Талқанбаева гулсана конкишевна 8 – сынып оқушыларын химия пәнінің ОҚУ-Әдістемелік кешені арқылы оқыту

8-сыныпта оқу-әдістемелік кешендерді пайдалану проблемасы теориялық пайымдау эксперименттік сынақ қажеттілігін көрсетті:

- оқу үдерісінде оқу-әдістемелік кешендерді қолдану нәтижесінде оқушыларды өзіндік жұмысқа бейімдеудің дидактикалық жүйесін теориялық-әдіснамалық стратегия ретінде пайдалану.

Мақсаты: оқу-әдістемелік кешендерді тиімді пайдалану болатын, мазмұны - оқу-әдістемелік кешендер арқылы оқытудың оңтайлы жағдайында жүзеге асырылатын белсенді әдістерін, құралдарын, ұйымдастыру формаларын барынша тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін жүйені жасап шығару.

Осы айтылғандар Қызылорда қаласындағы №4 облыстық дарынды балаларға арналған мектеп-интернатта және Шиелі ауданының №153, Қызылорда қаласының №136 мектептерінде тәжірибелік-эксперименттік режимде сынақтан өткізілді. Эксперимент 8-сынып химия пәнін оқыту бойынша жүргізілді. Экспериментке 300 оқушы, 10 оқытушы (3 жоғарғы оқу орнының оқытушылары, 7 мектеп мұғалімдері) қатысты.

Тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарды жүргізуге 8-сыныптардың 4 сынып оқушылары 7 мұғалім тартылды. 8-сыныптың бірінші тоқсанында – нөлдік кесінді, соңғы екінші тоқсанында – бірінші кесінді, үшінші тоқсанында – екінші кесінді алынды.

Экспериментке қатысқан оқушылардың бәрінің де бастапқы параметрлері бірдей болды. БТ-тобында біз жасаған оқу-әдістемелік кешендер пайдаланылған жоқ. Ал, СТ-бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын оқыту кезінде жаңа типті оқу-әдістемелік кешен арқылы оқыту іс жүзіне асырылды.

Оқушыны оқу-әдістемелік кешен арқылы оқытудың басты критериі ретінде үлгерім деңгейі алынады.

1. Оқушының үлгерім деңгейі.

Нәтижелерді жоспарлау білім стандарты белгілеп берген деңгейлерге сәйкес жүргізілуі тиіс. Көптеген елдерде үш деңгейлі шкала қолданылады, бірақ біз 4 деңгейлі шкаланы қолдану дұрыс деп есептейміз.

Оқушы үлгерімінің өте төмен шкаласы – “2”, төмен – “3”, орта – “4”, жоғары – “5” бағаларына сәйкес келеді

- өте төмен; - төмен;

- орта; - жоғары

1-сурет. Оқушылардың үлгерім деңгейлерінің нәтижелері (нөлдік кесінді)

Үшінші деңгей – орта; Төртінші деңгей – жоғары

(1-сурет). Осы алынған мәліметтер негізінде біз мынадай тұжырымдар жасадық:

1.Бірінші деңгейде оқушылардың көбісінің оқу-әдістемелік кешен бойынша оқыту арқылы өзіндік бақылауға бейімделуі базалық теорияға негізделмейді, стихиялы сипатты, сондықтан оқу үдерісі сапалы болмайды;

2. Егер оқушылар оқыту мақсаттарының бірі ретінде оқу-әдістемелік кешен бойынша оқыту арқылы өзіндік бақылауға бейімделуді мақсат етіп қоймаса, ол жеткіліксіз дамиды;

3. Оқушыларды оқу-әдістемелік кешен бойынша оқыту арқылы өзіндік бақылауға бейімдеу мақсатқа сәйкес жоспарлы түрде жүргізілуі тиіс.

8-сынып химия пәнінің оқу үдерісінде оқушыларды оқу-әдістемелік кешен бойынша оқыту арқылы өзіндік бақылауға бейімдеу, үлгерім деңгейі негізінде бағалау бірінші кесіндіден-ақ оң нәтижелер беретіндігін көрсетті ( 2-сурет).

- өте төмен - төмен

- орта - жоғары

Екінші кесіндінің нәтижелерін қарастырайық. БТ және СТ топтарындағы оқушылардың үлгерім деңгейі және оқу-әдістемелік кешен бойынша оқыту арқылы өзіндік бақылауға бейімделу деңгейлері бойынша оң өзгерістерді 3- суреттен байқауға болады.

- өте төмен - төмен

- орта - жоғары

Оқушылардың оқу-әдістемелік кешен арқылы оқыту өзіндік бақылауға бейімделу нәтижелерінің екінші кесіндісі бойынша БТ тобымен салыстырғанда оқушылар саны (%) СТ-1 – 12,13 %-ға, СТ-2 – 31,78 %-ға, ал СТ-3 – 33,68 %-ға артқандығын байқауға болады. Оқу-әдістемелік кешен арқылы оқытудың нәтижесі бойынша өзіндік бақылауға бейімделуде баса назар аударатын факт – жоғары нәтижеге қол жеткізген оқушылардың санының

СТ-1 – 51,78%, СТ-2- 65,69%, СТ-3-71,00%-ға артуы. Айқындаушы кезеңде сынақ топтарда оқу-әдістемелік кешен арқылы оқытудың нәтижесі бойынша өзіндік бақылауға жоғары деңгейде бейімделген оқушы саны 5% -ды құраса, эксперименттің соңында 62,50 %-ға көтерілді және төменгі деңгейдегі бейімделген оқушылар саны азайды.
ҚОРЫТЫНДЫ
Теориялық талдаудың негізінде жалпы білім беретін мектептің 8-сынып оқушыларын химия пәнінің оқу-әдістемелік кешені арқылы оқыту мазмұнын анықтап және оны қолданудың әдістемесін ұсыну үшін жүргізілген зерттеу жұмысымыздың нәтижелері төмендегідей болды:

1. 8-сынып химия пәні бойынша қолданыста жүрген оқу-әдістемелік кешендерге жан-жақты талдау жасалынды.

2. Мектеп химиясын оқытуда 8-сынып бойынша мұғалім және оқушы пайдаланатын оқу-әдістемелік кешендердің қолданыстағы компоненттерін жүйеленіп ұсынылды.

3. 8-сынып химия курсы бойынша бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын оқыту кезінде қолданылатын жаңа типті оқу-әдістемелік кешені дайындалып, педагогикалық

эксперименттен өткізіліп, тиімділігі анықталды.

4.Оқу-әдістемелік кешен арқылы оқыту барысында әртүрлі компоненттерді (мұғалімнің сабақ жоспары мен конспектісі, сабақ сценарийлері, жұмыс дәптері, сөздік, есептер мен жаттығулар, тест) кірістіру оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын арттыратыны дәлелденді.

5. Жаңа оқу-әдістемелік кешеніндегі танымдық тапсырмалар, есептер мен тестілер химия пәнін игертудің негізі екені расталды.

6. Эксперименттік жұмыстың қорытындылары зерттеу жұмысының болжамын толық дәлелдеді.

Сонымен, осы жұмысты болашақта әрі қарай зерттеу бойынша мынадай ұсыныстар жасауға болады:

1.Зерттеу барысында даярланған 8-сынып химия курсы бойынша бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын оқыту кезінде қолданылатын жаңа типті оқу-әдістемелік кешенін мұғалімдер мен оқушылар сабақ барысында пайдалануға ұсынуға болады.

2.Оқу үдерісінде оқу-әдістемелік кешені арқылы оқыту оқушылардың химиялық білімін және химиялық тілдің белсенділігін арттыратын негізгі сара жол екені белгілі болды, осы себептен оқу-әдістемелік кешендерді алдағы уақыттарда электронды түрде нұсқалары дайындалса болар еді.

3.Оқу-әдістемелік кешені арқылы оқытуда оқулықтың электрондық қосымшаларын пайдалану – оқушы үшін білімнің қайнар бұлағы.