Тақырыбындағы халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары
жүктеу/скачать 7,82 Mb. Pdf көрінісі
|
2
- Бұл бет үшін навигация:
- [е], [о], [оʽ] дыбыстарын қосар / y e/, / w o/, / w oʽ/
| /ye/, /wo/, /woʽ/
қосар әріптермен жазылды. Мысалы, wo’zinshelik, yesapqa, won. Дауысты [е], [о], [ө] дыбыстары сөз басында келсе, /ye/, /wo/, /wo’/ түрінде таңбаланады деген ереженің негізінде біраз уақытқа дейін аталған дыбыстар сөз басында қосар әріппен таңбаланып жүрді. Сөз басында дауысты [е], [о], [ө] дыбыстарының естілуі қазақ тілінде де бар. Алайда қазақ тілінде сөз басында дауысты [е], [о], [ө] дыбыстары й е, у о, ү ө болып естілгенімен, жазуда ол еленбейді, бір әріппен таңбаланатыны белгілі. Сөз басында келетін дауысты [е], [о], [оʽ] дыбыстарын қосар / y e/, / w o/, / w oʽ/ әріптермен таңбалаудан бірнеше қиындықтар туындаған. Әсіресе бастауыш мектеп оқушылары әріпті үйренген кезде үлкен қиындық туды. Оны мынадай пікірден көруге болады: «Bunday jazιw, baslawιsh klass mugallimleriniń tusindirgenine qaramastan, oqιwshιlar dástúr boyιnsha sózlerdi qosιp oqιwda y, w tańbalarιn aytιp bolιp e, o, o’ hari plerinen baslanatuġιn sózlerdi y- еtik, w-oraq, w-ópek túrinde qollanιw jaġdaylarι ushιrastι» [3]. Қолжазба мәтіндерінде апострофтың орнына әріпүсті-макрон белгісі (Āā, Ōō) қойылды.Қарақалпақ тілінде сингармонизм заңдылығы сақталғандықтан, өзбек тіліне қарағанда апостроф белгісі қойылған әріптердің құрамы көбірек болды. Қарақалпақ тілін зерттеушілердің пікірінше, әріптің жанында апострофтың қойылуы сөзді тануды қиындатып, олардың аражігін алшақтатып жіберген. Сөздің тұрпаты бұзылып, компьютермен басқанда сөздердің арасы бір интервалдан тұрды және әріп пен апострофтың арасына да бір интервал қойылды. Апострофтың әріптің жанында қойылуы жазуда үлкен қиындық тудырды. Нәтижесінде Жоғары кеңесте тілші мамандардың, көпшіліктің пікірі есепке алынып, емле- ережеге біраз өзгерістер енгізіледі. 1. 2009 жылдың 8 қазанында бекітілген ереже бойынша сөз басында келетін дауысты жүктеу/скачать 7,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|