Тақырыбы: «Жарма зауыттарындағы технохимиялық бақылау» Тобы
Жарма зауыттарындағы технохимиялық бақылау
жүктеу/скачать 38,7 Kb.
|
НАНС СРС 2 Санимай
| 2.1. Жарма зауыттарындағы технохимиялық бақылау
Астық зауыттарында астықты орналастыру жоспарын ОАШК бастығы (меңгерушісі) әзірлейді және технологиялық цех бастығының (шебердің) қатысуымен директор бекітеді. Ылғалды астықты жеке орналастырады және дереу кептіреді, ал арамшөпті-элеваторда, сода немесе қоймада тазалайды. Жарма кәсіпорындары қабылдайтын астықтың сапасы технологиялық процесті жүргізу ережесінде көзделген талаптарға жауап беруі тиіс. Диірмен кәсіпорындарындағы сияқты жарма кондициясының сапа нормаларынан ауытқуы бар:астықты әкелу, қабылдау кезінде кінәраттарды ұсыну тәртібі жатады. Қайта өңдеуге жіберілетін астық партиясын қалыптастыру тәртібін ОАШК бастығы (меңгеруші) әзірлейді цех бастығымен бірге кәсіпорынның бас инженерінің басшылығымен. Әр түрлі ылғалдылықтағы астық партиясын ± 1,0 % ауытқумен қалыптастыруға жол беріледі. Астық тазалау бөлімінде астықты қоспалардан және кенелерден тазартады, сұрыптайды, ылғалдандырады және жайландырады (бидай, жүгері), дәннің бетін өңдейді және гидротермиялық өңдейді. Технологиялық процестің схемасында көзделген барлық машиналар жұмысқа қосылуы тиіс және ОАШК қызметкерлері осы жағдайдың орындалуын үнемі қадағалауы тиіс. ОАШК қызметкерлері астықты қайта өңдеуге дайындауды қадағалайды,оны барлық машиналардың жұмыс режимін қатаң сақтай отырып, жарма зауытының астық тазалау бөлімшесінде жүргізеді. Тазалау нәтижелерін бақылау тазартылған астықты талдау бойынша жүргізіледі. Сынамаларды астық тазалау бөлімшесінің барлық машиналары астықтан өткеннен кейін алады. Тазартылған дәнде бөтен қоспаларды анықтайды. Бұдан басқа, барлық қоспаларды ұсақ, ірі, жеңіл және басқа да сорт түрлеріне бөледі, яғни тазартылған дәндегі сорт қалдығы бойынша қандай машина сортты бөлу нормаларын орындамайтынын көруге болады. Бір уақытта астықтың мөлшері бойынша сұрыпталуының дұрыстығын тексереді. Ірі дәндердің шағын топқа түсуі олардың қирауына әкеп соқтырады, ал ірі дәндердің тобына тиген кезде — жарманың шығуының едәуір жоғалуына, ұсақ дәннің толық опырылмауы салдарынан оның сапасының төмендеуіне әкеп соғады. Астықты тазартудың тиімділігін анықтаудан басқа, ауысым ішіндегі орташа сынама бойынша бөлінетін қалдықтардың, азықтық және азықтық емес қалдықтардың сапасын міндетті түрде тексереді, олардың құрамындағы ядро, қауыз және қоспалардың құрамын анықтайды. Қалдықтарды талдау нәтижелері бойынша қандай да бір машина жұмысының ақауларын, астықтың шығынының мөлшері мен себептерін белгілейді және астықты тазалаудағы бұзушылықтарды және ысыраптарды жою шараларын дереу қабылдайды. Қалдықтарға қалыпты астықтың едәуір мөлшері (2 % - дан астам) түскен жағдайларда қалдықтарды талдау қайталанады, бұл ретте қайта талдау үшін сынама тікелей әрбір астық тазалау машинасының қалдықтарынан алынады. Астықты гидротермиялық өңдеуді бақылауға ерекше назар аудару қажет. Гидротермиялық өңдеуге қоспалардан алдын ала тазартылған және ылғалдылығы бойынша біртекті астық жіберіледі. ОАШК астық тазалау бөлімшесі (зертхана) жұмысының технологиялық әсерінің жалпы бағасын тазалауға келіп түсетін және бірінші қабыршақтау жүйесіне жіберілетін астық үлгілерін салыстыру негізінде береді. Жармалық дақылдарды сұрыптаған кезде пішін, түсі, партия дәндерінің құрылысы (тары тек қызыл, бір сортты күріш тек сол сортты және т.б.) бойынша мүлдем бір типті араластыруға болмайды, өйткені әртүрлі үлгідегі астықтан жасалған қоспаны өңдеу астықтың қалдықтарға үлкен шығындалуына және жарманың сапасының нашарлауына әкеп соғады. Астықтың біртектілігінен басқа, сұрыптаумен стандартты өнімді өндіру мүмкіндігі қамтамасыз етілуі тиіс. Қайта өңдеуге түсетін астықты талдау үлгісі бойынша бірінші астық тазалау машинасына дейін жүргізіледі. Орташа ауысымды құрайтын сигналдық үлгілер ауысымда кемінде 2-3 рет іріктеп алынады. Астық сапасын талдау және анықтау деректерінің негізінде оның құрамдас бөліктерінің балансын құрайды, ол ядроның шығуының бақылау нормасын белгілеу және балансты құру үшін қызмет етеді: ядро + қауыз + қоспалар=100 [2]. Ядроның балансын құрудың негізгі принципі мынадай жағдай болып табылады: егер механикалық шығындарды ескермесе дәндегі ядроның саны әрқашан жармадағы және қалдықтардағы ядроның сомасына тен болады. Ядро балансымен бір мезгілде жоңышқа балансы орнатылады, бұл ретте астықтағы жоңышқа саны алынған өнімдердегі жоңышқа санына тең, ал астықтағы қоспалардың саны жармада және қалдықтарда алынған қоспалардың сомасына тең. Ядро балансының мәні мыналардан тұрады: ядро балансы ядро қалай пайдаланылғандығын анықтауға мүмкіндік береді, өйткені жарма зауыттарының жұмыс істеу процесінің мақсаты жоғары сапалы жарма түрінде астықтағы ядро бөліп алу болып табылды. Жарма балансы ядро бөліп алу нормаларын белгілеуге, осы нормаларды біртіндеп жетілдіруге және ядро жоғалуына (қалдықтарға кеткен) әкелетін себептерді белгілеуге және астықты жармаға қайта өңдеу процесінің технологиясын жақсартуға мүмкіндік береді; ядро балансы жарманың жоғалуын көрсетеді. Ядро балансының нәтижелері бойынша алып тастаудың белгіленген нормаларына қарсы жетіспеу мөлшері пайызбен және тоннамен немесе жетістіктердің мөлшерімен белгілейді. Жетістіктердің мөлшерін анықтаудан басқа, жетістіктердің себептерін анықтайды, яғни ядро табылған (жоғалған) қалдықтардың түрлерін анықтайды. Осының негізінде машиналарға қосымша бақылау жүргізіледі және ядроның жоғалу себептерін жояды. Ядроның құрамын анықтау кезінде ажыратудың әртүрлі топтарының қоспаларын машиналарды бақылау кезіндегі әдістермен, бірақ талданатын астықтың ерекшеліктерін (мөлшерін, нысанын, үлес салмағын ескере отырып анықтайды. Тазартылғаннан кейін қайта өңдеуге жіберілетін астықтың сапасы жарма зауыттарында технологиялық процесті ұйымдастыру және жүргізу ережелерінің талаптарына сәйкес болуы тиіс. Астықты көлемі бойынша сұрыптау кезінде оның теңдестігін анықтау маңызды(әр түрлі көлемдегі астық фракцияларының сандық арақатынасы). Талдауды жармалық астық орташа ауысым бойынша жүргізеді: түрі, түсі, дәмі, иісі, ядро, қауыз, ұсақ дәндерін және т. б анықтайды. Талдау үшін үлгіні бірінші қабыршақтағыш машинаға астық түскенге дейін ауысымда кемінде екі рет іріктеп алады. Астықтың теңдеуін тиісті жиынтықта үш минут ішінде өту және шығу арқылы елеу арқылы анықтайды. Жоғарғы електен астық қалдығы және астықтың төменгі електен өтуі өлшенеді. Астықты құлату, қабыршақтау және тазалау кезінде қалдықтардың сапасын тексеру қажет. Бұл үшін қалдықтар ілімінен өңделетін дақылдың қалыпты дәнін, астық және арамшөп қоспаларын бөліп алады және дәндегі таза ядроның құрамын анықтау кезінде қолданылатын формула бойынша қалдықтардағы ядроның пайызын есептейді. Қалдықтарда арпаны тазалау кезінде ядроның орнына жалаңаш дәндердің құрамын анықтайды (2,2×20 мм-де), олардың 2 % - дан аспауы тиіс. Қауыз және ұн № 050 сым елеуішінің жиынында ядро бөлшектерінің құрамы бойынша анықталады. 10 г Қауыз мен ұнға ілу еленеді, ядро бөлшектерін бөліп алады және оларды өлшейді. Технохимиялық бақылау бөлімінің қызметкерлері бекітілген кестеге сәйкес белгіленген бақылау нүктелері бойынша технологиялық процестің барысын мезгіл-мезгіл тексереді, бұл ретте: - 1-ші қабыршақтау жүйесіне келіп түсетін дәндегі арамшөпті қоспаның құрамын анықтайды; - ұнтақталған дәндердің мөлшері әр жібіту машинасы арқылы өткізілгеннен кейін; - негізінен өнімдегі аршылмаған дәндердің және қауызданған дәндердің саны - дән қауыз өнімдерін бөлгеннен кейін жиында; - електен кейін негізгі өнімге жеңіл қоспалардың құрамы машиналар; - өнім мен қалдықтардың сапасы [3]. Елеу машиналарының жұмысын бақылау толық емес (ірі фракциядағы жоғары емес ұсақ фракцияның қалдығы) және подсорды анықтау болып табылады. ТБШЖ зертханасында електеу өндірістік корпуста негізгі елеу машиналарында сияқты нөмірлер қолданылады. Ұнтақтау машиналары мен ажарлау станоктарының жұмысын бақылау диірмендегі машиналардың жұмысын тексеруден ерекшеленеді. Бұл шикізаттың өзге қасиеттерімен және оны өңдеудің ерекше сипатымен түсіндіріледі, олар талдау мен бақылаудың мүлдем өзге тәсілдерін талап етеді. Астықтың құлауы қауыздау машиналары жұмысының дәрежесі мен үнемділігін сипаттайтын көрсеткіштер бойынша тексеріледі. Қабыршақтайтын машиналар құлау коэффициенті бойынша және сынған ядро мен ұнның санының өсуі бойынша бақыланады. Бұл үшін дәннің қауыздау немесе тегістеу машинасына түсуіне дейін ауысымына 6-8 рет үлгілерді алу жолымен орташа сынама алады. Екінші осындай сынама астық машинадан шыққаннан кейін дереу алынады. Орташа үлгілердің қалқаларынан мынадай фракциялар бөлінеді: кептірілмеген дәндер, тұтас қараңғыланған, сынған қабыршақталған, тарамдар, қоспалар, ұн және т. б. Астық сапасының осы көрсеткіштерінің негізінде құлау коэффициентін (%) мына формула бойынша анықтайды: (К2 - К1)100 К=-------------------- (1) 100-К2 мұндағы:К1-машинаға дейін дәндегі түйіршіктелген дәндердің саны %; К2-машинадан кейін сөндірілген дәндердің саны %. Құлату коэффициенті жоғары болған сайын, машина тиімді жұмыс істейді. Сынған дәндер мен ұнның өсуін талдау деректерін машинаға дейін және одан кейін салыстырумен анықтайды. Сынған дәндер санының 1 % - дан артық және ұнның 0,5 % - ға өсуі жарамсыз деп саналады және жұмыс бетінің нашар жағдайын немесе машинаның дұрыс жұмыс режимін көрсетеді. Ажарлау машиналары жеміс және тұқымдық қабықтар мен ұрықтарды алып тастау дәрежесі бойынша бақыланады. Маңдайшадан қатарынан 100 дән есептеледі және оларды өңделген және өңделмеген етіп бөле отырып, лупамен қарайды. 100-80 %, орташа— 60-80 % және нашар — 60 % кем болған жағдайда астықты өңдеу жақсы болып саналады. Жарманы талдаудың химиялық әдістері арпа және күріш жармасын күлділікке және тары май құрамына зерттеу кезінде қолданылады. Арпа қауыздалатын голлендрларды бақылауды толық ақталған арпа дәндерін анықтау әдісінің жетілмеуіне байланысты голлендраға келіп түсетін және олардан шығатын арпа күлдігі бойынша жүргізу орынды. Голлендрмен бір өту үшін арпа күлінің төмендеуі 0,5 % - дан кем болмауы тиіс. Арпаны голлендрге дейін және одан кейін ілу гүл пленкаларынан босатылуы тиіс. Арпа жармасында, күріш пен тары майының мөлшері неғұрлым азайған сайын, соғұрлым тиімді және дұрыс астық тегістелген. Қауыз жұмысын сұрыпталған өнімді, салыстырмалы (қауыз) және ауыр өнімді (ядро) талдай отырып бақылайды. Ұнда, тарамда, кесіндіде ядроның саны Жарма кәсіпорындарында технологиялық процесті ұйымдастыру және жүргізу ережелерінде көзделген нормалардан аспауы тиіс. Ауыр өнім (ядро) қалдығы 0,05 % - дан аспауы тиіс гүл пленкаларының бөлшектерінің құрамы бойынша талданады. жүктеу/скачать 38,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|