тақырып. Коммерциялық банктің өтімділігін және төлем қабілеттілігін басқару

• 
  Банк капиталының базасы:
  
• 
  Банк активтерiнiң сапасы:
  
• 
  Депозиттердiң сапасы:
  
• 
  Сыртқы қаражат көздерiне орташа тәуелдiлiгi:
  

Қазiргi кезде банк iсiнде өтімдiлiктiң үш түрi анықталған:

• 
  Банк капиталының базасы:
  
• 
  Банк активтерiнiң сапасы:
  
• 
  Депозиттердiң сапасы:
  
• 
  Сыртқы қаражат көздерiне орташа тәуелдiлiгi:
  

мұндағы, К1-бiрiншi деңгейдегi меншiктi капитал.

1. 
   Жүйенің жекелеген бөлек көрсеткіштері жүйелендіріліп, біздің банктік жүйенің қазіргі жағдайына сәйкестендіріліп жасалған.
   
2. 
   Көрсеткіштер жүйесі тек қана сандық емес, сонымен қатар, банктік қызметтің сапалық жағдайын да сипаттайды. Өз кезегінде банктің сапалық қызметі банктің өтімділгімен анықталады.
   
3. 
   Жүйеге енгізілген көрсеткіштер ақпараттық базаға негізделген, Қазақстанның банктік жүйесіне енгізіліп отырған баланстың және шоттар жоспарларының жаңа нысандары бойынша анықталады.
   
4. 
   Өтімділіктің жекелеген көрсеткіштерінің атаулары халықаралық тәжірибедегідей атаулармен барабар, бірақ олардың мазмұны мен оларды есептеу әдістемесі еліміздің банктік жүйесінің қазіргі жағдайына лайықты етіп келтірілген. Мәселен, ресей әдістемесінде жоғары өтімді активтерді анықтау үшін отыз күнге дейінгі мерзімге берілетін несиелерді қосады, ал біздің әдістемеде біз оларды қоспаймыз. Себебі біздің тәжірибемізде мұндай несиелер жиі пролонгацияға ұшырап, мерзімінде қайтарылмай жатады, ал бұл өтімділіктің нақты сипатын бұрмалауға және банктердің тұрақты жағдайына күмәндануға алып келеді.
   

• 
  Банк өтімділігінің коеффициенттер жүйесінің есептеулерінің дұрыстығы мен толықтығын растау;
  
• 
  Банк өтімділігінің жағдайы туралы қорытындыларды құрастыру,
  
• 
  Банк балансының өтімділігінің нашарлауын куәландыратын нақты және болашақтағы жағымсыз үрдістерді (тенденцияларды) анықтау;
  
• 
  Жағымсыз үрдістердің (тенденциялардың) пайда болуына алып келген факторларды анықтау;
  
• 
  Балансының өтімділігін тексеру мен талдаудың қорытындылары бойынша банкке берілетін ұсыныстарды анықтау. 
  

• 
  нақты өтімділікті анықтау;
  
• 
  өтімділіктің нормативтерге сәйкестілігін анықтау;
  
• 
  Қазақстан Республикасының Ұлттық банкімен бекітілген өтімділік нормативтерінен нақты өтімділік нормативтер мәндерінің ауытқуына әсер еткен факторларды анықтау.
  

• 
  баланстандырылмаған өтімділік тәуекелін шектеу;
  
• 
  қаржы нарығының әр түрлі құралдары бойынша ашық позицияны ұстану арқылы іс-әрекет нәтижесін оңтайландыру;
  
• 
  барлық төлемдерді (міндеттемелерді) уақытылы жүзеге асыру;
  
• 
  - еншілес банктерді несие ресурстарымен қамтамасыз ету үшін тапсырысты орындау;
  
• 
  ресурстарды тиімді пайдалану;
  
• 
  банк өтімділігінің жағдайы туралы шешімдерді айқындау;
  
• 
  өтімділік дәрежесін төмендетуге әкелетін факторларды анықтау және талдау, мүмкін болатын шығындарды бағалау;
  
• 
  тәуекелдің көздерін анықтау.
  
• 
  Банк өтімділігін басқаруды отандық банк тәжірибесінде активтер мен пассивтерді басқару комитеті жүзеге асыра отырып келесі қызметтерді атқарады:
  
• 
  -Банк активтер мен пассивтерді басқару қызметін атқаратын әдістемелерді және регламенттерді даярлайды;
  
• 
  -Қаражаттарды тарту және орналастыру параметрлері туралы шешімдер қабылдау;
  
• 
  -Бекітілген стратегиялық жоспарларға банк балансы құрылымының сай келуін бақылау;
  
• 
  -Банктік тәуекелдерді басқаруға байланысты әдістемелерді жасау;
  
• 
  -Банк балансының өтімділігіне және өтімділік ұстанымын болжауға бақылау,өтімді қаражаттарға деген қажеттілікті анықтау және балама қаражат көздерін таңдау;
  
• 
  -Банктің баға саясатын жасау;
  
• 
  -Нарықтық пайыз мөлшерлемелерінің өзгерісінен туындайтын тәекелге қатысты банк балансын бағалау;
  
• 
  -Банк жұмысының рентабельдігін талдау және мониторинг жүргүзү;
  
• 
  -Қаражаттарды тартатын және орналастырумен айналысатын құрылымдық бөлімшелер арасындағы жұмысты ұйымдастыру;
  
• 
  -Банк капиталын басқару;
  
• 
  -Тәуекелге қатысты реттеуші ұйыьдардың заңи және нормативтік актілерінің орындалуын бағақылау.