Өзгелері қылмыстық сот ісін жүргізудегі сот бақылауы сот төрелігін жүзеге асырудың бір түрі болып табылады:
1) сотпен жүзеге асырады;
2) ҚПК-нде көзделген іс жүргізу тәртібімен;
3) міндетті орындалуға жататын үкім шығарумен аяқталады;
4) бақыланатын субъектілердің әрекеттерінің және (немесе) шешімдерінің заңдылығы мен негізділігіне қатысты (мысалы, азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын шектеу мүмкіндігінің салыстырмалылығы, үкімнің заңдылығы мен негізділігі) қатысты құқықтық дауды шешеді.
Қылмыстық процестегі сот бақылауы – қылмыстық процесті жүргізуші органдар мен лауазымды тұлғалардың қылмыстық істерді шешуге бағытталған әрекеттерінің (әрекетсіздігінің) және (немесе) шешімдерінің заңдылығы мен негізділігін алдын ала немесе кейіннен тексеру жөніндегі процеске қатысушылардың және басқа да тұлғалардың құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға қатысты адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға бағытталған және жалпыға бірдей міндетті сот шешімін шығарумен аяқталатын қылмыстық процесуалдық заңымен реттелетін сот қызметі. 2) Соттық бақылаудың даму тарихы.
Бұл процессуалдық институттың пайда болуы әдетте ортағасырлық Англияда Хабеас Корпус процедураның құрылуымен байланысты. Ол 1275 жылы Вестминстер мәртебесі бойынша азаматтарға оларды қамауға алуға батылы барған король билігінің әрекеттеріне еркін және тәуелсіз судьяға шағымдану құқығы берілді.
Алдын ала тергеу сатысындағы профилактикалық сот бақылауы біздің құқық қолдану тәжірибесіне баяу ене бастады.
Егер Англияда олар оған 12 ғасырда келген болса, Ресейде сот бақылауы тек 1860 жылы ғана енгізілді, бұл кезде «Тергеушілер нұсқаулығында» әрбір ұстау фактісі бойынша жазбаша шешім шығару және қол қою көзделген тексеру үшін 24 сағат ішінде сотқа беріледі. Қылмыстық іс жүргізу заңнамасында қамауға алу тәртібі тек 1864 жылғы «Қылмыстық іс жүргізу жарғысында» егжей-тегжейлі реттеуге ие болды.
Ал бізідің ҚР-да ол 2014 жылғы ҚПК-мен келді. Тергеу судьясының енгізілуі оның дәлелі болып табылады.
