Стехиометрия заттардыңарасындағымассалықжәнекөлемдікқатынастардықарастыратынхимияныңбөлімі. «Стехиометриялықмөлшер»

Қышқылдықтұздардыңатауларыанионға гидро — қосымшасын, ал егер керек болса, ондасәйкессандардықосуарқылытүзіледі NaHSO₄—натрий гидросульфаты, КН₂РО₄—калий дигидрофосфаты.

Негіздіктұздардыңатауларыоғансәйкес орта түздыңанионыныңатына “гидроксо” сөзінқосуаркылытүзіледі: A1(OH)SO₄—алюминий гидроксосульфаты, А1(ОН)₂С1 — алюминий дигидроксохлориді.

Алынуы.Әртүрлікластардыңқосылыстарыжәнежайзаттархимиялықәрекеттескендетұздаралынады. Тұздардыалудыңмаңыздыжолдарынқарастырамыз:

1. Нейтралдауреакциясы:

KOH + HNO₃=KNO₃+H₂O

2. Қышқылдардыңнегіздікоксидтерменәрекеттесуі.

H₂SO₄+CuO = CuSO₄+H₂O

3. Қышқылдардыңтұздарменәрекеттесуі:

H₂S + CuCl₂=CuS↓ + 2HCl

4. Әртүрліекітұздыңәрекеттесуі:

Na₂SO₄+BaCl₂ = BaSO₄↓ + 2NaCl

Тұздардыалудыңбасқа да тәсілдері бар.

Суда ерігіштігібойыншаолардыерігіш, аз ерігішжәнеісжүзіндеерімейтіндепбөлугеболады.

Азот жәнесіркеқышқылдарыныңбарлықтұздары суда ерімтал. ТұзқышқылыныңAgCl, Нg₂С1₂-ден басқатұздары да суда ерігіш.

Тұздардыңхимиялыққасиеттеріолардыңметалдарға, қышқылдарғажәнетұздарғақатынасыбойыншаанықталады.

1. Стандарттыэлектродтықпотенциалдарқатарындаәрбірбұрынтұрған металл өзіненкейінгіметалдардыолардыңтұздарыныңерітінділеріненығыстырады. Мысалы:

Zn + Hg(NO₃)₂ = Zn(NO₃)₂ + Hg

2. Тұздарсілтілерменәрекеттеседі:

CuSO₄ + 2NaOH=Cu(OH)₂↓ + Na₂SO₄

, газ күйіндебөлінсенемесе аз диссоциацияланатынқосылыстүзсеғана реакция аяғынадейінжүреді.

17-18 Қышқылдар – бірнемесебірнешесетегіатомынанжәнеқышқылқалдығынантұратынкүрделізаттар.Иондардыңгидратациясынесепке ала отырып, қышықлдардыңдиссоциациялануындәлірекбылайжазуғаболады:

HC1 (г)↔Н⁺ (ерітін) + C1 (ерітін)

СН₃СООН ертінді↔Н⁺ (ерітінді)+СН₃СОО⁻ (ерітінді)

Қышқылдар суда сутегіионыменқышқылқалдықтарына — аниондарғадиссоциацияланатындығыкөрініптұр. Қышқылдарсутекионынанбөтен, басқакатиондардытүзбейді. Қышқылдардыңдиссоциацияланумеханизмі: полюстімолекулалардыңайналасындасудыңдипольдерібағытталыполардыңәрекеттесунәтижесіндеполюстімолекулалариондықмолекулаларға, ал соңғыларгидраттанғаниондарғаауысады.

Қышқылдыңәрбірмолекуласыдиссоциацияланғандатүзілетінсутегіиондарының саны бойыншақышқылқалдығының (анионның) заряды анықталады. Тұзжәне азот қышқылдары тек қанабірзарядтықышқылқалдықтарын (Cl⁻, NO₃⁻), күкіртқышқылының (H₂SO₄) молекуласы — екі: бірзарядты (HSO₄⁻) жәнеекізарядты (SO   ), фосфор қышқылыныңмолекуласыүш: бірзарядты, екізарядты, үшзарядты (Н₂РО₄⁻, НРО₄²⁻, РО₄³⁻) кышқылкалдығынтүзеді.

Қышқылдар оттекті және оттексіз болыпбөлінеді. Атауыныңөзіненкөрініптұрғандайбіріншілердеоттегініңбарын (мысалы, H₂SO₄, HNO₃, Н₃РО₄), екіншілердежоғынкөрсетеді (мысалы, HC1, HBr, HI, H₂S).