Физика  сабағында модульдік  оқыту  тенологиясын  қолдану

Басқаша айтқанда, адамның өзіндік дамуының шамасы. Жалпы «модуль» сөзі «оқытудың мазмұны мен технологиясын» білдіреді. «Модуль мазмұны» өзіндік мағына беретін оқу материалының көлемі ретінде ұсынылады. Модуль – оқу мазмұны мен технологияны біріктіріп тұрған мақсатты функционалды байланыстырушы. [5]

2. Жалпы құрылған мақсатты нақтыландыруға көшу;

3. Балалардың білім деңгейін алдын ала бағалау:

4. Оқу әрекетінің жиынтығы;

5. Нәтижені бағалау:
Қазіргі  кезде еліміздің барлық орта мектептерінде білімнің жаңа жүйесі енгізіліп жатыр. Мұндағы негізгі мақсат – жахандану заманында білімнің бүкіләлемдік  кеңістігіне  ену.Сондықтан қазіргі уақытта оқытудың жаңа технологиялары көбірек қолданылуда. Онсыз жаңа сатыға көтерілу, білім сапасын арттыру әсте мүмкін емес.Инновациялық жүйе негізінде мектеп оқушыларының белсенділігін арттырып өзіне сенімділігін қалыптастыру, танымдық шығармашылық қабілетін дамыту қажет. Модульдік оқыту технологиясыныың ерекшелігі әрбір оқушының жеке және дара ерекшеліктері ескерілетінін оқушылардың, өз бетінше жұмыс істеу, іздену дағдылары қалыптасатынын байқадым. [5]

Осы технология негізінде оқушылардың өз ойын еркін жеткізуге мүмкіндік туып, оқуға деген ынтасы оянады. Өз іс тәжірибемде физика сабағында М.М.Жанпейісованың «Модульдік оқыту әдісін» оқушыларға жеке тапсырма беру арқылы жетілдіре оқыттым. Оқушыны дара тұлға етіп тәрбиелеу, олардың білім сапасын, танымдылығын арттыру мақсатында жаңа әдіс тәсілдерді сабаққа үнемі пайдалану олардың шығармашылық қабілетін арттырады. Төменде осындай жаңа әдіспен  10 сыныпта өткізілген «Электростатика негіздері» тарауына арналған  қайталау сабағымның жоспарын ұсынып  отырмын.

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі
   
2. 
   Ойын шартымен таныстыру
   

«Сенім » қағазы  түскен  топ  мұғалімнің  сеніміне кірген топ болып есептеліп деңгейлік тапсырманы тексеруге көмектеседі; «Өкіл » қағазы түскен топ іштерінен жауап беруге бір оқушыны өкіл етіп шығарады; «Таңдау » түскен топтан жауап беретін оқушыны мұғалім өзі таңдайды; « Бәрі »  қағазы түскен топ бәрі бірге кезектесіп жауап береді.

8-сурет
ІІІ. Мәреге жет(формула,өлшем бірліктер, физикалық шамалар атауын жазып шығу)

3. 
   Қорытынды. Тірек схема арқылы мұғалімнің көмегімен  тарау бойынша алған білімдерін еске түсіру
   
4. 
   Үйге тапсырма
   

1) Егер U кернеуге дейін зарядталған конденсаторға сыйымдылығы дәл осындай зарядталмаған конденсаторды параллель қосса, оның астарларындағы кернеу қалай өзгереді?

2) Электростатикалық  өрістің қандай қасиеті оның потенциалдығын көрсетеді?

ІІІ – деңгей

1) Өткізгіштің сыйымдылығы неге тәуелді болады?

2) Полярлық диэлектрикті біртекті  электр өрісіне алып келгенде онда қандай  құбылыс өтеді?

ІІІ – деңгей.

1) Тепе – теңдік кезінде өткізгіштің заряды қай жерде орналасады?

2)  Зарядталған конденсатордың энергиясы қай жерде   жинақталады ?

ІІ – деңгей

Егер кернеуін екі есе арттырса, конденсатордың энергиясы  қалай өзгереді?

Біркелкі зарядталған шексіз екі пластинкалардың зарядының беттік тығыздығын 3 есе арттырғанда,олардың арасындағы кеңістіктегі нүктелердегі электр өрісінің кернеулігі қалай өзгереді?

Арақашықтығын 4 есе арттырғанда нүктелік зарядтардың өзара әрекеттесу күші қалай өзгереді?

1) Горизонталь орналасқан екі пластинканың арасындағы кернеу 600 В. Осы пластинкалардың өрісінде  массасы 3* 10 -8 г зарядталған тозаң тепе – теңдікте тұр. Пластиналардың ара қашықтығы 10 см  тозаңның зарядын табу керек.

2) Диэлекртлік  өтімділігі  Е=1,5 болатын ортадағы кернеулігі  Е=2* 10 В/М болатын нүктеде электр өрісі энергиясының тығыздығы неге тең?

І – деңгей

Сыйымдылығы 0,02 мкф жазық конденсаторды тоқ көзіне қосқанда, ол  10 ¯8   Кл заряд алды.Егер пластиналардың арақашықтығы 5 мм болатын болса, конденсатор өрісінің кернеулігін табу керек.

загрузка...

2)Конденсатордың электр сыйымдылығы 100 мкф, астарларының арасындағы кернеу 4 В. Конденсатордың электр өрісінің энергиясы неге тең?

1) Екі зарядтың қарастырылып отырған нүктедегі электр өрісі проекциялары: Е1х=2 В/м ;Е2х= 2 В/м;  Е1у = -5 В/ м, Е2у= 2 В/м. Қорытқы өрістің модулін табу керек.

2) Сыйымдылықтары С1= 1 мкф, С2=2мкф және де С3 =3мкф болатын 3 конденсатор тізбектей қосылған.   Олардан қандай ең минималь сыйымдылық алуға болады?

 3)Электр өрісіндегі екі зарядтың күш сызықтарының орналасуы қандай  болады ?

4)Электр өрісінде  зарядталған  бөлшектің  қозғалысын  түсіндір.

Мәреге  жет.

Физикалық шамалар, өлшем бірліктер, формулалар ( Әр топ өзіне берілген тапсырма бойынша төртбұрыштың  ішін       толтырып      шығады , төменнен жоғары қарай )

1) Электр өрісінің потенциалы үшін  суперпозиция принципі  1,6 * 10-¹⁹Кл

2) Электр өрісінің біртектілік шарты                                           Е = E0/Е

3) Электр өрістерінің суперпозиция принципі                         Е<Ео

4) Диэлектриктегі электр өрісінің кернеулігі  мен сыртқы электр  өрісінің   кернеулігі  Ео        Е = E1+ Е2 + ….  арасындағы қатынас  

5) Минималь электр заряды                                Е=const

6) Диэлектрик өтімділік мәні                           ε = ε 1+ε2  + ….

Тестпен  жұмыс. ( тестілеу құрылғысымен алынады)

1. 
   Ара қашықтығын 2 есе азайтқанда екі нүктелік зарядтың кулондық өзара әрекеттесу күші қалай өзгереді?    Ж. 4 есе артады
   
2. 
   Екі кішкене зарядталған шариктердің әрбіреуінің зарядтарын екі есе арттырып, ал ара қашықтығын сол күйінше қалдырған кезде, олардың кулондық өзара әрекеттесу күші қалай өзгереді? Ж. 4 есе артады
   
3. 
   Екі нүктелік зарядты диэлектрлік өтімділігі Е ортадан вакуумге алып өткенде олардың өзара әрекеттесу күші қалай өзгереді( зарядтардың ара қашықтығы өзгеріссіз қалады)
   

4. 
   ε 0 электр тұрақтысының өлшем бірлігі :          Ж. Ф/м
   

6.Электростатикалық өрістің екі нүктесінің потенциалдар айырмасының сан мәні немен аяқталады.

7.Электр зарядын кез-келген траекториямен алып өткенде ондағы электр өрісі күштерінің жұмысы  нөлге тең болса, бұл қандай өріс?      Ж. Магнитөрісі

8. 
   Егер U кернеуге дейін зарядталған конденсаторға сыйымдылығы дәл осындай зарядталмаған конденсаторды параллель қосса, оның астарындағы заряд қалай өзгереді?
   

9. 
   Егер сыйымдылығы дәл сондай зарядталмаған конденсаторды зарядталған конденсаторға параллель қосса, зарядталған конденсатордың электростатикалық энергиясы қалай өзгереді?
   

10. 
    Электросыйымдылық қандай бірліктермен өлшенеді ? Ж. Фарад     
    

2. 
   Жаңа технологияларды пайдаланып орта мектепте «Электродинамика» бөлімін оқыту әдістемесі
   

Орта мектепте «Электродинамика» бөлімін оқытуда сабақ жоспары – мұғалім үшін міндеті құжаттардың бірі. Оны жасап, сабақ өтуге даярлану мұғалімнен шығармашылық жұмысты талап етеді. Себебі, шығармашылықсыз мұғалімнің шеберлігі  де  болмайды. Олай болса мұғалім сабақты жоспарлағанда, оны жоғарыда аталған дидактикалық мақсаттарына сәйкес тиімді ұйымдастыруды ойластыруы қажет. «Электродинамика» бөлімін орта мектепте оқытуда  сабақ дәстүрлі сабақ ретінде түсіндіру, көрсету, баяндау әдістерімен танылады. Көп жылғы орта мектепте физика сабағын өту тәжірибесінен оқушылардың білім сапасы  «ескі», әдеттегі тәсілдермен артпайтындығы белгілі болды. Білім беруде неғұрлым жоғары нәтижелерге жету үшін оқытудың пайдалы әсер коэффиценті төмен ескі әдіс тәсілдерін тиймділігі жоғары жаңа технологиялармен алмастыру қажеттігі туып отыр.Сондықтан да орта мектепте физика курсының «Электродинамика» бөлімін оқытуда жаңа технологиялар қолданылады. «Электродинамика» бөліміноқытуда  жаңа технологияларды тиімді пайдалануда  мақсатқа жетуге бағытталған әрекет тәсілдері әдіс ретінде  анықталады. Физиканы оқыту әдістерін мұғалім мен оқушының оқып – үйрену кезіндегі әрекет айырмашылығына қарай екі түрге бөлуге болады: 1) оқыту әдістері (мұғалім әрекеті) – оқушының әрекеті мен информацияны басқару әдістері; 2) оқу әдістері (оқушы әрекеті) – оқушының оқу материалын танып білу әдістері. Көбінесе екінші топтағы әдістерге баса көңіл бөлінеді. Себебі, бұл әдістер арқылы оқу процесінің мақсаты болып табылатын оқу материалын игеру қамтамасыз етіледі. [7]

Орта мектепте физика пәнін оқытуда  жаңа технологияларды тиімді пайдалану әдістері оқушылардың өздерінің физика жөнінде белсенді, дербес тану әрекетін іске асыруына бағытталған. Олар ғылыми әдістер және оқу әдістері болып екіге бөлінеді. Біріншісі, физиканы ғылым ретінде зерттеп білу құралы. Екіншісі, орта мектеп физикасын оқытуды жетілдіру үшін арнайы жасалған әдістер. Мысалы, эвристикалық әдісі, модельдеу арқылы үйрену әдісі, программалық оқыту әдісі. [4]

«Электродинамика» бөлімін оқытуда  жаңа технологияларды тиімді пайдалану әдістері мен осы белгілерінің оқыту мазмұнына үйлесімділігі әлі де зерттелуде. Шындығында, барлық оқыту әдістерін үйлесімді қарастыру мүмкін емес. Сондықтан, оқытудың әрбір әдістеріне тән белгілер мен олардың физиканы оқытудағы маңызды түрлері қарастырылады. [7]