Тақырып 1: Балалар тағамында қолданылатын өсімдік тектес шикізаттар

Экологиялық таза азық-түлік өнімдері үшін алғаш рет еуропалықтар BIO белгісін қою үшін экологиялық таза өніммен банкаларды ойлап бастады. Еуропалық заңдар бойынша мұндай таңбалау тек биорганикалық өнімдерге орналастырылады. Балалар тағамдарын қаптауға арналған BIO таңбасының болуы өндірістің барлық сатыларының: балаларға арналған шикізат, экологиялық өнімдерді қаптау және тасымалдауы ЕО-мен қатаң бақыланады, сондықтан бояғыштар, жасанды консерванттар мен дәмдер өндірісте пайдаланылмайды.

Кез келген өркениетті еуропалық елде БИО-органикалық өндіріс пен ауыл шаруашылығына қатысты заң бар, онда балаларға арналған азық-түлікке ең жоғары талаптар қойылады. Бұдан басқа, өнімнің стандарттарға сәйкес келетіндігін растайтын био-органикалық сертификат беретін арнайы тәуелсіз мониторинг органы құрылды. BIO маркасының балалары үшін осы органға сілтеме жасай отырып, азық-түлік пакетінің болуы өнімнің мазмұны Еуропалық Одақтың ресми биологиялық рецептілеріне толық сәйкес келеді және өнім сертификатталғанын қамтамасыз етеді.

Мұндай өнімдер көптеген түрлі талдаулардан өтеді: балаларға арналған шикізат үлгілері көп, ал балаларға арналған дайын тағам. Өз зертханалары жоқ балаларға био-тамақтану өндірісі толық емес. Ультра заманауи техникалық құралдардың арқасында, жеткілікті мөлшерде жеткілікті мөлшерде зиянды заттардың 800 жуық қалдықтарын анықтауға болады. Түп нұсқалық өнімнің зиянсыздығы расталғаннан кейін, одан әрі пайдалану үшін рұқсат етіледі.

Тағамдық шикізаттар көбінесе тез бұзылатын өнімдер болып табылады. Олар физикалық факторлардың әсерінен оңай өзгереді. Олардың бастапқы құны жоғары б.т. Тағамдық шикізаттардың аталған ерекшеліктері оларды ұксату кезінде бүкіл процесс жүретін уакыт ішінде өнімнің бұзылмауын қамтамасыз ететін шаралардың колданылуы және сақталуы керектігін талап етеді. Ұқсату режимдері, бір жағынан, ұқсату мақсатына қол жеткізуді, ал екінші жағынан өнімнің көрсеткіштерін минимум өзгертуі керек, сонымен бірге шикізат бірлігінен максимум дайын өнім шығуын қамтамасыз етуі керек.

Тамақ өндірістерінде ұқсатудан өтетін шикізаттардың көп түрлілігін ескере отырып, олардың кейбір, жай-күйі және құрылымымен байланысты ерекшеліктерін атап өтейік.

Ең алдымен, барлық шикізаттарды 2 түрге: неорганикалық және органикалық шикізаттарға бөлуге болады. Біз органикалық шикізаттарды қарастыратын боламыз.

Органикалық шикізаттарды екі үлкен топқа: өсімдік тектес және жануар тектес өнімдерге бөледі.

Жануар тектес өнімдер: ет, балық, сүт, жұмыртқа химиялық құрамы бойынша тірі организмнің, ең алдымен адам организмінің сұранысын қанағаттандыра алады. Организмдердің сұранысын қанағаттандыру үшін жануар тектес шикізат көп мөлшерде шығындалмайды. Бұндай шикізаттарда организм үшін өте маңызды болып табылатын қосылыстар: алмастырылмайтын амин қышқылдары, ферменттер, микроэлементтер организмге жеңіл сіңетін түрде кездеседі және олардың бәрі организмге тамакпен түседі.

Бұнымен бірге, жануар тектес өнімдердің дәмдік қасиеттері жоғары болып табылады. Осы қасиетіне және шығару үшін көп мөлшерде қаржы шығындалатынына байланысты жануар тектес өнімдердің және олардан дайындалған дайын өнімдердің құны жоғары болып табылады. Жануар шикізатын ұқсататын өндірістер үшін тиімділік критериі болып шикізатты максимум үнемдеу, шикізат бірлігінен максимум өнім шығару табылады.

Өсімдік тектес өнімдерді алу үшін көп материалдық шығындар жұмсала қоймайды, бірақ бұнда да шикізатты үнемдеу қажет болып табылады.

Жануар тектес өнімдерді ұқсату кезінде оларда микроорганизмдердің өсіп-өнуін ескеріп, сақтау жағдайларын қарастыру керек.

Өсімдік тектес өнімдер де микроорганизмдер үшін азық болып табылады, бірақ оларды сақтау тәсілдері жеңіл және қымбатқа түспейді.

Осыған орай, жануар тектес өнімдердің ерекшелігі болып өнім бұзылмауын қамтамасыз ететін шараларды тұрақты түрде қолдану табылады.

Тағам өнімдерін олардың шығу тегі, химиялық құрамы немесе органолептикалық қасиеттері бойынша жіктейді. Бұлай жіктеу кезінде өнімдерді жалпы, солардың өнімді механикалық, химиялық, электрофизикалық және т.б. өңдеу тәуелді болатын қасиеттерін біріктіру жүргізілмейді.