ол органикалық химияның теориясына негізделеді. Бір реак ция үшін белгілі заңдылық сол реакцияға ұқсас, басқа бірнеше жаңа реакциялар үшін де қолданылуы мүмкін, Ре акцияның қалай жүретінін білгеннен кейін реакцияның жүру жағдайын өзгерте отырып, алынатын өнімнің мөлшерін көбейтуге болады. Кейде реакцияның бағытын мүлдем өзгертіп, басқа өнім алуға болады. Көптеген органикалық реакциялар екі молекуланың арасында, молекула мен нонның арасында немесе молеку ла мен радикалдың арасында жүруі мүмкін. Қандай бөлшектердің арасында жүретініне байланысты оларды ион дық, радикалдық механизм деп бөледі. А және В атомдарының арасындағы коваленттік байла Ныс былай бөлінуі мүмкін. Жуп электрон бір-бірден А мен В-ге бөлініп кетуі мүмкін, мұндай бөліністі гомдоллаптiк дегi агайды, одан екі радикал пайда болады: ABA + B' Егер реакция радикал қатысында жүрсе, рестікалық ме ханизм деп атайды, оны R – деп белгілейді. Бұл реакция мынадай жағдайларда жүреді: 1) бос радикалдық реакция жарықтың жоғары температураның немесе басқа зат тардың әсерінен бос радикал пайда болу арқылы жүреді: 2) бос радикалмен оңай әрекеттесетін гидрохинон немесе Дисфениламин реакцияны тоқтатады; 3) полюссіз еріткіш терде немесе булы фазада өтеді; 4) кейде автокатализ денеді. жүп электрон басқаша бөлінуі де мүмкін. Егер жуп электронды бір ғана атом алатын болса, ондä оны гетермолінің бөліну деп атайды: А : B At + B жұп электронды алған атом теріс зарядталады, ал элект ронын берген атом оң зарядталады, яғнн иондар түзіледі. Ионның қатысында жүрген реакцияны иондық механизм деп атайды: 1) нондық механизм мен жүретін реакция негiздiң, қышқылдың, бос радикалдың, акцепторлы бос ра дақалдың қатысуында жүреді; 2) реакцияның жүруіне еріткіштің табиғаты әсер етеді; 3) булы фазада экане т.б. жағдайларда өтеді, Шабуыл жасайтын реагенттің табиғатына байланысты иондық реакция элекопрофильді және нуклеофильді болып бөлінеді. Реакцияға қатысатын реагент өзінің электрон жұбын байланыс түзуге басқа молекулаға берсе, онда нуклеофильді немесе электродонорлы реаген дейді. Осы нуклеофильдің қатысында жүретін реакцияны нуклеофильдік реакция деп атайды. Мұны Nu деп белгілейді, Егер реагент басқа молекуланың жұп электронын қосып алса, оны Электрофильді (электронскцепторлы) деп атайды, Оң зарядты ион теріс зарядқа қосылады, яғни электро фильдің қатысында жүретін реакцияны электрохільді деп атайды, оны Едеп белгілейді. Кейбір заттың молекулалары нуклеофильдік немесе электрофильдік реакцияға қатысады, ол шабуылдайтын реагенттің табиғатына байланысты болады, жүктеу/скачать 331,38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|