«Оқу –тәрбие үрдісінде салауатты өмір салтын насихаттау

а) Бастауыш білім беру деңгейінде білім алушы:

- адам ағзасының қызмет етуінің негізгі қағидаларын; салауатты өмір салты қағидаларын (жеке бас және қоғамдық гигиенасын; дұрыс тамақтануды; шынығу мен қозғалыстың оңтайлы тәртібінің қажеттігін, ішімдіктің, темекі шегудің, есірткінің зиянын) білуі;

- қозғалмалы ойындардың мазмұны мен ережелерін біліп, ойын барысында жағдаятқа сәйкес шешім қабылдай алуы;

- дене шынықтыру, шынығу тәсілдері, дене бітімінің бұзылуының алдын алу, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі реттеу білімдерінің негізі туралы түсінігінің болуы;

- жалпы дене тәрбиесін дененің шынығуының мөлшерлік талаптарына сәйкес (жасына сәйкес дене дайындығының тестін орындау) іске асыра алуы;

- күн тәртібін сақтай отырып, өмірдің денсаулық сақтау шарттарын ұйымдастыруды меңгеруі;

- дене тәрбиесі жаттығуларын өз бетінше жасаудың білік пен дағдыларын меңгеруі;

- дене шынықтыру сабағын жүргізуде ұйымдастырушылық қабілеттерінің (өз бетінше ертеңгілік жаттығу жасай білуі, дене шынықтыру сабақтарында жаттығулар жүргізе алуы) болуы керек.

- денсаулықты сақтау мен оны нығайтудың құралдарын, нысандарын және әдістерін білуі;

- түрлі мақсатқа бағытталған дене жаттығуларының дара сабақтар жүйесін жоспарлаудың ережелері мен тәсілдерін білуі;

- еңбек пен демалыс тәртібінің, дұрыс тамақтанудың, қозғалыс белсенділігінің, жұмысқа қабілеттелігі мен денсаулығын сақтау мен дамытудағы, аурудың және зиянды әдеттердің алдын алудағы рөлін білуі және түсінуі;

- денсаулық сақтауға бағытталған жаттығулардың бір қатарын таңдай алуы;

- әр алуан тәсілдерді пайдаланып, табиғи және жасанды кедергілерден өте алуы;

- дәрігерге дейінгі алғашқы медициналық көмек көрсете білуі;

- қорғаныс, өзін-өзі қорғау, сақтану және өзін-өзі сақтау тәсілдерін жүзеге асыра білуі;

- базалық спорт түрлерінде жалпы және арнайы дене дайындығын үнемі жетілдіруге деген оң ынтасын қалыптастыра білуі;

- дене дайындығының оңтайлы деңгейіне ие болуы;

- дене шынығуының сапасын дамытуы, жалпы дене және спорттық дайындық жаттығу сабақтарын өз бетінше ұйымдастыруы және жүргізудің білімдері мен әдістерін, релаксация мен өз-өзіне массаж жасаудың қарапайым тәсілдерін меңгеруі;

- дене шынықтыру сабақтары барысында өзіндік бақылау және өзін-өзі басқарудың негізгі тәсілдерін меңгеруі керек.

- күн тәртібін жобалай алуы, соның ішінде еңбек ету ұзақтығын, демалысын, қозғалыс белсенділігінің ұзақтығын және тамақтану тәртібін;

- рухани жетілуіне және дене бітімін жетілдіруге ұмтылуы;

- кешенді дене шынықтыру жаттығуларын, спорттық-сауықтыру жүйелерін, жалпы қолданбалы дене жаттығуларын; сайыс жаттығуларын және таңдаулы спорт түрінің техникалық – тактикалық әрекеттерін; дене шынықтырумен айналысудың қауіпсіздік талаптарын; жеке басының дене дамуы мен дене дайындығын бақылау мен бағалау әдістерін, алғашқы әскери дайындық жаттығуларын білуі және қолдануы;

- дене шынықтырумен айналысуды өзіндік жоспарлауы және орындауы;

- өзіндік реттеу, релаксация және өзіне өзі массаж жасау тәсілдерін меңгеруі;

- дене шынықтыру дайындығының оңтайлы деңгейін меңгеруі;

- саптық дайындықтың негізін меңгеруі;

- жергілікті жерде бағдар жасау, картаны оқу және азимут бойынша жүре алуы;

- топография туралы түсінігінің болуы;

- сақтаудың, өз-өзін қорғаудың, сақтанудың және өзін-өзі сақтандырудың, дәрігерге дейінгі алғашқы медициналық көмек көрсетудің тәсілдерін білуі керек.

«Дене шынықтыру» білім беру саласының базалық мазмұны

«Дене шынықтыру» білім беру саласының мазмұны: дене шынықтыру, жалпы қауіпсіздік негіздері пәндерінде іске асырылады.

1 . «Дене шынықтыру» білім беру саласындағы бастауыш білім берудің базалық мазмұны

Дене шынықтырудың негізгі қағидалары мен мазмұны. Дене шынықтырудың адам өміріндегі және қоғамды ұйымдастырудағы рөлі. Адам өмірінің дене шынықтырумен реттелетін тұстары.

Адам денсаулығы, өлшемдері мен көрсеткіштері. Дене еңбегіне қабілеттілік факторлары.

Қозғалыс белсенділігі, ұйымдастыру түрлері мен тәсілдері.

Салауатты тамақтанудың негізгі қағидалары. Күн тәртібі, еңбек және демалыс тәртібі, өнімді күн тәртібін ұйымдастырудағы қозғалыс белсенділігінің орны.

Спорт түрлері - еңбек, әскери және өзге де қызмет түрлеріне дайындық құралы ретінде. Спорт ойындары - қолайлы тұлғааралық қарым-қатынастарды орнату құралы ретінде. Ұлттық спорт ойындары - халық дәстүрлеріне деген құрметті тәрбиелеу құралы ретінде.

Олимпиадалық қозғалыстар – тарихы, ел мен әлемдік қоғамдастық өміріндегі рөлі, Қазақстан Республикасының халықаралық олимпиадалық қозғалыстағы орны.

2 . «Дене шынықтыру» білім беру саласындағы негізгі орта білім берудің базалық мазмұны

Қозғалыс белсенділігінің биологиялық негіздері. Ағзаның дене және психикалық жүктемелерге бейімделуі. Дене шынықтыру жаттығуларынан қалыптасатын сапалар. Күштік, жылдамдық сапалары және реакция жылдамдығы, оларды дамыту тәсілдері. Төзімділікті дамыту. Моральды-жігерлік сапаларды дамыту және тәрбиелеу. Дене бітімі сапаларын тестілеу. Спорт ойындарына қатысу, ойын стратегиясы және тактикасы.

Дене қимылында және ойлау кезінде түсетін жүктемелерде тамақтану құрамы.

Халықаралық олимпиадалық қозғалыстың негізгі кезеңдері. Олимпиадалық спорт түрлері тізбесінің динамикасы. ҚР-дағы спорттық қозғалыстың дамуы. Көпшілік спорт мемлекеттік саясат, жоғары жетістіктер спортының ресурсы ретінде. Көпшілік спорт және ұлт саулығы, әлемдік және отандық тәжірибе.

Төтенше жағдайлар мен түрлі климаттық-географиялық жағдайлардағы өмір мен денсаулықтың сақталуын қамтамасыз ететін дене бітімі дайындығы мен іс-қимыл алгоритмі.

«Дене шынықтыру» білім беру саласындағы жалпы орта білім берудің базалық мазмұны.

Кәсіби қызмет ерекшеліктері мен еңбек нарығының талаптарына байланысты денсаулық сапасына қойылатын талаптар. Денсаулық - еңбек нарығындағы бәсекеге қабілеттіліктің маңызды факторы ретінде.

Салауатты өмір салтын ұйымдастыру жоғары еңбек қабілеттілігін қолдау тәсілі ретінде. Дене шынықтыру дайынды үдерісін ұйымдастырудың негізгі қағидалары.

Психикалық жүктеме және олардың мүмкін болатын салдарын болдырмаудың дене шынықтыру тәсілдері. Күйзеліс ұғымы: пайдасы мен зиянды салдарлары. Гиподинамия, оның зиянды салдары. Қозғалыс белсенділігі психикалық жүктемелер мен гиподинамиямен байланысты дерттенудің алдын алудың тиімді тәсілі. Адам денсаулығы деңгейінің негізгі биохимиялық көрсеткіштері, олардың табиғаты, динамикасы мен қауіп зонасы. Денсаулық деңгейін сақтаудағы тамақтану мен қимыл белсенділігінің ролі.

Еңбек қабілеттілігін қолдау, қызметтік және органикалық өзгерістердің алдын алу мақсатында дене шынықтыру жаттығуларының жеке жүйелері мен тамақтану тәртібін ұйымдастыру.

Бұлшық ет күші және оны дамыту әдістері. Жылдамдық қасиетін және реакция жылдамдығын дамыту. Төзімділікті дамыту. Икемділікті дамыту. Жүктемелерден кейін ағзаны қалпына келтіру.

Өмір сапасы мен елдегі бұқаралық спортты дамыту деңгейінің арасындағы байланыс. Әлемдік тәжірибе.

Өзін-өзі қорғау тәсілдері. Саптық дайындық негіздері.

Жергілікті жерде бағдарды білу, картаны оқи білу, компасты пайдалана білу, азимут бойынша жүру. Азаматтық қорғаныс. Алғашқы дәрігерлік көмек.

1. Дарынды баланы іздеп табу және іріктеу.

2. Тереңдетілген бағдарлама бойынша (жеке, топтық, жұптап) оқыту

3. Дарынды балалармен жүйелі түрде қосымша сабақтар өткізу

4. Проблемалық оқыту әдістерін пайдалана отырып оқыту. Ізденіс жұмыстарын (реферат, баяндама, крассвордтар, ребус, шығарма жазу, өлең шығару, т.б.) өз бетінше ізденіп оқуды ұйымдастыру, дамыту. 5. Мектепішілік және қалалық жарыстарға қатыстыру.

6. Жаңа педагогикалық технологиялар элементтерін пайдалана оқыту.

- баланың шығармашылық қабілетін және өз бетінше шығармашылық ізденісін дамыту;

- пәнге терең қызығушылығын арттыру;

- оқушының әсерлілік сезімін қалыптастыру;

- оқушының белсенділігін арттыру мақсатында даму деңгейін, танымдық белсенділігін арттыра оқыту;

- жалпы білім -білік дағдыларын дамыта оқыту;

- білімнің бағасын арттыру;

Ғылыми білімді практикамен теориялық негізде жүзеге асыру.

1. Мектеп әкімшілігі не бірлестік мүшелері дарынды балалармен жұмыс жасауға қабілетті, шебер мұғалімдерді анықтау.

2. Мұғалімдерді қажетті құжаттармен қамтамасыз ету, дайындықтан өткізу, пікір алмасу шараларын белгілеу.

3. Қабілетті оқушылармен жұмыс жүргізетін мұғалімдер тобына жетекшіні бекіту не тағайындау.

4. Оқушылар дарындылығын анықтау шараларын ұйымдастыру (жарыс, байқау, емтихан, олимпиада, т.с.с)

5. Дарынды оқушылармен жұмыс бұрышын жабдықтау (кабинетін)

1.     Бастауыш сынып мұғалімдерімен кеңесе отырып қабілетті (өте ерекше) оқушылар тізімін алу.

2. Пән мұғалімдерімен (сынып жетекшілерімен) қабілетті не айрықша өнері, бейімі бар оқушыларды іріктеу.

3. Жыл сайын мектепішілік жарыстарда, олимпиадаларда, т.с.с байқауларда жеңімпаз оқушыларды топтастыру (бағытына қарай)

4. Білім деңгейінің стандарттық өлшемнен ерекшелігін (игеру қабілетін) анықтау.

Бекітемін:_________

«№1 Егіндікөл орта мектебі» КММ

Мектеп директоры: Балтабева Д.Қ.

«____»________2016 ж.

Дене шынықтыру пәні мұғалімінің лауазымдық міндеттері.

Жалпы міндеттер.

1. 
   Мұғалімді мектеп директоры орта арнайы немесе жоғары білімі бар адамдардың арасынан жұмысқа қабылдайды немесе жұмыстан босатады.
   
2. 
   Өз қызметінде мұғалім Қазақстан Республикасының Конституциясына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешіміне, «Білім туралы» Заңына, Қазақстан Республикасының жарлығына, әкімшілік, еңбек, шаруашылық заңдарына, еңбек қорғау ережелеріне қарап жұмыс істейді.Мұғалім бала құқығы туралы Конвенциясын сақтайды.
   
3. 
   Мұғалім білуге міндетті:
   

• 
  ҚР Конституциясын, ҚР заңдарын, ҚР Үкіметінің шешімі, бала құқығы туралы Конвенциясын.
  
• 
  Педагогикалық, ғылыми-әдістемелік және ұйымдастырушылық міндеттер, педагогика, психология, жас физиологиясы, мектеп гигиенасына қажетті тәртіп көлеміндегі жалпы теоретикалық негіздерін.
  
• 
  Тәрбие жұмысы және пән жүргізу әдістемесін; бағдарламаларды және оқулықтарды.
  
• 
  Кабинеттердің құрал-ждабдықтармен толық жабдықталуын қадағалау.
  
• 
  Оқыту құралдарын және олардың дидактикалық мүмкіншіліктерін.
  
• 
  Білімнің және педагогикалық ғылымның негізгі бағыттарын.
  
• 
  Құқық негіздерін, еңбекті ғылыми ұйымдастыруын, қауіпсіздік ережелерін және өрт қауіпсіздігін.
  

• 
  Сабақтарды белгіленген кабинеттерде өткізуі керек.
  
• 
  Әр оқу тоқсанына және әр күнгі сабаққа тақырыптың жоспары болуы керек.
  
• 
  «Еңбек қорғау және қауіпсіздік ережелерін қадағалау» және «Өрт қаіпсіздігін қаматамсыз ету» бұйрықтарын орындауға міндетті.
  
• 
  Оқу үрдісін қауіпсіз өткізу керек.
  
• 
  Жарақаттанушыға дәрігерге дейінгі көмек көрсету, әкімшілікті қолайсыз жағдай жайында тез арада хабарлау керек.
  
• 
  Оқу барысындағы қауіпсіздік ережелерін оқушыларға түсіндіру керек.
  
• 
  Еңбек қорғау және жол ережелерін, тұрмыс тәртібін үйретуі тиіс.
  
• 
  Еңбек қорғау ережелерін қадағалау.
  

2.5. Білім алушылардың қорытынды аттестациясы бойынша емтихан комиссиясында жұмыс істейді.

2.6. Мектеп жарлығы бойынша мекеме әкімшілігін сабақтың барысын тексеру үшін өз сабағына жібереді.

2.7. Әкімшіліктің бұйрығы бойынша келмеген мұғалімдердің сабақтарын өткізеді.

2.8. Мекеме жарлығын, ұжым келісім-шартын, ішкі еңбек тәртіп ережелерін, бұйрықтарды және мекеме әкімшілігінің бұйрықтарын орындайды.

2.9. ҚР «Білім туралы» Заң және бала құқығы Конвенция негізіне сәйкес Білім алушылардың құқығы мен тәуелсіздігін сақтайды.

2.10. Білім алушылардың ата-аналарымен қарым-қатынас жасайды.

2.11. Мамандығы бойынша деңгейін жүйелі көтеріп тұрады. Әдістемелік бірлестіктің жұмысына және әдістемелік жұмыстардың басқа да түрлеріне қатысады.

2.12. Мекеменің жылдық жоспарына байланысты педагогикалық кеңестерге, өндірістік жиналыстарға, директор маңындағы жиналыстарға, ата-аналар жиналысына және де пән үйірмелеріне қатысады.

2.13. Сабақ арасындағы үзіліс кезінде кезекшілікке шығады. Сынып жетекшісі ретінде мектеп ішіндегі кезекшілікке шығады. Кезекшілік кезінде 30 минут бұрын келіп, кезекшілік біткеннен кейін 30 минуттан кейін кетеді.

2.14. Тегін медициналық тексерістерден өтеді.

2.15. Білім алушыларға үлгі болуы үшін әдептілік тәртіптерін сақтайды.

2.16. Білім алушылардың ата-аналарымен бірге жұмыс істейді, сынып жетекшілерінің сұрауы бойынша жиналыстарға қатысады.

2.17. Мектеп әкімшілігіне болған қолайсыз жағдайлар туралы хабарлайды, жарақаттанушыға көмек көрсетеді.

2.18. Ең соңғы сабақты берсе, Білім алушыларды киінетін бөлмеге алып барады, тәртіпті қадағалайды.

2.19. Егер сабағынан кейін Білім алушылардың тамақтанатын уақыты келіп қалса, оларды асханаға алып барып, сынып жетекшісіне тапсырады немесе өзі қадағалайды.

2.20. Мектептен шығар алдында сабақ кестесіне қарап, өзгерістер болса Білім алушыларға хабарлайды.

2.21. Әр айдың бірінен қалдырмай директордың орынбасарына өтетін зертханалық жұмыстардың және бақылау жұмыстарының кестесін тапсырады.

2.22. Мұғалімге рұқсат етілмейді:

• 
  Сабақ кестесін өз қалауы бойынша өзгертуге;
  
• 
  Сабақты алып тастауға және үзіліс уақытын ұзартуға, қысқартуға;
  
• 
  Білім алушыларды сабақтан шығарып жіберуге;
  
• 
  Мектеп ішінде темекі шегуге;
  

• 
  Өз кабинетін паспорттайды
  
• 
  Кабинетін оқу үрдісінде қажетті әдістемелік кітапшалармен, құралдармен, оқу үрдісіндегі техникалық жабдықтармен қамтамасыз етеді
  
• 
  Оқу кабинеттерін қадағалауға қатысады.
  

2.24.1.Жыл сайын мектепті қабылдар алдында өзіне бекітілген жабдықтарының және мектеп алаңындағы спорт жабдықтарының дайындығын тексереді.

2.24.2. Спорттық құрал-жабдықтарының қауіпсіздік ережесіне сай сынақ өткізіп және гимнастикалық саймандардың жөнделгені туралы растау құжатын толтырады.

2.24.3. «Спорт залдағы білім алушылардың тәртіп ережелерін» мектеп директорына бекітуге тапсырады.

2.24.4. Дене шынықтыру кеңесін құрап, оны басқарады.

2.24.5. Мектепшілік спорт үйірмелерінің және өткізілетін жарыстар кестесін толтырады.

2.24.6. Барлық жарыс түрлеріне қатысуға білім алушылар арасынан топ құрайды.

2.24.7. Жұмыс жоспарына байланысты спорт мерекелерін ұйымдастырады.

2.24.8. Мектептің педагогикалық қызметкерлерін дене шынықтыруға қатыстырады.

2.24.9. Саяхаттық жұмыстар ұйымдастыруға көмек көрсетеді

2.24.10. Пән бойынша мектепшілік олимпиадаларын өткізеді.

Құқығы

3.2. Мекеме жарлығы негізіне сәйкес тәртіп ережелерін қолдануға мүмкіншілігі бар.

3.3. Білімін жетілдіруге. Осы негіздерге сай мектеп әкімшілігі қайта дайындыққа немесе білімін жетілдіруге қажетті барлық жағдайларды жасайды.

3.4. Өз қалауы бойынша санатын көтеруге аттестациядан өтеді.

3.5. ҚР заңына сәйкес әлеуметтік кепілдіктер және жеңілдіктер, қосымша жеңілдіктер алуға құқығы бар.

3.6. Жалпы білім беру мекемелеріндегі педагогикалық қызметкерлерге берілетін қосымша жеңілдіктер ала алады.

3.7. Жалпы білім беру мекемелерін жарлық негізіне сәйкес басқаруға қатысу.

3.8. Өз абыройы мен құқығын қорғауға құқығы бар.

Жауапкершілік

4.1. Оқу бағдарламаларын толық көлемде бермесе;

4.2. Оқу үрдісі немесе оқудан тыс мерекелер өткізген кезінде білім алушылардың өміріне және денсаулығына;

4.3. Мекеме жарлығының, ҚР заң негізіне сәйкес білім алушылардың құқығы мен тәуелсіздігі бұзылса;

4.4. Мекеме бұйрығын, ұжым келісім-шартын, ішкі еңбек тәртібін, осы лауазымдық міндеттер ережелерін, мектеп директорының бұйрығын бұзған жағдайда мұғалім ҚР Еңбек Кодексінің72-74 бабына сай сөгіс жарияланады.

4.5. Тәрбиелеу барысында білім алушыға дене және психологиялық күш көрсеткені үшін мұғалім ҚР Еңбек кодексінің 50 бабына сай жұмыстан босатылады.