- §21 XV – XVIII
- ғасырлардағы
- қазақ хандығының
- қоғамдық құрылысы
Білімділік: Қазақ хандығының құрылуының алғышарттары, XV – XVIII ғасырларда оның дамуы, Тәуелсіздігін сақтап қалған қазақ хандары туралы айта келіп, сот жүйесі салықтар мен міндеткерлік түрлері туралы ұлыс құрылымын, әкімшілік – құқықтық нормалардың ерекшелігін көрсету, білімдерін тереңдету. - Білімділік: Қазақ хандығының құрылуының алғышарттары, XV – XVIII ғасырларда оның дамуы, Тәуелсіздігін сақтап қалған қазақ хандары туралы айта келіп, сот жүйесі салықтар мен міндеткерлік түрлері туралы ұлыс құрылымын, әкімшілік – құқықтық нормалардың ерекшелігін көрсету, білімдерін тереңдету.
- Тәрбиелік: оқушыларды еліміздің өткен тарихына құрметпен қарауға, Отан сүйгіштікке, үлкенге – құрмет, кішіге – ізет көрсетуге тәрбиелеу
- Дамытушылық: оқушыларды тарихи фактілерді, оқиғаларды оқып үйренуге, шапшаңдыққа баулу, ойлау қабілетін дамыту, салыстыра білуге, алған білімін нақтылай алуға үйрету
- Сабақтың түрі: Аралас сабақ
- Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, ауызша түсіндіру, топтық жұмыс, тірек-сызбалар, салыстырмалы тест, сөзжұмбақ
- Көрнекі құралдар: карта, схемалар, буклет оқулық, сөзжұмбақ
- Пәнаралық байланыс: География, Дүние жүзі тарихы,
- Құқық негіздері
Оқушылармен сәлемдесу Топ оқушыларын түгелдеу ІІ. Үй тапсырмасын сұрау, қорытындылау: 5 мин Үй тапсырмасын «кім көп біледі?» ойыны арқылы тексереді. 1. Қазақ хандығы қашан құрылды? 2. Әбілхайыр хан қай жылы қайтыс болды? 3. Қалмақ және Қазақ ханы атанған қай хан? 4. Хақназар хан қай жылдары билік етті? 5. Тәуке хан тұсында қазақ хандығының астанасы қай қала болды? 6. Қазақ хандығының негізін салған кімдер? - ІІІ. Үй тапсырмасын бекіту: 3 мин
- Хандықтың байланыс жасаған елдері
- Монғолстан
- Өзбек хандығы
- Сібір хандығы
- Орыс хандығы
- Бейбіт, дипломатикалық
- Соғыс жағдайы шапқыншылық
IV. Жаңа сабақты түсіндіру: 20мин - Тақырыбы: XI-XVIII ғасырлардағы қазақ хандығынының қоғамдық құрылысы
- ЖОСПАР:
- Хандық үкіметтің басқару жүйесі
- Әлеуметтік құрамы
- Билер кеңесі
- «Жеті жарғы» заңы
- Салықтар мен міндеткерліктер
- XI-XVIII ғасырлардағы қазақ хандығыны ең жоғарғы билеушісі хан болды. Хан өзінен кейінгі сұлтан,билердің көмегіменбилік жүргізілген. Хандық билік мұрагерлік жолмен берілген. Тек Шынғыс ұрпағынан шыққандар ғана «хан» атағын алатын болған.
- Ханның 5-түрлі құқығы мен міндеті болған.
| | | - 1. Мемлекеттік жеріне билік жүргізу
| - 1. Елді сыртқы жаудан қорғау
| | | | - 3. Шет мемлекеттермен келісөз жүргізу
| - 3. Мемлекеттік сыртқы сөйлесу бағытын белгілеп отыру
| - 4. Өзіне бағыныңқы адамдарды өлім жазасына кесу немесе тірі қалдыру
| | - 5. Заң шығару, бұйрық беру
| | - Салқам Жәңгір 600 жауынгерімен 50 мың қалмаққа қарсы тұрды
- Қасым хан халық санын 1млн-ға жеткізді
- Тәуке хан жеті жарғыны енгізді
- Абылай өзінің соғыс даласында ерлігі үшін хан сайланды
XV-XVIII ғасырларда қазақ халқы әлеуметтік құрамы жағынан екі әлеуметтік топқа бөлінген. - Қазақ халқының әлеуметтік құрылымы
- Қараша қары кісі шаруа,
- Бұқара құл-құтан
- Билер
- Шонжарлар
- Бағырлар
- Ақсақалдар
- Құлдар, күндер-бас бостандығы жоқ адамдар. Қазақ хандығында жазалау құқығы ханның және билер мен ру-тайпа басшыларының қолында болған.
- Құрылтай жылына 1 рет күзде шақырылады
- Билер кеңесі белсенді өсті
- Мәселелерді жүргізіп отырды
- Шиеленіс қабылданып отырған
Жеті жарғы заңы - Қазақ халқының бұл заң жарғылары Тәуке хан кезінде өмірге келді. Жеті жарғы қазақ халқының әлеуметтік-экономикалық және құқықтық нормалары ретінде өмірге енді.
- Ақсүйек құны қарашадан 7 есе артық төлеген
- Ата-ана құқығы үстем болған
«Жеті Жарғы» 1867-1868 жылғы Ресейдің уақытша ережесіне дейін міндет атқарды. XVII-XVIII Қазақ мемлекетінде меншік қатынастары болған. - Зекет - мал басынан ханға төленген салық
- Тағар әскерлерді азық пен қамтамасыз ету үшін
- Харадж – жер салығы т.б көлікпен қамтамасыз ету.
- Икта-әскери қызметі үшін берілетін сыйақы
- Сойырғал -өмір бойына сыйға беріледі.
- Вакортық жер-мұсылман дінбасыларына берілді.
ҮІ. Оқушылармен жұмыс: 8 минут 1. Баба сұлтан осы қаланың жанында өлтірілді - 1. Баба сұлтан осы қаланың жанында өлтірілді
- 2. 1582-1598 жылы Қазақ ордасының ханы
- 4. Абдаллах қай елдің ханы?
- 5. Орыс патшалығының астанасы
- 7. Баба сұлтанның адамдары өлтірген қазақ сұлтаны
- ІІ тапсырма. Сәйкестендіру тест
- Қазақ хандығының құрылымы
- Ауыл
- Ата-аймақ
- Ру
- Арыс
- Ұлыс
- Жүз
- Хандық
- Би
- Ру басы
- Ауыл басы
- Қаған
- Ақсақал
- Сұлтан
- Хан
- Ауыл
- Ата-аймақ
- Ру
- Арыс
- Ұлыс
- Жүз
- Хандық
- Би
- Ру басы
- Ауыл басы
- Қаған
- Ақсақал
- Сұлтан
- Хан
- Қазақ хандығының құрылымы
VII. Жаңа сабақты бекіту: 5минут Топтастыру. Венн диаграммасы арқылы оқушылардың түсінігін тексеру. Венн диаграммасы - 1.Қазақ мемлекеті
- хандық болды.
- 2.Мемлекет басшысы
- - Хан
- 3.Би кеңесі болды
- 4.Жеті жырғы
- 5.Көшпелі мал
- шаруашылығы
-
- 1.Қазақстан
- Республикасы.
- 2.Мемлекет
- басшысы Президент
- 3.Парламент.
- 4.ҚР констудциясы
- 5.Әр түрлі қызмет
- түрлері.
- Өзіне тән тілі, діні,
- дәстүрі, территориясы болған
VIII. Оқушыларды бағалау: 1 минут IX. Үйге тапсырма: 1 минут - §21 XV-XVIII ғасырлардағы қазақ хандығының қоғамдық құрлығысы.
- «Қазақ хандығы» тақырыбында реферат жазу.
Достарыңызбен бөлісу: |
